Την παρωχημένη και ενίοτε επικίνδυνη κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα λιμάνια σε ένα μεγάλο αριθμό καλοκαιρινών και όχι μόνο προορισμών περιγράφουν αναλυτικά με χάρτες και φωτογραφίες οι πλοίαρχοι που καλούνται, ειδικά το καλοκαίρι, να δένουν καθημερινά σε αυτά με ασφάλεια.
Λιμάνια που εξυπηρετούν χιλιάδες αυτοκίνητα χωρίς επαρκείς χώρους για την αναμονή τους. Λιμάνια που με τα χρόνια έχουν χάσει τα βάθη τους και κάνουν την προσέγγιση των πλοίων άσκηση ακριβείας. Προβλήτες ετοιμόρροποι. Φάροι κι άλλα μέσα σήμανσης που απαιτούν αντικατάσταση. Ανεξέλεγκτη αγκυροβόληση μεγάλων σκαφών αναψυχής στην είσοδο των λιμανιών που κάνουν την προσέγγιση των ακτοπλοϊκών να μοιάζει με το πέρασμα της κλωστής στη βελόνα. Χώροι αξιοπρεπούς αναμονής επιβατών ανύπαρκτοι, ελάχιστα αν όχι καθόλου σκίαστρα, προσκρουστήρες που έχουν φθαρεί στα σημεία πρόσδεσης και σκουριασμένα σίδερα που έχουν ξεπροβάλει από τα μπετά που έπεσαν πριν από πολλές πολλές δεκαετίες όταν κατασκευάστηκαν αυτά τα λιμάνια. Οι δήμοι και τα λιμενικά ταμεία που διαχειρίζονται τα λιμάνια αυτά αδυνατούν τις περισσότερες φορές να ωριμάσουν μελετητικά και αδειοδοτικά αυτά τα έργα, ενώ πάρα πολλές φορές δεν υπάρχουν καν χρήματα.
Προβλήτες ετοιμόρροποι, λιμάνια που με τα χρόνια έχουν χάσει τα βάθη τους, φάροι που πρέπει να αντικατασταθούν.
Πολλά από τα προβλήματα ακούγονται απλά όπως η αλλαγή λαμπτήρων σε φάρους και σηματοδότες. Είναι μεγάλη η σημασία τους όμως για την ασφάλεια. Αλλα προβλήματα είναι πολύ πιο σύνθετα όπως η κατασκευή νέων προβλητών ή η βυθοκόρηση της λιμενολεκάνης τους. Σε κάθε περίπτωση, οι τοπικές κοινωνίες, οι άνθρωποι που επισκέπτονται τα λιμάνια αυτά, Ελληνες και ξένοι, αλλά και οι επαγγελματίες έχουν φτάσει στα όριά τους. Πόσο μάλλον τώρα που ο τουρισμός ανθεί και οι υποδομές αυτές είναι κρίσιμες για την εξυπηρέτηση των μεταφορών. Ομως από λιμάνια – πύλες των νησιών έχουν μετατραπεί σε τόπους ταλαιπωρίας των επιβατών και «λιμάνια της αγωνίας». Διότι η αγωνία των καπεταναίων είναι εμφανής και στη φετινή «Εκθεση Λιμένων 2024» που συνέταξε η Πανελλήνια Ενωση Πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού (ΠΕΠΕΝ).
Το πρώτο μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα για τη βελτίωση της παραπάνω κατάστασης σε περισσότερα από 50 λιμάνια στο Αιγαίο και σε άλλες περιοχές «τρέχει» αυτή την εποχή και έχει βασιστεί ακριβώς στις αναφορές των καπετάνιων. Πρόκειται για έργα συνολικού προϋπολογισμού 324 εκατ. που εξασφάλισε η Γενική Γραμματεία Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων του υπουργείου Ναυτιλίας κυρίως από το νέο ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης και από άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία. Είναι άγνωστο ωστόσο κατά πόσον επαρκούν τα χρήματα ύστερα από δεκαετίες εγκατάλειψης που προηγήθηκαν, λόγω και της κρίσης χρέους.
