Την υπεροχή των καρτών μεταξύ των ηλεκτρονικών πληρωμών στη χώρα μας επιβεβαιώνουν τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που δείχνουν ότι η Ελλάδα είναι η 3η χώρα από πλευράς κατάταξης με το υψηλότερο ποσοστό πληρωμών μέσω καρτών μεταξύ των 20 χωρών της Ευρωζώνης. Το ποσοστό αυτό διαμορφώθηκε στο 73,3% το β΄ εξάμηνο του 2023 και αποτελεί το 3ο μεγαλύτερο μετά τη Λιθουανία και την Πορτογαλία, με αντίστοιχα ποσοστά 77,8% και 76,1%.
Την ίδια στιγμή οι μεταφορές πιστώσεων, δηλαδή οι πληρωμές από λογαριασμό σε λογαριασμό αποτελούν το 22,5% των ηλεκτρονικών πληρωμών στη χώρα μας, ενώ οι πάγιες εντολές αντιπροσωπεύουν μόλις το 1,1% των ηλεκτρονικών πληρωμών, έναντι 15% που είναι ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ:
• Ο συνολικός αριθμός πληρωμών χωρίς μετρητά στη Ζώνη του Ευρώ το β΄ εξάμηνο του 2023 αυξήθηκε κατά 6,6% στα 71,2 δισ. σε σύγκριση με το δεύτερο εξάμηνο του 2022, ενώ η συνολική αξία μειώθηκε κατά 7,2% στα 111,4 τρισ. ευρώ.
• Οι πληρωμές με κάρτα αντιπροσώπευαν το 56% του συνολικού αριθμού πληρωμών χωρίς μετρητά, οι μεταφορές πίστωσης το 21%, οι άμεσες χρεώσεις (πάγιες εντολές) το 15% και οι πληρωμές με ηλεκτρονικό χρήμα (e-money), όπως οι προπληρωμένες κάρτες, το 6%.
Η υπεροχή των καρτών ως μέσου πληρωμών δεν αποτελεί ελληνικό φαινόμενο. Οπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΚΤ, πρόκειται για τον ταχύτερα αναπτυσσόμενο κλάδο των ηλεκτρονικών πληρωμών, ο οποίος το β΄ εξάμηνο του 2023 κατέγραψε αύξηση του αριθμού των συναλλαγών κατά 10,3% σε σύγκριση με το β΄ εξάμηνο του 2022 – στα 39,6 δισ. Η αξία των συναλλαγών με κάρτες αυξήθηκε κατά 7,3% σε 1,6 τρισ. ευρώ. Η σύγκριση όμως με άλλες χώρες, όπως η Γερμανία και λιγότερο η Ιταλία, η Ολλανδία και η Αυστρία καταδεικνύει ότι υπάρχει μια πιο «ισορροπημένη» κατανομή μεταξύ των διαφορετικών επιλογών ηλεκτρονικών πληρωμών, όπως οι μεταφορές πιστώσεων και οι πάγιες εντολές, που αποτελούν έναν παρεμφερή τρόπο πληρωμής στην Ευρωζώνη. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Γερμανία οι πληρωμές μέσω καρτών αντιπροσωπεύουν το 42,1% των ηλεκτρονικών πληρωμών, οι μεταφορές πιστώσεων το 25,2% και οι άμεσες χρεώσεις (πάγιες εντολές) το 32,6%. Τα αντίστοιχα ποσοστά στην Ιταλία είναι 55,3%, 15,8% και 9,4%, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό της τάξης του 16,7% αντιπροσωπεύουν οι πληρωμές με ηλεκτρονικό χρήμα (e-money). Στην Ολλανδία οι πληρωμές με κάρτα αντιπροσωπεύουν το 49,6%, οι μεταφορές πίστωσης το 31,7% και οι άμεσες χρεώσεις το 18,3%, ενώ στην Αυστρία τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 56,6%, 25% και 16,9%.
Η αξία των συναλλαγών με κάρτες στην Ευρωζώνη αυξήθηκε κατά 7,3% το β΄ εξάμηνο του 2023, σε 1,6 τρισ. ευρώ.
Η εικόνα αυτή αναμένεται να αλλάξει σταδιακά μετά τον νέο κανονισμό που υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο οποίος καθιστά αφενός υποχρεωτική την παροχή άμεσων μεταφορών πίστωσης, εξομειώνοντας ουσιαστικά τα απλά εμβάσματα με τις πληρωμές που εκτελούνται σε μερικά δευτερόλεπτα. Αφετέρου ο ίδιος κανονισμός ρυθμίζει την τιμολόγηση, έτσι ώστε οι άμεσες πληρωμές να μην τιμολογούνται ακριβότερα από τις απλές μεταφορές χρημάτων μεταξύ λογαριασμών. Τέλος, επιβάλλει διαδικασίες επαλήθευσης του ονόματος του δικαιούχου της πληρωμής (IBAN name check), ενισχύοντας την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα. Στόχος της Ε.Ε. είναι να διευρύνει το ποσοστό των άμεσων πληρωμών στο σύνολο των ηλεκτρονικών πληρωμών, ενισχύοντας το μερίδιό τους ακόμη και για μεταφορές μικρότερων ποσών.
Το IRIS
Στην Ευρώπη τα σχήματα άμεσων πληρωμών, όπως το ελληνικό IRIS που λανσάρει η ΔΙΑΣ, αποτελούν το κύριο εργαλείο για πληρωμές μέσω e-commerce.
Το μεγαλύτερο σχήμα είναι το Blik στην Πολωνία, μέσω του οποίου διενεργείται το 67% του e-commerce στη χώρα, ενώ αντίστοιχα ισχυρά σχήματα είναι αυτό της Ολλανδίας, της Φινλανδίας, της Γερμανίας κ.λπ., τοπικά δηλαδή σχήματα που κυριαρχούν έναντι των συστημάτων πληρωμών, όπως της Visa και της MasterCard.
Η υποχρέωση όλων των ελεύθερων επαγγελματιών να προσφέρουν τη δυνατότητα πληρωμής μέσω IRIS Payments έως τα τέλη Αυγούστου –η υποχρέωση θα επεκταθεί και στα φυσικά εμπορικά σημεία– αναμένεται να αυξήσει τις άμεσες χρεώσεις. Χθες η Τράπεζα Πειραιώς ανακοίνωσε τη μείωση στο 0,20% της προμήθειας για τους ελεύθερους επαγγελματίες που επιλέγουν να δέχονται πληρωμές μέσω του IRIS Payments έως 500 ευρώ την ημέρα (με ελάχιστο όριο τα 0,02 ευρώ και ανώτατο όριο το 1 ευρώ), καθιστώντας έτσι τη δυνατότητα αυτή φθηνότερη από την προμήθεια που πληρώνουν όταν αποδέχονται ηλεκτρονικές πληρωμές με κάρτα.
Η Alpha Bank προσφέρει τη σχετική δυνατότητα δωρεάν, ενώ η Eurobank, για πληρωμές έως 500 ευρώ επιβάλλει προμήθεια 0,00%, η οποία κλιμακώνεται από 10 λεπτά του ευρώ έως και 2,5 ευρώ. Η Εθνική Τράπεζα για πληρωμές από 1 έως 5 ευρώ επιβάλλει προμήθεια 0,01 ευρώ και για συναλλαγές άνω των 5 ευρώ επιβάλλει προμήθεια 0,3%.
