Περισσότερα εισοδήματα ύψους 8,9 δισ. ευρώ δήλωσαν φέτος (για τη χρήση του 2023) μισθωτοί, συνταξιούχοι και επαγγελματίες, λόγω της αύξησης του κατώτατου μισθού, των συντάξεων, αλλά κυρίως εξαιτίας των αλλαγών που επήλθαν στη φορολόγηση των ελευθέρων επαγγελματιών. Από την ανάλυση των στοιχείων της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:
1. Οι μισθωτοί δήλωσαν συνολικά 42,6 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 3,034 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, της αύξησης του κατώτατου μισθού.
2. Οι συνταξιούχοι δήλωσαν εισοδήματα 26,32 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,1 δισ. ευρώ. Και σε αυτή την κατηγορία η αύξηση έγκειται στις αυξήσεις των συντάξιμων αποδοχών.
3. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες δήλωσαν εισοδήματα 9,9 δισ. ευρώ από 5,1 δισ. ευρώ, δηλαδή αυξημένα κατά 4,8 δισ. ευρώ. Η πλειονότητα των επαγγελματιών φορολογήθηκε βάσει του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος. Ειδικότερα, σε σύνολο 714.465 δηλώσεων οι 402.183 δηλώσεις (ή 56% περίπου επί του συνόλου) φορολογήθηκαν βάσει τεκμαρτού εισοδήματος.
Η πραγματική αύξηση στα δηλούμενα εισοδήματα υπολογίζεται από 900 εκατ. έως 1,2 δισ. ευρώ και συνεπώς το υπολειπόμενο ποσό των 3,6 δισ. ευρώ με 3,8 δισ. ευρώ αποδίδεται σε τεκμαρτή αύξηση.
Με άλλα λόγια, περίπου το 25% της αύξησης των επιχειρηματικών εισοδημάτων στις δηλώσεις που υποβλήθηκαν φέτος αποδίδεται σε αυξημένα δηλωθέντα επιχειρηματικά κέρδη και το 75% στην εφαρμογή του μέτρου φορολόγησης με ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα.
Από την ανάλυση των στατιστικών στοιχείων της ΑΑΔΕ προκύπτει ότι το μέσο δηλωθέν εισόδημα των ελευθέρων επαγγελματιών ανέρχεται σε 13.901 και εξακολουθεί ακόμη και μετά την επιβολή του τεκμηρίου να υπολείπεται αυτό των μισθωτών, των οποίων το μέσο δηλωθέν εισόδημα διαμορφώθηκε στα 16.470 ευρώ. Το μέσο δηλωθέν εισόδημα των συνταξιούχων έφθασε τα 13.333 ευρώ, πολύ κοντά στα ποσά που δήλωσαν και οι επαγγελματίες. Σημειώνεται ότι χωρίς το τεκμήριο (για όσους φορολογήθηκαν με βάση τα τεκμήρια) το μέσο δηλωθέν εισόδημα δεν ξεπέρασε τα 3.215 ετησίως, ενώ αντίθετα όσοι δεν εμπίπτουν στο τεκμήριο δήλωσαν μέσο ετήσιο εισόδημα 15.013 ευρώ. Δηλαδή, υπάρχουν κατηγορίες επαγγελματιών που δεν τους αγγίζει το τεκμήριο και κάποιοι που συνεχίζουν να δηλώνουν πολύ χαμηλά εισοδήματα, τα οποία δεν επαρκούν για να ζήσουν!
Το εντυπωσιακό στοιχείο των στατιστικών στοιχείων είναι ότι εκατοντάδες χιλιάδες επαγγελματίες δήλωσαν εισοδήματα χαμηλότερα από το περυσινό έτος. Συγκεκριμένα, το δηλωθέν εισόδημά τους είναι μειωμένο κατά 47 εκατ. ευρώ και το μέσο ετήσιο εισόδημα που δηλώθηκε είναι 3.524 ευρώ. Προφανώς οι ανωτέρω φορολογήθηκαν με βάση τα τεκμήρια. Αντίθετα, όσοι δεν εμπίπτουν σε τεκμήρια δήλωσαν εισοδήματα αυξημένα κατά 1,1 δισ. ευρώ, ενώ το μέσο εισόδημά τους αυξήθηκε κατά 4.445 ευρώ.
