Δάνειο με σημαντικά χαμηλότερο επιτόκιο από αυτό που προσφέρουν σήμερα οι τράπεζες για στέγαση θα μπορούν να εξασφαλίσουν οι δικαιούχοι που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα «Σπίτι μου 2», το οποίο προγραμματίζεται να φτάσει σε συνολικό ύψος 2 δισ. ευρώ και να χρηματοδοτηθεί εν μέρει από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Παράλληλα αναμένεται να ενεργοποιηθεί και το πρόγραμμα κοινωνικής στέγασης για τη διάθεση ακινήτων σε οικονομικά ασθενέστερα νοικοκυριά.
Η χρηματοδότηση
Οι διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν για το «Σπίτι μου 2» συνεχίζονται μέχρι την τελευταία στιγμή, ενόψει της αναμενόμενης σχετικής εξαγγελίας του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη στη ΔΕΘ στις 7 Σεπτεμβρίου, καθώς πρέπει να διευκρινισθούν πολλές λεπτομέρειες πριν ανάψει το πράσινο φως για χρηματοδότηση από το Ταμείο.
Πάντως, με βάση τις μέχρι σήμερα συζητήσεις το μοντέλο που φαίνεται να διαμορφώνεται προβλέπει τη χρηματοδότηση κατά 50%, δηλαδή 1 δισ. ευρώ, από δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και κατά το υπόλοιπο 50% από δάνεια των τραπεζών.
Αυτό σημαίνει ότι ο ενδιαφερόμενος να υπαχθεί στο πρόγραμμα θα μπορεί να δανειοδοτηθεί από την τράπεζα που τον εξυπηρετεί με επιτόκιο που θα αντιστοιχεί στον μέσο όρο του επιτοκίου στεγαστικού δανείου της τράπεζας και του επιτοκίου του Ταμείου Ανάκαμψης, που είναι πολύ χαμηλό. Επί της ουσίας θα πάρει δάνειο με λίγο πάνω από το μισό επιτόκιο του συνηθισμένου στεγαστικού, σύμφωνα με πηγές.
Σύμφωνα με πληροφορίες, με βάση και την εμπειρία της πρώτης φάσης σχεδιάζονται οι εξής αλλαγές σε σχέση με το πρώτο πρόγραμμα:
Διεύρυνση των δικαιούχων με βάση την ηλικία, καθώς θα μπορούν να ενταχθούν άτομα ηλικίας έως 49 ετών (στο προηγούμενο οι δικαιούχοι ήταν έως 39 ετών).
Διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων. Σήμερα το εισοδηματικό όριο είναι στις 24.000 ευρώ για το ζευγάρι και αυτό αυξάνεται κατά 3.000 ευρώ ανά τέκνο, ενώ όταν είναι μονογονεϊκή οικογένεια το εισοδηματικό κριτήριο αυξάνεται στις 27.000 ευρώ και τις 3.000 ανά τέκνο.
Θα υπάρχει ειδική πρόνοια μηδενικού επιτοκίου και πλήρους κάλυψης από το κράτος για τους τριτέκνους και τους πολυτέκνους.
Η παλαιότητα των ακινήτων θα είναι μικρότερη από 15 έτη.
Δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί το ποσοστό της αξίας του ακινήτου που θα μπορεί να καλύπτεται με δάνειο.
Στο «Σπίτι μου 2» που αφορά πολίτες έως 49 ετών και θα περιλαμβάνει ακίνητα έως 15 ετών, προβλέπεται διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων σε σχέση με το «Σπίτι μου 1».
Οι προϋποθέσεις Ε.Ε.
