Κάτι περισσότερο από δύο χρόνια –746 ημέρες για την ακρίβεια– είναι ο χρόνος που απαιτείται στην Ελλάδα για την επίλυση αμφισβητούμενων αστικών και εμπορικών υποθέσεων σε πρώτο βαθμό, την ώρα που ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι 282 ημέρες, δηλαδή 9,4 μήνες. Το χειρότερο ίσως είναι ότι αντί να βελτιώνεται η κατάσταση στην Ελλάδα με την πάροδο των ετών, επιδεινώνεται, καθώς ο εκτιμώμενος χρόνος έχει αυξηθεί κατά 60% σε σύγκριση με το 2012, όταν ήταν 469 ημέρες. Τα παραπάνω στοιχεία περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων στην πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη λειτουργία της Δικαιοσύνης στην Ελλάδα.
Στον αντίποδα, όπως επισημαίνεται στην ανάλυση που έχουν κάνει ο Αντ. Καραμπατζός, καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ, και ο Κων. Σαραβάκος, επικεφαλής ερευνών του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦίΜ), η οποία δημοσιεύεται στο Syntagma Watch του Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου, άλλες χώρες που βίωσαν οικονομική κρίση και υποβλήθηκαν σε μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο μνημονιακών προγραμμάτων κατάφεραν να μειώσουν τον χρόνο επίλυσης. Η Πορτογαλία από 369 ημέρες το 2012 μείωσε σε 238 το 2022 (μείωση 36%) και η Ιταλία από 590 ημέρες το 2012 μείωσε σε 540 το 2022 (μείωση 8%).
Είναι η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης συνέπεια μικρού αριθμού δικαστών; Κάθε άλλο. Η Ελλάδα έχει την τρίτη μεγαλύτερη αναλογία δικαστών σε σχέση με τον πληθυσμό στην Ε.Ε., με τον αριθμό των δικαστών να έχει μάλιστα αυξηθεί σημαντικά, κατά 60%, σε σύγκριση με το 2012. Το βασικό πρόβλημα στην ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης δεν είναι ο μεγάλος αριθμός των δικαστών που έχουμε, αλλά, μεταξύ άλλων, η ανορθολογική κατανομή τους μεταξύ των διαφόρων βαθμών δικαιοδοσίας, αλλά και εντός των ίδιων των μεγάλων δικαστηρίων της χώρας.
Με βάση τα παραπάνω, κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι ότι 7 στις 10 ελληνικές επιχειρήσεις έχουν αρνητική άποψη για την αποτελεσματικότητα της προστασίας των επενδύσεων από τον νόμο και τα δικαστήρια, σε αντίθεση με τον μέσο όρο των πολιτών στην Ε.Ε. που έχει θετική άποψη. Επιπλέον, 8 στις 10 ελληνικές επιχειρήσεις αναφέρουν ως βασική αιτία της μη αποτελεσματικής προστασίας των επενδύσεων από τον νόμο και τα δικαστήρια στη χώρα μας τις συχνές αλλαγές στη νομοθεσία και την ποιότητα της διαδικασίας της νομοθέτησης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δείκτη Ποιότητας Νομοθέτησης, τον οποίο δημοσιεύει ετησίως το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦίΜ), ένας νέος νόμος τροποποιεί κατά μέσον όρο 3,5 νόμους που ψηφίστηκαν τους προηγούμενους 12 μήνες.
