Διακοπές σε φιλικά ή συγγενικά σπίτια, διακοπές μικρής διάρκειας, με τη μετάβαση στον προορισμό να γίνεται κυρίως με το αυτοκίνητο και ολοένα και λιγότερο με το πλοίο της γραμμής, λόγω της εκτόξευσης στα ύψη των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων ήδη από την περυσινή άνοιξη, είναι οι τάσεις που φαίνεται να παγιώνονται τα τελευταία χρόνια.
Μετά την COVID-19, ήρθε η πληθωριστική κρίση να αλλάξει δραστικά τον τρόπο και τη διάρκεια των διακοπών των Ελλήνων, κάτι που πλέον επιβεβαιώνει και η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι, λοιπόν, ότι το 30% των συνολικών διανυκτερεύσεων έγινε το 2023 σε κάποιο φιλικό ή συγγενικό σπίτι, ότι τα ταξίδια με πλοίο ήταν αυτά που σημείωσαν διψήφιο ποσοστό μείωσης σε σύγκριση με το 2022, αλλά και ότι αυξάνονται τα ταξίδια στο εξωτερικό, καθώς ολοένα και περισσότεροι γυρνούν την πλάτη σε ακριβούς και κορεσμένους προορισμούς της Ελλάδας. Οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί αντέχουν διακοπές το πολύ μιας εβδομάδας, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που τελικά δεν έκαναν διακοπές την περασμένη χρονιά, όχι από… άποψη – δεν είχε επινοηθεί το staycation πέρυσι– αλλά κυρίως για οικονομικούς λόγους (το 55,1% ανέφερε οικονομικούς λόγους ως αιτία μη πραγματοποίησης προσωπικών ταξιδιών).
Σύμφωνα, λοιπόν, με την Ερευνα Ποιοτικών Χαρακτηριστικών Ημεδαπών Τουριστών για το έτος 2023, που δημοσιοποίησε χθες η ΕΛΣΤΑΤ, τα άτομα όλων των ηλικιών που πραγματοποίησαν τουλάχιστον ένα ταξίδι ανήλθαν σε 4,9 εκατ. και πραγματοποιήθηκαν 8,3 εκατ. ταξίδια, σημειώνοντας αύξηση 1,7% και 0,6%, αντιστοίχως, σε σύγκριση με τα στοιχεία του έτους 2022. Αν και οι διανυκτερεύσεις ήταν λιγότερες κατά 1,7 εκατ., οι δαπάνες ήταν περισσότερες, κάτι που κυρίως σχετίζεται με τις μεγάλες αυξήσεις που καταγράφηκαν πέρυσι –και συνεχίζονται και φέτος– στις τιμές των καταλυμάτων, των εισιτηρίων, αλλά και της εστίασης.
Τα ταξίδια με πλοίο μειώθηκαν το 2023 σε σχέση με το 2022 κατά 21,6% λόγω της εκτόξευσης των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων.
Συγκεκριμένα, οι διανυκτερεύσεις το 2023 ήταν 77,8 εκατ. έναντι 79,5 εκατ. διανυκτερεύσεων το 2022 –μείωση δηλαδή κατά 2,2%–, όμως οι δαπάνες αυξήθηκαν το 2023 κατά 3,6% σε σύγκριση με το 2022, φτάνοντας τα 3,45 δισ. ευρώ περίπου από 3,32 δισ. ευρώ το 2022. Το 96,6% των ταξιδιών που έγιναν από άτομα ηλικίας 15 ετών και άνω ήταν για προσωπικούς λόγους (ανάπαυση, αναψυχή, διακοπές, επίσκεψη σε συγγενείς και φίλους) και τα υπόλοιπα για επαγγελματικούς λόγους. Ειδικά για ανάπαυση, αναψυχή και διακοπές ήταν το 73,5% των ταξιδιών, το 79,9% των διανυκτερεύσεων και το 7,7% των δαπανών.
