Με ρυθμό 30% περίπου τρέχει το α΄ εξάμηνο του έτους η καταναλωτική πίστη, που έχει ανακάμψει σε επίπεδο εκταμιεύσεων έπειτα από μακρά περίοδο καθίζησης της ζήτησης για νέα δάνεια. Σύμφωνα με στοιχεία των τραπεζών, βασικοί προσδιοριστικοί παράγοντες της ζήτησης είναι η ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης και οι πωλήσεις αυτοκινήτων, που τρέχουν με ρυθμό 6,5% το α΄ εξάμηνο του έτους σε ό,τι αφορά τα νέα οχήματα ή τις εισαγωγές μεταχειρισμένων.
Οι εκταμιεύσεις νέων καταναλωτικών δανείων αγγίζουν τα 650 εκατ. ευρώ από 500 εκατ. ευρώ περίπου το περυσινό α΄ εξάμηνο και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των τραπεζών αναμένεται να ξεπεράσουν το 1,3 δισ. ευρώ από 1 δισ. ευρώ το 2023. Χαρακτηριστικό της ανάκαμψης που εμφανίζει η καταναλωτική πίστη είναι ότι οι εκταμιεύσεις είναι αντίστοιχες με αυτές της στεγαστικής πίστης που έκλεισε πέρυσι με ανάλογο ύψος νέων εκταμιεύσεων.
Από τα καταναλωτικά δάνεια που εκταμιεύονται στο σύνολο της αγοράς 5 στα 10 είναι απλά καταναλωτικά (είτε με αίτηση στο φυσικό κατάστημα είτε μέσω ψηφιακής πλατφόρμας), 3 στα 10 είναι δάνεια για αγορά αυτοκινήτου και 2 στα 10 είναι μέσω εμπόρων λιανικής και συνεργαζόμενων επιχειρήσεων.
Στα απλά τοκοχρεολυτικά δάνεια το μέσο δάνειο είναι σήμερα κοντά στα 6.000 ευρώ και η μέση διάρκεια στα 4 χρόνια, ενώ στα δάνεια αυτοκινήτου ο μέσος όρος ανέρχεται κοντά στα 11.500 ευρώ και η μέση διάρκεια στα 4,5 χρόνια. Πολύ μικρότερη είναι η μέση διάρκεια των δανείων που διατίθενται μέσω εμπόρων λιανικής και η οποία διαμορφώνεται κοντά στα 800 ευρώ, ενώ η μέση διάρκεια διαμορφώνεται περίπου στον ενάμιση χρόνο. Πρόκειται ωστόσο για μια ταχεία αναπτυσσόμενη αγορά καταναλωτικών δανείων, που εξασφαλίζει άμεση έγκριση του δανείου τη στιγμή της αγοράς ενός προϊόντος, π.χ. μιας τηλεόρασης, με την προϋπόθεση ότι ο πελάτης επιτρέπει την άμεση πρόσβαση στα φορολογικά του στοιχεία και η πιστοληπτική του ικανότητα διασφαλίζει τη χορήγηση του δανείου.
Οι βασικοί λόγοι για τους οποίους παίρνει κάποιος καταναλωτικό δάνειο είναι η κάλυψη έκτακτων αναγκών και η αγορά αυτοκινήτου. Η αγορά αυτοκινήτου προβάλλει ως ένας από τους βασικούς λόγους προσφυγής σε δανεισμό μέσω καταναλωτικού δανείου σε ό,τι αφορά τα μεταχειρισμένα οχήματα που αποκτώνται από ιδιώτες και όχι μέσω αντιπροσωπείας αυτοκινήτων, ανεβάζοντας ουσιαστικά τα καταναλωτικά δάνεια που προορίζονται για την αγορά αυτοκινήτου κοντά στα 500 εκατ. ευρώ. Ενας τρίτος σημαντικός λόγος είναι η κάλυψη εξόδων για ανακαινίσεις και αγορά οικιακού εξοπλισμού, αλλά και η ανάγκη για την κάλυψη εξόδων φοίτησης, καθώς αρκετοί γονείς καταφεύγουν σε αυτή τη λύση προκειμένου να ανταποκριθούν στα έξοδα φοίτησης των παιδιών τους κυρίως στο εξωτερικό.
