Εως και πάνω από τα 4 δισ. ευρώ. Εως και αυτά τα επίπεδα λένε μελέτες πως μπορεί περίπου να κινηθεί το κόστος έρευνας και ανάπτυξης ενός φαρμάκου, διαδικασία που εκτός από κοστοβόρος, χρειάζεται χρόνο μέχρι αυτή να τελεσφορήσει και να κυκλοφορήσει το φάρμακο στην αγορά. Είναι ενδεικτικό πως, σύμφωνα με τον ΕΜΑ (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων), κάθε χρόνο εγκρίνονται 4.000 κλινικές δοκιμές, εκ των οποίων το 65% χρηματοδοτείται από τις φαρμακευτικές εταιρείες. Μάλιστα οι τελευταίες εκτιμάται πως επένδυσαν το 2023 κοντά στα 50 δισ. ευρώ σε έρευνα και ανάπτυξη στην Ευρώπη.
Στον κλάδο των νεοφυών επιχειρήσεων πλήθος εταιρειών επιδιώκει να αποσπάσει μερίδιο από αυτή την αγορά, επιχειρώντας με την τεχνητή νοημοσύνη να βρει τρόπους για την ταχύτερη ανάπτυξη νέων θεραπειών. Στην Ευρώπη, σύμφωνα με το Sifted, οι ευρωπαϊκές startups που ειδικεύονται στην επιτάχυνση της ανακάλυψης και ανάπτυξης φαρμάκων μέσω ΑΙ συγκέντρωσαν το 2021 κοντά στα 2,7 δισ. δολ., ενώ, από τις αρχές του έτους μέχρι σήμερα, τα περισσότερα κεφάλαια κατευθύνθηκαν σε βρετανικές startups (366 εκατ. δολ.) ακολουθούμενες από τις γερμανικές και τις γαλλικές.
«Οι διεργασίες παραγωγής ενός φαρμάκου μπορούν σε μεγάλο βαθμό να επιταχυνθούν, κάτι που μας έδωσε την ώθηση να κοιτάξουμε και εμείς προς αυτή την κατεύθυνση. Επίσης, οι φαρμακευτικές και βιοφαρμακευτικές εταιρείες δεν θέλουν να βγάλουν ένα φάρμακο σε 10 χρόνια αλλά σε 5, 2 ή ακόμη και 1. Εδώ εντοπίσαμε και εμείς ευκαιρίες, λέει ο Χάρης Χριστοδούλου, ένας εκ των τριών συνιδρυτών της νεοφυούς εταιρείας PolyModels Hub, που ιδρύθηκε τον Μάιο του 2023 και έχει έδρα στο Λονδίνο. Προσφάτως, μέσω της PolyModels Hub GR, απέκτησε παρουσία και στη χώρα μας, στοχεύοντας να συνεργαστεί και με ελληνικές φαρμακευτικές εταιρείες.
Η εταιρεία συνεργάζεται ήδη με μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες και βιοφαρμακευτικές εταιρείες στην Ευρώπη.
«Κατά τη διαδικασία ανάπτυξης ενός φαρμάκου τα βήματα είναι συγκεκριμένα. Πραγματοποιούνται οι κλινικές δοκιμές, διαδικασία χρονοβόρος, ενώ ακολουθεί και το στάδιο της παραγωγής του που γίνεται σε αντιδραστήρες, αποστακτικές στήλες, μηχανές παραγωγής κ.λπ. Εκεί έρχεται η δική μας τεχνολογία, μέσω της οποίας μπορούμε να αντικαταστήσουμε όλα ή μέρος των πειραμάτων κατά το στάδιο της ανάπτυξης του φαρμάκου μέσα από υπολογιστικά μοντέλα και προσομοίωσης αυτής της διαδικασίας», εξηγεί ο κ. Χριστοδούλου. «Το φάρμακο έχει ανακαλυφθεί και με το λογισμικό μας γίνεται η προσομοίωση της παραγωγής του. Εχει βρεθεί η δραστική ουσία, αλλά μπορεί η ομάδα των χημικών μηχανικών να δει, μέσω της τεχνολογίας μας, για παράδειγμα, ποιον διαλύτη πρέπει να προσμίξει κ.λπ.», αναφέρει. «Ουσιαστικά η τεχνολογία μας δημιουργεί ένα ψηφιακό δίδυμο που προσομοιώνει όλη αυτή τη διαδικασία, ή μπορεί ν α τη βελτιστοποιήσει. Να βρει δηλαδή ο αλγόριθμός μας εκείνη τη συνταγή που θα επιτρέψει να φτιαχτεί μεγαλύτερη ποσότητα φαρμάκου». Ολο αυτό θυμίζει… μαγειρική, όπως εξηγεί, καθώς η πλατφόρμα υποδεικνύει τη σειρά τοποθέτησης των υλικών ώστε αυτό να παραχθεί σε πραγματικές συνθήκες κ.λπ.