Το 55,5% των προσωπικών ταξιδιών πραγματοποιήθηκε σε μη ενοικιαζόμενα καταλύματα, εκ των οποίων το 58% σε καταλύματα που παρέχονται δωρεάν από συγγενείς και φίλους. Τα ταξίδια σε μη ενοικιαζόμενα καταλύματα αντιστοιχούν στο 72,9% του συνολικού αριθμού των διανυκτερεύσεων. Για τα προσωπικά ταξίδια με διαμονή σε ενοικιαζόμενα καταλύματα (44,5% των προσωπικών ταξιδιών) κύριος τύπος καταλύματος που επιλέχθηκε σε ποσοστό 62,2% ήταν τα ξενοδοχεία και παρόμοια καταλύματα.
Τα περισσότερα προσωπικά ταξίδια πραγματοποιήθηκαν με χερσαία μέσα μεταφοράς (περίπου 4,7 εκατ. ταξίδια) και δευτερευόντως με θαλάσσια μέσα (1,045 εκατ. ταξίδια). Με εναέρια μέσα έγιναν 0,96 εκατ. ταξίδια. Αυτό, όμως, που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι η σύγκριση με το 2022. Τα ταξίδια με πλοίο υποχώρησαν το 2023 σε σύγκριση με το 2022 κατά 21,6%, ενώ την ίδια ώρα αύξηση κατεγράφη στα ταξίδια με εναέρια και χερσαία μέσα, 6,6% και 5,8% αντιστοίχως. Αλλωστε, το 2023 κατεγράφη και αύξηση των ταξιδιών με προορισμό χώρα του εξωτερικού (για τα άτομα ηλικίας 15 ετών και άνω) κατά 9%, ενώ αντιθέτως τα ταξίδια εντός συνόρων υποχώρησαν, έστω και οριακά, κατά 0,9%. Επιπλέον, οι διανυκτερεύσεις στο εξωτερικό αυξήθηκαν κατά 1,8%, ενώ στο εσωτερικό μειώθηκαν κατά 4%. Το 15,5% των ταξιδιών εξωτερικού για τους ημεδαπούς ηλικίας άνω των 15 ετών είχαν προορισμό την Αλβανία, κάτι που σημαίνει ότι αρκετοί από τους ημεδαπούς αλβανικής καταγωγής επισκέπτονται τη γείτονα για διακοπές, αλλά και για να δουν συγγενείς και φίλους. Θα πρέπει, βεβαίως, να σημειωθεί ότι υπάρχει πλέον κι ένα ποσοστό, αν και μικρό ακόμη, που επιλέγει την Αλβανία για διακοπές, χωρίς να κατάγεται από εκεί, λόγω των χαμηλών τιμών. Δεύτερος κυριότερος προορισμός του εξωτερικού για τους Ελληνες ήταν το 2023 η Ιταλία (11,6% των ταξιδιών εξωτερικού) και ακολουθούν η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία.
Οι Ελληνες επιλέγουν να κάνουν διακοπές 4-7 ημέρες (διανυκτερεύσεις), καθώς τα έξοδα για τα τριήμερα είναι αναλογικά πολύ υψηλά, ενώ ο λογαριασμός για διακοπές σε κάποιο κατάλυμα πάνω από μία εβδομάδα ανεβαίνει πολύ και καθίσταται σχεδόν απαγορευτικός. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η μέση συνολική δαπάνη ανά διανυκτέρευση στα ταξίδια εσωτερικού διάρκειας 1-3 διανυκτερεύσεων ήταν το 2023 93,4 ευρώ, ενώ στα ταξίδια διάρκειας 4-7 διανυκτερεύσεων η μέση συνολική δαπάνη ανά διανυκτέρευση κατεβαίνει στα 71 ευρώ. Ετσι, το 41% των ταξιδιών που έγιναν το 2023 είχε διάρκεια 4-7 διανυκτερεύσεων, το 24% 1-3 διανυκτερεύσεων, το 19% 8-14 διανυκτερεύσεων, ενώ μόλις το 16% είχε διάρκεια πάνω από 14 διανυκτερεύσεις. Μάλιστα, τα ταξίδια με διάρκεια 4-7 διανυκτερεύσεων αυξήθηκαν κατά 10,5% το 2023 σε σύγκριση με το 2022, με όλες τις άλλες κατηγορίες να υποχωρούν.