Ωστόσο, η πολύ ευνοϊκή αυτή χρηματοδότηση επιδιώκεται από την Κομισιόν να συνοδεύεται από όρους, και συγκεκριμένα περιβαλλοντικούς. Δεδομένου ότι το 38% των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης πρέπει να προορίζεται για την πράσινη μετάβαση, επιδιώκεται να δοθεί μια πράσινη διάσταση και στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Αυτό μεταφράζεται, σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής διαπραγματεύσεις, σε υποχρέωση ενεργειακής αναβάθμισης των ακινήτων που θα μεταβιβαστούν με τους ευνοϊκούς όρους χρηματοδότησης του Ταμείου. Ενδεχομένως θα ενισχυθούν και άλλες πράσινες δράσεις, για να τηρηθεί η ποσόστωση του 38% που προβλέπει ο κανονισμός του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η δεύτερη προϋπόθεση που –σύμφωνα με πληροφορίες– θέτει η Κομισιόν για την ένταξη του προγράμματος «Σπίτι μου 2» στις δανειοδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης είναι να συνδεθεί αυτή με την υποχρέωση πραγματοποίησης ακόμη μίας μεταρρύθμισης εκ μέρους της Ελλάδας. Αυτό είναι το καθεστώς που επικρατεί στο Ταμείο Ανάκαμψης άλλωστε, δηλαδή η χρηματοδότηση να συνοδεύεται από τα λεγόμενα ορόσημα, που αποτελούν συχνά μεταρρυθμίσεις.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση εξετάζεται η μεταρρύθμιση αυτή να αφορά την κοινωνική κατοικία. Η κυβέρνηση ετοιμάζεται να προκηρύξει διαγωνισμό για την ανέγερση κατοικιών σε αδρανή ακίνητα του Δημοσίου. Αυτές οι κατοικίες θα διατεθούν με χαμηλό αντίτιμο και κοινωνικά κριτήρια, όπως γίνεται στο εξωτερικό. Στην Ελλάδα ακόμη ο θεσμός αυτός δεν υπάρχει.
«Κοινωνική Αντιπαροχή»
Ουσιαστικά, με την ευκαιρία του «Σπίτι μου 2» ενεργοποιείται και επιταχύνεται και το πρόγραμμα κοινωνικής στέγασης.
Εως το τέλος του έτους, ή το αργότερο στις αρχές του νέου, αναμένεται να προκηρυχθεί ο πρώτος, διεθνής διαγωνισμός για την ανέγερση 3.000 κατοικιών σε οικόπεδα του Δημοσίου, αλλά και την αξιοποίηση (διαμόρφωση) άλλων 1.600 κενών ακινήτων σε όλη τη χώρα για τη στέγαση 5.000 νέων ζευγαριών με κοινωνικά κριτήρια.
Μέσω του προγράμματος «Κοινωνικής Αντιπαροχής» εκτιμάται ότι έως το 2026 θα έχουν κατασκευαστεί κατοικίες σε Κηφισιά, Λάρισα, Ξάνθη και Βόλο, ενώ τα πρώτα διαμερίσματα αναμένεται να διατεθούν από τα ήδη υπάρχοντα ακίνητα του Δημοσίου εντός του 2025. Το ενοίκιο θα είναι σημαντικά χαμηλό, βάσει κοινωνικών και οικονομικών κριτηρίων, ενώ θα υπάρχει ειδική ποσόστωση για τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες.
«Ανακαινίζω – Νοικιάζω»
Με βελτιωμένους όρους αναμένεται να εκκινήσει εκ νέου, μέχρι το τέλος του έτους, και το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω». Στο υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας εξετάζεται η αύξηση της επιδότησης από 4.000 σε 6.000 ευρώ (60% για συνολικό κόστος έως 10.000 ευρώ), και μάλιστα με αναδρομική ισχύ, προκειμένου να συμμετάσχουν όσοι ήδη έχουν υποβάλει αίτηση αλλά και άλλοι ιδιοκτήτες ακινήτων που παραμένουν «κλειδωμένα».
Παράλληλα θα αυξηθεί και η προκαταβολή του ποσού στο 50%. Σύμφωνα με την αρμόδια υπουργό Σοφία Ζαχαράκη, στόχος είναι ο αριθμός των κατοικιών προς ανακαίνιση και στη συνέχεια προς ενοικίαση να φτάσει τις 12.500.
Να σημειωθεί ότι όσοι υπέβαλαν αίτηση μέχρι σήμερα έλαβαν επιδότηση έως 4.000 ευρώ για να ανακαινίσουν κατοικίες που παραμένουν κλειστές, επιφάνειας έως 100 τ.μ., και στη συνέχεια να τις νοικιάσουν, για τουλάχιστον 3 χρόνια. Οι ιδιοκτήτες των ακινήτων που δεν θα τηρήσουν τους όρους του προγράμματος θα κληθούν να επιστρέψουν στο κράτος τα χρήματα της επιδότησης που έλαβαν για την ανακαίνιση της κατοικίας τους.
«Στέγαση και Εργασία»
Καινοτόμο, αν και με περιορισμένη απήχηση, είναι το πρόγραμμα «Στέγαση και Εργασία» που απευθύνεται σε αστέγους, ενώ σχεδιάζεται και πρόγραμμα για την ανακαίνιση 3.000 κατοικιών ατόμων με αναπηρία.
