Σήμα κινδύνου για την ελληνική οικονομία, η οποία δεκατέσσερα χρόνια μετά την έναρξη της οικονομικής κρίσης δεν φαίνεται να έχει αποκτήσει την επιθυμητή ανταγωνιστικότητα, εκπέμπουν τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το εμπορικό έλλειμμα. Αν και τον Ιούνιο η μείωση των εισαγωγών και η αύξηση των εξαγωγών περιόρισε ελαφρώς τις απώλειες, συνολικά το εξάμηνο Ιανουαρίου – Ιουνίου 2024 έκλεισε με αύξηση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, το οποίο με τη σειρά του συνέβαλε καθοριστικά στην αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Η υποχώρηση της ζήτησης από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία ξεκίνησε από πέρυσι και συνδέεται με την επιβράδυνση της ανάπτυξης ή ακόμη και ύφεση σε ορισμένους βασικούς εμπορικούς εταίρους της Ελλάδας, αποτελεί τη βασική αιτία για τη μείωση των ελληνικών εξαγωγών, δεδομένου ότι προς τα εκεί κατευθύνονται τα 2/3 των ελληνικών εξαγωγών σε αξία. Από την άλλη, η αύξηση της εγχώριας κατανάλωσης λόγω της οικονομικής ανάπτυξης και της ενίσχυσης του τουρισμού προκαλεί αύξηση των εισαγωγών, δεδομένου μάλιστα ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει μεγάλη εξάρτηση από τις εισαγωγές, από βασικά είδη διατροφής έως αυτοκίνητα. Βεβαίως, ο τουρισμός συγκρατεί περαιτέρω απώλειες στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, καθώς το ισοζύγιο υπηρεσιών, ακριβώς λόγω των αυξημένων εσόδων από τις αφίξεις των τουριστών, είναι σταθερά πλεονασματικό με ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε χθες η Τράπεζα της Ελλάδος, το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών διαμορφώθηκε το διάστημα Ιανουαρίου – Ιουνίου 2024 σε 17,46 δισ. ευρώ έναντι 15,34 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2023, καταγράφοντας αύξηση περίπου 14%. Εξαιρουμένων των καυσίμων και των πλοίων, το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών διαμορφώθηκε το εξάμηνο Ιανουαρίου – Ιουνίου 2024 σε 13,69 δισ. ευρώ από 11,74 δισ. ευρώ, διευρυμένο κατά περίπου 17%. Αν και κάποιος θα μπορούσε να υποθέσει ότι η μείωση της αξίας των εξαγωγών –στα 24,69 δισ. ευρώ το α΄ εξάμηνο του τρέχοντος έτους έναντι 25,43 δισ. ευρώ το α΄ εξάμηνο του 2023 και 25,56 δισ. ευρώ το α΄ εξάμηνο του 2022– είναι απόρροια της αποκλιμάκωσης των τιμών, τα στοιχεία της ΤτΕ έρχονται να διαψεύσουν αυτή την υπόθεση. Οπως επισημαίνεται, το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών αυξήθηκε λόγω της ταυτόχρονης μείωσης των εξαγωγών και αύξησης των εισαγωγών. Σε τρέχουσες τιμές οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 2,9% (αλλά κατά 5,9% σε σταθερές τιμές) και οι εισαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 3,4% (και 3,8% σε σταθερές τιμές). Ειδικότερα, σε τρέχουσες τιμές οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα παρουσίασαν μείωση κατά 4,4%, ενώ οι αντίστοιχες εισαγωγές κατέγραψαν αύξηση κατά 4%. Σε σταθερές τιμές, στις οποίες αποτυπώνεται στην πραγματικότητα ο όγκος του εξωτερικού εμπορίου, οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα υποχώρησαν κατά 7,3% σε σύγκριση με το α΄ εξάμηνο του 2023, ενώ οι εισαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα υποχώρησαν κατά 4,4%.
Είναι αυξημένο κατά περίπου 14% σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.
Το εμπορικό έλλειμμα θα είχε λάβει μεγαλύτερες διαστάσεις εάν τον Ιούνιο δεν ανακοπτόταν η καθοδική πορεία των εξαγωγών και αντιστρόφως η ανοδική πορεία των εισαγωγών. Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 2024 σε τρέχουσες τιμές οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 3,3% και οι εισαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 1,4%. Ωστόσο, σε σταθερές τιμές η τάση που επικρατούσε μέχρι τον Μάιο δεν άλλαξε: οι εξαγωγές αγαθών υποχώρησαν και τον Ιούνιο κατά 2%, ενώ χωρίς καύσιμα η μείωση ήταν 9,2%. Το παρήγορο είναι ότι υποχώρησαν και οι εισαγωγές κατά 3,1%, με τις εισαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα να υποχωρούν κατά 1,8%.
Σε ό,τι αφορά συνολικά το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο στο α΄ εξάμηνο του 2024 διαμορφώθηκε σε 8,81 δισ. ευρώ από 8,12 δισ. ευρώ το α΄ εξάμηνο του 2023, το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών και κυρίως του ισοζυγίου ταξιδιωτικών υπηρεσιών περιόρισαν τις απώλειες. Σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2023, οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 15,5% και οι σχετικές εισπράξεις κατά 12,2%. Ειδικά τον Ιούνιο του 2024 σε σύγκριση με τον Ιούνιο του 2023 οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 8,8% και οι σχετικές εισπράξεις κατά 7,7%.
«Η ενίσχυση της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας θα πρέπει να ενταθεί τα επόμενα έτη, τόσο σε όρους όγκου όσο και σε όρους αξίας. Προς την κατεύθυνση αυτή σημαντικό ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν αφενός η επιτάχυνση των διαρθρωτικών αλλαγών και η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του ευρωπαϊκού Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και αφετέρου η βελτίωση της διαφοροποίησης των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και η ενίσχυση των κλάδων παραγωγής αγαθών υψηλής τεχνολογίας», σημείωνε η ΤτΕ στην τελευταία έκθεση νομισματικής πολιτικής.