Το επιτόκιο ενός τυπικού καταναλωτικού δανείου διαμορφώνεται μεταξύ 11%-14% και είναι από τα υψηλότερα στην Ευρωζώνη, αλλά οι τράπεζες έχουν δημιουργήσει ειδικά προγράμματα με χαμηλότερο επιτόκιο κοντά στο 10% για όσους διατηρούν σχέση με την τράπεζα τηρώντας είτε τη μισθοδοσία είτε τη σύνταξή τους.
Στα δάνεια αυτοκινήτου ο μέσος όρος είναι κοντά στο 8,5%-9% (φτάνουν ακόμη και το 11%), αλλά σύμφωνα με στοιχεία από τις τράπεζες η γκάμα των επιτοκίων ποικίλλει και το τελικό επιτόκιο εξαρτάται από το κατά πόσον το δάνειο αφορά καινούργιο ή μεταχειρισμένο όχημα, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις συνδέεται ακόμη και με τη μάρκα του αυτοκινήτου. Οι τράπεζες αναπτύσσουν ειδικές συνεργασίες με αντιπροσωπείες με προσφορές για συγκεκριμένες μάρκες ή ακόμη και μοντέλα και σε ορισμένες περιπτώσεις το τελικό επιτόκιο διαφοροποιείται, ανάλογα με το κατά πόσον επιδοτείται από τον έμπορο.
Στο διάστημα Ιανουαρίου – Ιουνίου οι εκταμιεύσεις νέων καταναλωτικών δανείων αγγίζουν τα 650 εκατ. ευρώ.
Δάνεια με εξασφάλιση
Ειδική κατηγορία που εξασφαλίζει προνομιακή τιμολόγηση κοντά στο 4,5%-7,5%, είναι τα δάνεια με εξασφάλιση που δίνουν τη δυνατότητα σε κάποιον να καλύψει προσωπικές, οικογενειακές ή καταναλωτικές ανάγκες, μέσω δανειοδότησης ακόμη και για μεγάλα ποσά (π.χ. άνω των 10.000 ευρώ και διάρκεια από 2 έως 20 χρόνια) με ευνοϊκότερο επιτόκιο. Η εξασφάλιση μπορεί να είναι με:
• Προσημείωση ακινήτου.
• Εξασφάλιση με κατάθεση 100% μετρητών σε ειδικό λογαριασμό ενεχύρου με ιδιαίτερα προνομιακή τιμολόγηση.
• Ενεχυρίαση μετρητών με προθεσμιακή κατάθεση ή ενεχυρίαση τίτλων, όπως αμοιβαία κεφάλαια, τραπεζοασφαλιστικά προϊόντα κ.λπ.
Στα δάνεια με 100% εξασφάλιση μετρητών ο πελάτης καταθέτει ίσο ποσό με το δάνειό του ως εξασφάλιση και επωφελείται από την ιδιαίτερα προνομιακή τιμολόγηση τόσο στο δάνειο όσο και στην κατάθεση, χωρίς να χρειαστεί να ξοδέψει τις αποταμιεύσεις του.
Ετσι λόγω της εξασφάλισης, το επιτόκιο του δανείου είναι χαμηλότερο, η διάρκεια του δανείου είναι μεγαλύτερη, με αποτέλεσμα χαμηλότερη δόση σε σχέση με ένα τυπικό καταναλωτικό δάνειο, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα να προσφερθούν επιπλέον εκπτώσεις ανάλογα με την πιστοληπτική ικανότητα και τη σχέση του πελάτη με την τράπεζα. Στην περίπτωση των καταναλωτικών δανείων μέσω cash collateral οι αποταμιεύσεις αποδεσμεύονται σταδιακά ανάλογα με την αποπληρωμή του δανείου.