Επιπλέον, θα χρειαστεί πολύς καιρός για να βελτιωθεί η κατάσταση, καθώς πολλά από τα έργα είναι βαριές υποδομές και ο σχεδιασμός και η κατασκευή τους χρονοβόρα.
Δεν είναι όμως μόνο οι υποδομές. Είναι και προβλήματα αστυνόμευσης και ελέγχου. Για παράδειγμα, οι πλοίαρχοι γράφουν για την Πάρο: «Η προοδευτική αύξηση των πλοίων που προσεγγίζουν τον λιμένα της Παροικιάς, επιβάλλει την επέκταση νέων θέσεων προς τα βορειοδυτικά. Απαιτείται ρύθμιση της κυκλοφορίας τουριστικών και σκαφών αναψυχής στον όρμο Παροικιάς. Η άναρχη, άτακτη, απροειδοποίητη και άνευ ορίων κυκλοφορία των προαναφερόμενων σκαφών στον όρμο Παροικιάς όπου διαπερνούν τις θέσεις πρόσδεσης και τη λιμενολεκάνη εκτέλεσης ελικτικών χειρισμών των πλοίων για να καταλήξουν ή αναχωρώντας από τη μαρίνα εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους για την πρόκληση ατυχήματος».
Οσο πιο μικρά τα νησιά, τόσο μεγαλύτερη η εγκατάλειψη: στην Κάσο η προσέγγιση και η ασφαλής πρόσδεση με νότιους και νοτιοανατολικούς ανέμους χαρακτηρίζεται «άκρως επισφαλής και επικίνδυνη». Αλλά και στα μεσαίου συγκριτικά μεγέθους νησιά όπως η Τζια δεν λείπουν τα προβλήματα: οι πλοίαρχοι ζητούν επέκταση του προβλήτα εκεί προς βορρά και προς νότο και εκβάθυνση της λιμενολεκάνης και φωτοσήμανση του λιμενοβραχίονα. Για τον Πόρο ζητούν εκβάθυνση του διαύλου και αυστηρό έλεγχο από το λιμενικό «για την αποφυγή της άναρχης κίνησης ιδιαίτερα στις ώρες διέλευσης των πλοίων εντός του διαύλου, το οποίο δημιουργεί κινδύνους ειδικά όταν πνέουν ισχυροί άνεμοι». Στο Ρέθυμνο απαιτείται άμεση εκβάθυνση του λιμανιού το οποίο με τα χρόνια έχει γίνει ρηχό από φερτά υλικά. Στη Φανερωμένη της Σαλαμίνας, η προσέγγιση και ο ελλιμενισμός του πλοίου χαρακτηρίζεται επικίνδυνα. Το λιμάνι της Σαμοθράκης χαρακτηρίζεται επικίνδυνο για μεγάλα πλοία και εκτεθειμένο στον βοριά, ενώ ο προβλήτας στη Νάξο, ετοιμόρροπος. Αλλά και σε νησιά που αποτελούν διεθνώς σύμβολα της χώρας, όπως η Σαντορίνη, τα προβλήματα είναι σοβαρότατα: «Είναι επιτακτική ανάγκη για το νησί να βρεθεί μια εναλλακτική λύση σε περίπτωση αδυναμίας προσέγγισης των πλοίων, σε κάποια άλλη υπήνεμη από δυτικούς και νοτιοδυτικούς ανέμους τοποθεσία», ενώ «ύστερα από την επέκταση του λιμανιού προς τα βόρεια, επηρεάζεται η αγκυροβολία λόγω μεγάλων βαθών». Η έκθεση-μαρτυρία από τους ανθρώπους που ξέρουν τα λιμάνια καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο στη χώρα είναι σχεδόν 100 σελίδες και μάλιστα τηλεγραφικά γραμμένη. Και η λέξη κίνδυνος επαναλαμβάνεται πιο συχνά από οποιαδήποτε άλλη.
