Δύο και πλέον χρόνια μετά τις αναταράξεις που προκάλεσε στην παγκόσμια αγορά ενέργειας η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ευρώπη εξακολουθεί να μάχεται με την Κίνα για τον τίτλο του κορυφαίου αγοραστή του φυσικού αερίου της Gazprom. Η κόντρα αυτή για τις ρωσικές προμήθειες αντανακλά τόσο τις επιτυχίες όσο και τις αποτυχίες του Κρεμλίνου, καθώς οι σχέσεις του με την Ε.Ε., πρώην κύρια ενεργειακή αγορά της, βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο από τον Ψυχρό Πόλεμο. Αυτό κάνει τη Μόσχα να εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις παραδόσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου στις αναπτυσσόμενες ασιατικές οικονομίες και δη στην Κίνα, τον μεγαλύτερο εισαγωγέα ενέργειας στον κόσμο.
Ακόμη και έπειτα από πολλούς γύρους διεθνών κυρώσεων, η Ρωσία εξακολουθεί να προμηθεύει σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου σε επιλεγμένες ευρωπαϊκές χώρες και η ποσότητα έχει πράγματι αυξηθεί μέχρι στιγμής φέτος. Ωστόσο η Μόσχα δεν έχει κάνει νέες συμφωνίες για να επιταχύνει την αύξηση των πωλήσεών της στην Κίνα, πέρα από αυτό που είχε ήδη χαρτογραφηθεί πριν από την κατάρρευση της μεγαλύτερης εξαγωγικής της αγοράς. Οι προμήθειες φυσικού αερίου της Gazprom στους λίγους εναπομείναντες πελάτες της στην Ευρώπη έφθασαν τα 14,6 δισ. κυβικά μέτρα από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Bloomberg με βάση τις ροές μέσω της Ουκρανίας και του αγωγού TurkStream.
Η ποσότητα αυτή είναι πολύ μικρότερη από τις ετήσιες πωλήσεις των περίπου 130 έως 175 δισ. κυβικών μέτρων που έφθαναν στην περιοχή από τη Ρωσία πριν από την εισβολή. Ωστόσο, είναι συγκρίσιμη με τα 15,2 δισ. κυβικά μέτρα που έστειλε ο ρωσικός «γίγαντας» φυσικού αερίου στην Κίνα κατά το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με υπολογισμούς που βασίζονται στα τελωνειακά δεδομένα της Κίνας και στις εκτιμήσεις τιμών από το ρωσικό υπουργείο Οικονομίας.
Σε μηνιαία βάση μέχρι στιγμής το 2024, η Ευρώπη και η Κίνα εναλλάσσονται ως οι μεγαλύτεροι αγοραστές φυσικού αερίου από τη Ρωσία, σύμφωνα με τους υπολογισμούς.
Οι προμήθειες της Gazprom στους λίγους Ευρωπαίους πελάτες της έφθασαν τα 14,6 δισ. κυβικά μέτρα από τα 130 έως 175 δισ. κυβικά μέτρα που έφθαναν στην περιοχή πριν από την εισβολή.
Μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022, το μεγαλύτερο μέρος της Ευρωπαϊκής Ενωσης αναζήτησε εναλλακτικές λύσεις αφού η Ρωσία περιόρισε τις ροές προς την περιοχή ως αντίποινα για την υποστήριξή της στο Κίεβο. Η Νορβηγία καλύπτει τώρα το 30% του φυσικού αερίου του μπλοκ, αλλά για ορισμένες χώρες, όπως η Αυστρία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία, η Gazprom παραμένει μια κρίσιμη και αυξανόμενη πηγή ενέργειας. Οι παραδόσεις των αγωγών στην περιοχή αυξήθηκαν περισσότερο από 26% το πρώτο εξάμηνο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Η συνέχιση αυτών των ροών ωστόσο δεν είναι εξασφαλισμένη. Περίπου το ήμισυ του φυσικού αερίου περνάει από την Ουκρανία, με την οποία η πενταετής συμφωνία για τη διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη με την Gazprom λήγει τον Δεκέμβριο του 2024. Το Κίεβο έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν θα επεκτείνει τη συμφωνία, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ωστόσο βρίσκονται σε συνομιλίες για να συνεχιστεί η ροή φυσικού αερίου μέσω της χώρας. Η Ρωσία έχει δηλώσει εδώ και χρόνια ότι σχεδιάζει να επεκτείνει τις πωλήσεις της στην Κίνα, αλλά στο άμεσο μέλλον το ασιατικό έθνος δεν προβλέπεται να πλησιάσει το μέγεθος της ευρωπαϊκής αγοράς της Gazprom πριν από την εισβολή. Οι μέσες τιμές είναι πολύ χαμηλότερες για τις εξαγωγές προς ανατολάς.
Οι προμήθειες φυσικού αερίου της Gazprom στην Κίνα μέσω του αγωγού «Power of Siberia» πρόκειται να φτάσουν την πλήρη ετήσια δυναμικότητα των 38 δισ. κυβικών μέτρων το 2025, με επιπλέον 10 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως διαθέσιμα μέσω της λεγόμενης διαδρομής τηςΑπω Ανατολής από το 2027. Μέχρι στιγμής το Κρεμλίνο προσπάθησε αλλά απέτυχε να υπογράψει τρίτη σύμβαση με την Κίνα για έναν αγωγό μέσω Μογγολίας.
