Ενα «καυτό» φθινόπωρο από απόψεως τιμών αναμένει τους καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος, μετά την ανακούφιση που θα προσφέρουν οι κυβερνητικές επιδοτήσεις στα τιμολόγια του Αυγούστου. Παραδοσιακά, σε κανονικές συνθήκες οι τιμές ρεύματος στη χονδρεμπορική αγορά από Σεπτέμβριο υποχωρούν λόγω πτώσης της ζήτησης και ακολουθούν και οι τιμές λιανικής. Αυτό αναμένεται να συμβεί και φέτος σε ό,τι αφορά τις τιμές χονδρικής –εάν δεν μεσολαβήσει κάποιο εξαιρετικά απρόοπτο συμβάν–, όχι όμως απαραιτήτως και τις τιμές λιανικής. Τα συναρμόδια υπουργεία έχουν μεταφέρει για το φθινόπωρο το κλείσιμο των ελλειμμάτων της αγοράς ηλεκτρισμού, που συμποσούνται σε ένα ποσό άνω του 1 δισ. ευρώ.
Σε πάνω από 600 εκατ. ευρώ υπολογίζεται το έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού των Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας (ΕΛΥΚΩ) και σε πάνω από 400 εκατ. ευρώ το έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ). Οι ΥΚΩ πληρώνονται από τους καταναλωτές μέσω του λογαριασμού ρεύματος ως ρυθμιζόμενη χρέωση που καλύπτει το επιπλέον κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας των μη διασυνδεδεμένων νησιών και το κόστος του κοινωνικού οικιακού τιμολογίου. Αντίστοιχα ρυθμιζόμενη χρέωση στον λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος είναι και το ΕΤΜΕΑΡ (τέλος υπέρ ΑΠΕ), που αποτελεί τη βασική εισροή του ΕΛΑΠΕ μέσω του οποίου αποζημιώνονται οι παραγωγοί ΑΠΕ.
Τα συναρμόδια υπουργεία δεν έχουν καταλήξει μέχρι σήμερα τι μέρος του ελλείμματος των ΥΚΩ μπορεί να καλυφθεί από τον προϋπολογισμό και τι μέρος από τους καταναλωτές.
Το έλλειμμα των ΥΚΩ απασχολεί τα συναρμόδια υπουργεία από τις αρχές του έτους, καθώς ο ΔΕΔΔΗΕ ενημέρωσε με επιστολή του ότι ο σχετικός λογαριασμός ήταν αρνητικός κατά 300 εκατ. το 2023 και ότι θα κλείσει με ένα αντίστοιχο έλλειμμα το 2024. Ο ΔΕΔΔΗΕ πρότεινε στη ΡΑΑΕΥ την κάλυψη του ελλείμματος είτε μέσω αύξησης των χρεώσεων ΥΚΩ είτε μέσω χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ η ΡΑΑΕΥ με τη σειρά της εισηγήθηκε προς το ΥΠΕΝ να καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό. Τα συναρμόδια υπουργεία δεν έχουν καταλήξει μέχρι σήμερα τι μέρος του ελλείμματος μπορεί να καλυφθεί από τον προϋπολογισμό και τι μέρος από τους καταναλωτές μέσω της αύξησης της σχετικής χρέωσης, ενώ στο μεταξύ το άνοιγμα που προκύπτει το καλύπτουν οι προμηθευτές, οι οποίοι από τον περασμένο Απρίλιο αποζημιώνονται από τον ΔΕΔΔΗΕ εν μέρει και όχι για το σύνολο των ποσών που έχουν προπληρώσει. Το ζήτημα έχει τεθεί πιεστικά προς επίλυση στα συναρμόδια υπουργεία από τις εταιρείες προμήθειας μέσω του συνδέσμου τους (ΕΣΠΕΝ). Ενα από τα σενάρια που εξετάζει το ΥΠΕΝ είναι το «σπάσιμο» του ελλείμματος σε τρία κομμάτια και η κάλυψή του τμηματικά από φέτος έως και το 2026, έτσι ώστε ένα μέρος να καλυφθεί από προβλεπόμενα μελλοντικά πλεονάσματα που θα προκύψουν με την ολοκλήρωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης με την Αττική. Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι ο βασικός παράγοντας που κατέστησε ελλειμματικό το ταμείο του ΕΛΥΚΩ ήταν η εκταμίευση από τον Αύγουστο του 2022 έως και τον Απρίλιο του 2023 ποσού ύψους 460 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, που χρηματοδότησε τις επιδοτήσεις των λογαριασμών ρεύματος την περίοδο της ενεργειακής κρίσης.
