Ολοένα και πιο ευαίσθητοι εμφανίζονται οι καταναλωτές στις μεταβολές των τιμών στα είδη σούπερ μάρκετ, καθώς οι σημαντικές ανατιμήσεις φαίνεται να προκαλούν μείωση του όγκου πωλήσεων και αντιστρόφως. Την ίδια ώρα τα στοιχεία για τις πωλήσεις των σούπερ μάρκετ κατά το πρώτο πεντάμηνο του έτους δείχνουν μερική υποχώρηση των τιμών στις κατηγορίες των απορρυπαντικών – καθαριστικών και των ειδών ατομικής υγιεινής, κατηγορίες στις οποίες επικεντρώθηκαν τα μέτρα Σκρέκα για την καταπολέμηση της ακρίβειας. Αν και το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας διατηρείται σε σχετικά υψηλά επίπεδα –για τα ελληνικά δεδομένα πάντα–, καταγράφεται μείωσή του σε σύγκριση με το προηγούμενο διάστημα, κάτι που πιθανόν συνδέεται με τη συγκράτηση των ανατιμήσεων. Βεβαίως, αν και καταγράφονται μειώσεις τιμών σε σύγκριση με πέρυσι σε μερικές βασικές κατηγορίες προϊόντων, το γενικό επίπεδο τιμών παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Παρά, δε, την υποχώρηση που καταγράφηκε τον Ιούνιο, η άνοδος των τιμών σε νωπά προϊόντα τον Ιούλιο, καθώς και η αύξηση στις τιμές των καυσίμων εκτιμάται ότι μπορεί να ανακόψουν την καθοδική πορεία του πληθωρισμού.
Τα πολύ μικρά σούπερ μάρκετ και τα πολύ μεγάλα είναι αυτά που εμφανίζουν τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης, 5,7% και 4%.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς Circana (IRI), οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ το διάστημα Ιανουαρίου – Μαΐου 2024 ενισχύθηκαν κατά 2,7% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023, με τον όγκο πωλήσεων την ίδια στιγμή να σημειώνει αύξηση 2,4% και τις τιμές την ίδια ώρα να παραμένουν σχεδόν σταθερές, με μια οριακή αύξηση 0,2%. Τα πολύ μικρά καταστήματα και τα πολύ μεγάλα είναι αυτά που για ακόμη μία φορά εμφανίζουν τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης, 5,7% και 4% αντιστοίχως, φαινόμενο που στην ουσία αποτελεί δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, τη στάση των καταναλωτών έναντι της ακρίβειας: στα πολύ μικρά καταστήματα καταφεύγουν για να μην παρασύρονται σε λιγότερο αναγκαίες αγορές, στα πολύ μεγάλα πηγαίνουν διότι βρίσκουν περισσότερες προσφορές και εν γένει μεγαλύτερη ποικιλία τιμών.
Αν και ακόμη αρκετές κατηγορίες προϊόντων δεν χαρακτηρίζονται από μεγάλη ελαστικότητα τιμής –δηλαδή οι πωλήσεις τους δεν επηρεάζονται ανάλογα με τις αυξομειώσεις των τιμών–, τα στοιχεία της Circana για το διάστημα Ιανουαρίου – Μαΐου 2024 δείχνουν ότι πλέον η τιμή διαδραματίζει ολοένα και μεγαλύτερο ρόλο στις επιλογές των καταναλωτών. Δύο από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι αυτά των γαλακτοκομικών και των σνακ. Στα γαλακτοκομικά καταγράφηκε μείωση των τιμών κατά 3,70% το πρώτο πεντάμηνο του 2024 σε σύγκριση με το πρώτο πεντάμηνο του 2023, με τον όγκο πωλήσεων να ενισχύεται το ίδιο διάστημα κατά 5,90%, επίδοση άκρως εντυπωσιακή δεδομένου ότι τα δύο προηγούμενα χρόνια οι πωλήσεις γαλακτοκομικών ακολούθησαν έντονα καθοδική πορεία. Στα σνακ από την άλλη η σημαντική αύξηση των τιμών στο πεντάμηνο, κατά 3,60%, προκάλεσε μείωση του όγκου πωλήσεων, αν και λιγότερο σημαντική από αυτή ίσως που θα ανέμενε κάποιος, δεδομένου ότι δεν πρόκειται για προϊόντα που θεωρούνται βασικό είδος διατροφής.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία για τα απορρυπαντικά, καθαριστικά και είδη ατομικής υγιεινής και ομορφιάς, κατηγορίες οι οποίες βρέθηκαν στο επίκεντρο των μέτρων που ξεκίνησαν να εφαρμόζονται από την 1η Μαρτίου στο πλαίσιο της προσπάθειας για την καταπολέμηση της ακρίβειας. Στις κατηγορίες αυτές εφαρμόζονται, πρώτον, το μέτρο που αφορά τη μείωση των παροχών που δίνουν οι προμηθευτές προς τους λιανεμπόρους, με αντίστοιχη μείωση στις τιμές τιμοκαταλόγου, και, δεύτερον, το μέτρο που προβλέπει τρίμηνη απαγόρευση των προσφορών σε περίπτωση που προηγήθηκαν ανατιμήσεις. Στα είδη ατομικής υγιεινής καταγράφηκε στο πεντάμηνο μείωση τιμών 5,50%, στα απορρυπαντικά – καθαριστικά πολύ μικρότερη 0,60% και στα άλλα είδη φροντίδας σπιτιού μείωση 2,30%. Στα είδη ατομικής φροντίδας και ομορφιάς δεν καταγράφηκε μείωση τιμών, αλλά αύξηση 1%.
Τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, στα οποία καταγράφηκε σημαντική στροφή των καταναλωτών από την έναρξη της πληθωριστικής κρίσης, εξακολουθούν να «τρέχουν» με υψηλότερο ρυθμό από τα υπόλοιπα προϊόντα, το μερίδιό τους όμως εμφανίζεται χαμηλότερο στο πεντάμηνο σε σύγκριση με αυτό που είχε καταγραφεί στο πρώτο τετράμηνο του 2024. Ετσι, στο πεντάμηνο Ιανουαρίου – Μαΐου 2024 διαμορφώθηκε σε 26,9% (26,3% το αντίστοιχο διάστημα του 2023), ενώ στο τετράμηνο Ιανουαρίου – Απριλίου βρισκόταν στο 27,1%.
