Δωρεές χρηματικών ποσών και γονικές παροχές που πραγματοποιήθηκαν από τον Οκτώβριο του 2021 μέχρι σήμερα βάζει στο στόχαστρο η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, καθώς έχουν διαπιστωθεί πολλές περιπτώσεις καταστρατήγησης της νομοθεσίας.
Η αύξηση του αφορολόγητου ορίου στις 800.000 ευρώ για δωρεές και γονικές παροχές (συγγενείς πρώτου βαθμού – γονείς σε παιδιά και αντιστρόφως και παππούδες σε εγγόνια) από τη μια πλευρά βοήθησε τις οικογένειες στη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων χωρίς φόρο, από την άλλη έδωσε την ευκαιρία σε επιτηδείους να εκμεταλλευθούν τον νόμο βγάζοντας λεφτά από τα στρώματα ή «μαύρα», προσπαθώντας να τα νομιμοποιήσουν με τον τρόπο αυτό.
Στις παράνομες περιπτώσεις που εντόπισε η ΑΑΔΕ καταλόγισε φόρο 10%, καθώς οι περισσότερες προέρχονται από γονείς σε παιδιά χωρίς –όπως προαναφέρθηκε– να έχει τηρηθεί η νομοθεσία, η οποία ορίζει ρητώς ότι οι μεταφορές χρημάτων πρέπει να γίνονται μέσω τραπεζικού συστήματος (ή με τραπεζική επιταγή).
Παράλληλα εντοπίστηκαν δωρεές χρηματικών ποσών από αδελφό σε αδελφό όπου δεν ισχύει αφορολόγητο όριο και μάλιστα επειδή δεν δικαιολογήθηκε η προέλευση των χρημάτων, εκτός του φόρου δωρεάς (από αδελφό σε αδελφό 20% επί του ποσού) καταλογίστηκαν και πρόστιμα προσαύξησης περιουσίας από άγνωστη πηγή.
Από τις χιλιάδες υποθέσεις που έχουν εξετάσει τόσο οι εφορίες όσο και η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, έχουν εντοπιστεί και φορολογούμενοι που προσπάθησαν να παρακάμψουν τη νομοθεσία με τριγωνική συναλλαγή.
Ουσιαστικά διαπιστώθηκε η καταστρατήγηση της διάταξης του αφορολογήτου δωρεών (που ανέρχεται στο ποσό των 800.000 ευρώ) μέσω τριγωνικής δωρεάς από αδελφή σε αδελφό μέσω μητέρας. Δηλαδή η αδελφή έκανε δωρεά στη μητέρα και η τελευταία στον αδελφό, κάτι που απαγορεύεται εάν δεν περάσει διάστημα τουλάχιστον έξι μηνών.
Συγκεκριμένα, ο νόμος ορίζει ότι κρίσιμο είναι το χρονικό διάστημα που έχει μεσολαβήσει μεταξύ των διαδοχικών δωρεών. Εάν αυτό είναι σύντομο, ενδεικτικά όχι μεγαλύτερο των έξι μηνών, προκύπτει ισχυρή ένδειξη ότι, κατ’ αρχάς, οι διαδοχικές δωρεές έχουν γίνει προς τον σκοπό αυτό και, εφόσον ο σκοπός καταστρατήγησης τεκμηριώνεται και από τα υπόλοιπα στοιχεία και πραγματικά περιστατικά, επιβάλλεται εις βάρος του τελευταίου (πραγματικού) δωρεοδόχου φόρος δωρεών, ως η δωρεά να είχε πραγματοποιηθεί απευθείας από τον πραγματικό δωρητή προς τον τελικό δικαιούχο αυτής.
Επιτήδειοι εκμεταλλεύονται την αύξηση του αφορολόγητου ορίου στις 800.000 ευρώ για δωρεές και γονικές παροχές.
Αντιστρόφως, εάν μεσολαβεί ικανό χρονικό διάστημα μεταξύ των διαδοχικών δωρεών, ενδεικτικά εάν εκτείνεται πέραν του εξαμήνου, συνάγεται ότι οι διαδοχικές δωρεές δεν έχουν γίνει με σκοπό την καταστρατήγηση των σχετικών διατάξεων, εκτός εάν η ελεγκτική αρχή τεκμηριώσει με συγκεκριμένα στοιχεία την καταστρατήγηση αυτών.
Με οδηγίες που εξέδωσε η φορολογική διοίκηση διευκρινίζονται, μεταξύ άλλων, πότε και πού επιβάλλεται φόρος, πότε η συναλλαγή είναι αφορολόγητη και πότε καταλογίζεται φόρος δωρεάς.
1. Πότε επιβάλλεται φόρος δωρεάς – γονικής παροχής;
Φόρος γονικής παροχής ή δωρεάς επιβάλλεται όταν μεταβιβάζεται με γονική παροχή περιουσιακό στοιχείο σε φυσικό πρόσωπο ή δωρίζεται σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο.
2. Σε ποια περιουσιακά στοιχεία επιβάλλεται φόρος δωρεάς – γονικής παροχής;
α) Στα περιουσιακά στοιχεία κάθε μορφής που βρίσκονται στην Ελλάδα.
β) Στα κινητά που βρίσκονται στο εξωτερικό και ανήκουν σε Ελληνα
γ) Στα κινητά που βρίσκονται στο εξωτερικό, ανήκουν σε αλλοδαπό και δωρίζονται σε ημεδαπό.
δ) Στα κινητά που βρίσκονται στο εξωτερικό, ανήκουν σε αλλοδαπό και δωρίζονται σε αλλοδαπό που έχει την κατοικία του στην Ελλάδα.
3. Ποια είναι η ισχύουσα φορολογική κλίμακα στις δωρεές – γονικές παροχές;
Για δικαιούχους πρόσωπα της Α΄ κατηγορίας (σύζυγο, μέρος συμφώνου συμβίωσης, τέκνα, εγγόνια και γονείς) ισχύει νέα φορολογική κλίμακα για τις δωρεές ή τις γονικές παροχές που πραγματοποιούνται προς αυτούς από την 1η-10-2021, με αφορολόγητο όριο 800.000 ευρώ και επιβολή φόρου με αυτοτελή συντελεστή 10% για την υπερβάλλουσα αξία μετά την αφαίρεση του αφορολογήτου ποσού, εφόσον δηλαδή η φορολογητέα αξία του περιουσιακού στοιχείου που δωρίζεται ή το οποίο αφορά η γονική παροχή υπερβαίνει τις 800.000 ευρώ.
4. Σε ποια περιουσιακά στοιχεία εφαρμόζεται η νέα κλίμακα στις δωρεές και γονικές παροχές;
Εφαρμόζεται στις δωρεές και γονικές παροχές οποιασδήποτε φύσεως περιουσίας (κινητής και ακίνητης), με δωρεοδόχους τα πρόσωπα της Α΄ κατηγορίας (σύζυγο, μέρος συμφώνου συμβίωσης, τέκνα, εγγόνια και γονείς) και στις χρηματικές γονικές παροχές ή χρηματικές δωρεές προς τα ανωτέρω πρόσωπα, εφόσον αυτές διενεργούνται (αποδεδειγμένα) με μεταφορά χρημάτων μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
5. Πώς φορολογείται η δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών;
Η δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών (πλην αυτών που μεταφέρονται μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, για τα οποία ισχύει αφορολόγητο 800.000 ευρώ για δικαιούχους πρόσωπα της Α΄ κατηγορίας) φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή 10% για δωρεοδόχους που υπάγονται στην Α΄ κατηγορία.