Πάντως, στα τέλη του μήνα αναμένεται να ξεκινήσουν και οι συζητήσεις για ενδεχόμενες διορθώσεις στο τεκμαρτό εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων. Στίγμα των παρεμβάσεων οι οποίες θα νομοθετηθούν το φθινόπωρο είναι πιθανόν να δώσει στη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο για βελτιώσεις και κινήσεις αποκατάστασης πιθανών αδικιών. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που διαμηνύουν από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών είναι ότι δεν πρόκειται να ανατραπεί ο βασικός κορμός του τεκμαρτού συστήματος υπολογισμού του ελάχιστου φορολογητέου εισοδήματος. Οι παρεμβάσεις που θα εξεταστούν αφορούν το κριτήριο του τζίρου με βάση το οποίο προσαυξάνεται το τεκμαρτό εισόδημα, αλλά και στο κριτήριο του κόστους μισθοδοσίας το οποίο, ειδικά στις περιπτώσεις ατομικών επιχειρήσεων που απασχολούν προσωπικό με πολλά έτη απασχόλησης, προσαυξάνει σημαντικά το τεκμαρτό εισόδημα.
Οι μισθωτοί δήλωσαν συνολικά 42,6 δισ. ευρώ, οι συνταξιούχοι 26,32 δισ. και οι ελεύθεροι επαγγελματίες 9,9 δισ. ευρώ.
Επίσης, είναι πιθανό να συνυπολογίζεται το οικογενειακό εισόδημα, να υπάρξουν βελτιώσεις στη διαδικασία αμφισβήτησης του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος και να υπάρξει «πάγωμα» του τεκμαρτού εισοδήματος το οποίο είναι συνδεδεμένο με τον κατώτατο μισθό. Και αυτό, καθώς η αύξηση του κατώτατου μισθού από τα 780 στα 830 ευρώ ανεβάζει το ελάχιστο τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα από 10.920 ευρώ το 2023 σε 11.620 ευρώ το 2024.
Οπως έχει αναφέρει ο υφυπουργός Οικονομικών Χρίστος Δήμας, οι αλλαγές θα νομοθετηθούν πριν από το τέλος του έτους ώστε να υπάρξει επαρκής χρόνος για την ΑΑΔΕ να προσαρμόσει τα συστήματά της στα νέα δεδομένα, για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων του επόμενου έτους.
Τεκμήρια διαβίωσης
Η εφαρμογή του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος για τους επαγγελματίες οδήγησε στον περιορισμό του τεκμηρίου δαπανών διαβίωσης της κατηγορίας αυτής ακόμη και κάτω από τα επίπεδα των μισθωτών, υποδηλώνοντας ότι το υπολογισθέν ελάχιστο εισόδημα προσφέρει αρκετή κάλυψη των δαπανών διαβίωσης. Το περυσινό έτος στην παγίδα των τεκμηρίων πιάστηκαν 1,4 εκατ. φορολογούμενοι, με την ΑΑΔΕ να τους προσθέτει επιπλέον εισόδημα 5,2 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία, επιβαρύνθηκαν με πρόσθετο εισόδημα ύψους:
• 1,5 δισ. ευρώ οι εισοδηματίες.
• 1,34 δισ. ευρώ οι μισθωτοί.
• 1,15 δισ. ευρώ οι συνταξιούχοι.
• 877,6 εκατ. ευρώ οι ελεύθεροι επαγγελματίες και
• 278,8 εκατ. ευρώ οι αγρότες.
