Δημοσιονομικό «χαλινάρι» έως το 2028 θα προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο Διαρθρωτικό Δημοσιονομικό Πρόγραμμα που προετοιμάζει αυτή την περίοδο το υπουργείο Οικονομικών, σε συνεργασία με την Κομισιόν, προκειμένου να το συμφωνήσει μαζί της Σεπτέμβριο με Οκτώβριο, ενόψει της εφαρμογής του νέου Συμφώνου Σταθερότητας. Το βασικό κριτήριο του νέου Μεσοπρόθεσμου, όπως και των αντίστοιχων όλων των κρατών-μελών, θα είναι το όριο αύξησης δαπανών, για την ακρίβεια των καθαρών πρωτογενών δαπανών, αφαιρουμένων δαπανών τόκων και επενδυτικών δαπανών για συγχρηματοδοτούμενα με την Κομισιόν έργα. Η Κομισιόν έχει ήδη δώσει στόχους, που ελάχιστα ίσως αλλάξουν στο τελικό Πρόγραμμα: 3% αύξηση το 2025, 3,1%-3,2% το 2026 και 2027 και 3% το 2028. Περίπου 3 δισ. ευρώ ετησίως.
Στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους υποστηρίζουν πως τα όρια αυτά επιτρέπουν την ικανοποίηση του προγράμματος που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση για τα επόμενα χρόνια, αλλά δεν αφήνουν περιθώριο για κάτι περισσότερο. Για το 2025 το πρόγραμμα ανέρχεται σε 870 εκατ. ευρώ και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5% (215 εκατ. ευρώ), την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τους επαγγελματίες (120 εκατ. ευρώ), τη μόνιμη επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης στους αγρότες (100 εκατ. ευρώ).
Η Κομισιόν δημοσιοποίησε τον περασμένο μήνα τα ονόματα των 7 χωρών που εμφανίζουν υπερβολικό έλλειμμα, με βάση τους νέους κανόνες. Μεταξύ αυτών η «μεγάλη» Γαλλία και φυσικά η Ιταλία, που καλούνται τώρα να μειώνουν κατά 0,5 μονάδες του ΑΕΠ το έλλειμμά τους ετησίως. Για την Ελλάδα, η ένταξη σε μια τέτοια ομάδα θα ήταν καταστροφική. Θα άνοιγε πάλι ο ασκός του Αιόλου, θα κινδύνευε η επενδυτική βαθμίδα. Η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κωστής Χατζηδάκης και ο αρμόδιος υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς, φροντίζει να μην πλησιάσει καν στο σημείο κινδύνου.
Βασικός κανόνας, η συγκράτηση της αύξησης των καθαρών δαπανών στην περιοχή του 3% – Περίπου 3 δισ. ευρώ ετησίως.
Είναι ενδεικτικό ότι το υπουργείο Οικονομικών «μαζεύει» αιτήματα που διατυπώνονται και θα έθεταν σε κίνδυνο τον σχεδιασμό του. Ετσι, φρόντισε να καταστήσει σαφές ότι δεν συμφωνεί με το αίτημα για μείωση του ΦΠΑ στα εισιτήρια των πλοίων για αυτοκίνητα. Οι πηγές του υπουργείου υπογραμμίζουν ότι στα εισιτήρια για επιβάτες μονιμοποιήθηκε η μείωση του ΦΠΑ από 24% στο 13%, κόστους 106 εκατ. ευρώ και καμία μείωση στα εισιτήρια δεν έγινε. Επομένως, δεν έχει νόημα να μειωθεί ο ΦΠΑ και στα εισιτήρια των Ι.Χ., για να το καρπωθούν ουσιαστικά οι ακτοπλοϊκές εταιρείες.
Επίσης, η μη παράταση της προθεσμίας υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, παρά μόνο για λίγες μέρες, έχει να κάνει και με την ανάγκη να γνωρίζει το υπουργείο τους φόρους που βεβαιώθηκαν, ώστε να συντάξει με στοιχεία τις προβλέψεις του, που θα υποβάλει στην Κομισιόν τον Σεπτέμβριο.
Εξάλλου, έχει σημασία ότι τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το πρώτο εξάμηνο, που δόθηκαν στη δημοσιότητα πριν από μια εβδομάδα, διατηρούν μεν την υπεραπόδοση των εσόδων των προηγούμενων μηνών, αλλά αυτή δεν έχει καλύψει ακόμη τις πρόσθετες ανάγκες που έχουν ανακύψει, πέραν των προβλέψεων του προϋπολογισμού. Για την ακρίβεια, εξακολουθούν να λείπουν περίπου 400 εκατ. ευρώ. Συγκεκριμένα, τα έσοδα ήταν αυξημένα κατά 1,258 δισ. ευρώ έναντι του στόχου που είχε τεθεί στον προϋπολογισμό, αλλά τα 647 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν δημοσιονομικά στο 2023. Επομένως, τα πραγματικά υπερέσοδα είναι περίπου 600 εκατ. ευρώ, όταν ο προϋπολογισμός φέτος έχει ήδη φορτωθεί με πρόσθετες δαπάνες της τάξης του 1 δισ. ευρώ: 400 εκατ. ευρώ εκτιμάται το πρόσθετο κόστος για συντάξεις, 360 εκατ. ευρώ για το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, προκειμένου να προχωρήσουν οι αποζημιώσεις του «Daniel» (το ποσό εδώ μπορεί να φτάσει τα 410 εκατ. ευρώ, καθώς θα χρηματοδοτηθεί κατά περίπου 50 εκατ. ευρώ από την εισφορά 33% επί των κερδών των διυλιστηρίων). Επίσης, αύξηση του επιδόματος παιδιού, 90 εκατ. ευρώ, επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο των αγροτών, 82 εκατ. και αύξηση των αποζημιώσεων των νοσοκομειακών γιατρών, 45 εκατ. ευρώ. Σε αυτά θα προστεθεί τώρα και το κόστος αποζημίωσης των αγροτών για τις απώλειες από την πανώλη των αιγοπροβάτων. Προς το παρόν, στο υπουργείο θεωρούν ότι αυτό είναι «ελεγχόμενο».
Η πολύ καλή πορεία των φορολογικών δηλώσεων επιτρέπει την πρόβλεψη ότι θα καλυφθεί η υπόλοιπη απόσταση που χρειάζεται για να ικανοποιηθούν οι πρόσθετες ανάγκες του προϋπολογισμού. Δεν αποκλείεται μάλιστα να υπάρξει και υπέρβαση – πραγματική αυτή τη φορά. Στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, πάντως, για αυτονόητους λόγους προειδοποιούν ότι ακόμη και σε αυτή την περίπτωση δεν μπορούν να γίνουν «παροχές» γιατί θα παραβιαστεί ο στόχος αύξησης των δαπανών. Υποστηρίζουν ότι ο σχετικός λογαριασμός ισχύει από φέτος. Αν υπάρξει υπέρβαση δαπανών φέτος, ναι μεν δεν θα μπει η χώρα σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος τον Απρίλιο, αλλά πρέπει να κόψει από τον στόχο δαπανών του 2025. Αλλωστε, το δώρο Χριστουγέννων για τους συνταξιούχους με προσωπική διαφορά θα καλυφθεί κι αυτό από την έκτακτη εισφορά επί των διυλιστηρίων, κατά 250 εκατ. ευρώ.