Με λίγα κλικ και με την εφαρμογή μοντέλων προσομοίωσης που προβλέπουν τη διαδικασία παραγωγής ενός φαρμάκου, το λογισμικό της εταιρείας ψηφιοποιεί αυτά τα πειράματα που εκτελούν οι ερευνητές. «Αντί να μπει κάποιος στο εργαστήριο και να χάσει χρόνο ή να γίνουν λάθη καθυστερώντας την παραγωγή, με την πλατφόρμα μας όλη αυτή η διαδικασία ψηφιοποιείται γλιτώνοντας κόστος και χρόνο». Αυτή λειτουργεί επί του παρόντος πιλοτικά, ωστόσο η εταιρεία συνεργάζεται ήδη με μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες και βιοφαρμακευτικές εταιρείες στην Ευρώπη για να «τεστάρει» τα μοντέλα της σε διαφορετικά είδη φαρμάκων, από αντικαρκινικά μέχρι και υπέρτασης κ.ά. «Τον Απρίλιο του 2024 ξεκινήσαμε να προσφέρουμε υπολογιστικά μοντέλα στις εταιρείες, ενώ μέχρι τέλος του χρόνου θα βγει η πρώτη ολοκληρωμένη βερσιόν της πλατφόρμας». Οπως υποστηρίζει, η καινοτομία της εταιρείας δεν περιορίζεται μόνο στα μοντέλα που έχει αναπτύξει. «Η πλατφόρμα μας προτείνει το κατάλληλο μοντέλο ανάπτυξης ενός φαρμάκου με ένα κλικ και φέρνει πιο κοντά τον επιστήμονα προσομοίωσης με τον επιστήμονα του εργαστηρίου».
O κ. Χριστοδούλου σπούδασε χημικός μηχανικός στο ΑΠΘ, έκανε διδακτορικό και μεταδιδακτορικό στο UCL, ενώ αργότερα εργάστηκε στο τμήμα μοντελοποίησης της φαρμακευτικής εταιρείας GSK, το οποίο αναλάμβανε project για εμβόλια, αντικαρκινικά φάρμακα της εταιρείας κ.λπ. «Εκεί γνώρισα τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας μας Αντόνιο Μπενεντέτι και συλλάβαμε την ιδέα για τη δημιουργία αυτής της πλατφόρμας», αναφέρει μιλώντας για την 5μελή ομάδα της εταιρείας. Μόλις πριν από λίγες ημέρες, η εταιρεία ανακοίνωσε τη χρηματοδότηση ύψους 1,3 εκατ. ευρώ από το ελληνικό επενδυτικό κεφάλαιο Marathon Venture Capital, που θα της επιτρέψει να στοχεύσει στην ταχύτερη ανάπτυξη θεραπειών μέσω της πλατφόρμας της. «Ακόμη είμαστε στα πρώτα βήματα και αυτή τη στιγμή, λαμβάνουμε feedback από τις φαρμακευτικές εταιρείες, ακούγοντας παράλληλα και τις ανάγκες τους. Σκοπός μας επίσης είναι να προσελκύσουμε και ελληνικές φαρμακευτικές εταιρείες, έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, ώστε να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία μας». Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, η παραγωγή του κλάδου του φαρμάκου έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 7 χρόνια, προσεγγίζοντας σε αξία τα 2 δισ. ευρώ το 2022 από 896 εκατ. ευρώ το 2016.