Το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις του ΔΑΠΕΕΠ, θα κλείσει το 2024 στα 449,38 εκατ. ευρώ. Ο ΔΑΠΕΕΠ υπολόγιζε ότι στον ΕΛΑΠΕ θα εισρεύσουν επιστροφές φόρου ύψους 130 εκατ. ευρώ από εταιρείες που πλήρωσαν τη διετία 2019-2020 μειωμένο ΕΤΜΕΑΡ χωρίς να το δικαιούνται και ότι το έλλειμμα θα περιοριστεί αντίστοιχα. Είχε μάλιστα ενημερώσει τις εταιρείες προμήθειας με επιστολή του στις 14 Ιουνίου για την επιστροφή των ποσών με καταληκτική ημερομηνία τη 15η Ιουλίου. Η απόφαση της κυβέρνησης να απαλλάξει τις εταιρείες αυτές από την αναδρομική επιστροφή των 130 εκατ. ευρώ, που ανακοινώθηκε μαζί με το μέτρο των επιδοτήσεων για τα τιμολόγια του Αυγούστου, αφήνει ένα αντίστοιχο κενό στο ΕΛΑΠΕ. Συνολικά μέχρι και το 2023 οι επιστροφές μειωμένου ΕΤΜΕΑΡ από αυτή την κατηγορία επιχειρήσεων φτάνουν τα 400 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό, όπως τονίζουν από την αγορά, ακόμη κι αν δεν πληρωθεί θα πρέπει να καταλογισθεί, αφού μπορεί να θεωρηθεί από την Κομισιόν κρατική ενίσχυση. Οι υψηλές τιμές στη χονδρεμπορική αγορά τον Ιούλιο εκτιμάται ότι θα αποκλιμακώσουν τον ρυθμό αύξησης του ελλείμματος, διευκολύνοντας το κλείσιμο του λογαριασμού, δύσκολα ωστόσο θα αποφευχθεί μια αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ, παρότι η ΡΑΑΕΥ έχει εισηγηθεί την παραμονή του στα σημερινά επίπεδα των 17 ευρώ/μεγαβατώρα για τους οικιακούς καταναλωτές. Ο ΔΑΠΕΕΠ έχει εισηγηθεί την αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ στα 24 ευρώ/MWh, που ήταν και πριν από την ενεργειακή κρίση. Το ΥΠΕΝ έχει μεταφέρει τις όποιες αποφάσεις για το φθινόπωρο, αναμένοντας και τη βελτίωση του ελλείμματος από τις υψηλές τιμές στη χονδρεμπορική αγορά. Η χαμηλή διακύμανση των τιμών, εξάλλου, το φθινόπωρο αφήνει περιθώρια για αύξηση των χρεώσεων ΥΚΩ και ΕΤΜΕΑΡ, κάτι που μέσα στο καλοκαίρι με τις υψηλές καταναλώσεις και τις υψηλές τιμές ταυτόχρονα θα έφερνε σημαντικές επιβαρύνσεις για τους καταναλωτές.
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η κατάσταση θα ήταν εντελώς διαφορετική εάν το 2022 δεν είχαν μεταφερθεί με υπουργικές αποφάσεις από ΕΛΥΚΩ και ΕΛΑΠΕ 460 εκατ. και 1,1 δισ. ευρώ αντιστοίχως προς το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για τη χρηματοδότηση των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς ρεύματος.
