Κρίσιμη για την επιτυχία του νέου κύκλου του προγράμματος «Σπίτι μου» θεωρούν φορείς της αγοράς ακινήτων ότι θα είναι η σημαντική αύξηση του ανώτατου ύψους της αξίας των προς απόκτηση ακινήτων.
Οπως εξηγούν, στόχος του οικονομικού επιτελείου θα πρέπει να είναι η παροχή της δυνατότητας επιλογής από μια όσο το δυνατόν μεγαλύτερη «δεξαμενή» διαθέσιμων προς πώληση ακινήτων, καθώς μόνο με τον τρόπο αυτό, θα αποφευχθεί η επανάληψη του φαινομένου που παρατηρήθηκε στον πρώτο κύκλο του προγράμματος.
Τότε, καταγράφηκε μια απότομη αύξηση των τιμών πώλησης, που στην πράξη κατάργησε το όφελος των συμμετεχόντων, αφού ό,τι κέρδισαν μέσω του σχεδόν μηδενικού επιτοκίου το έχασαν από την αύξηση των τιμών των κατοικιών που τελικά αγοράστηκαν.
Αυτό οφειλόταν στο ότι σε ένα ήδη περιορισμένο απόθεμα προσφερόμενων ακινήτων, ιδίως στην Αττική, τα επιλέξιμα ακίνητα ήταν τελικά πολύ λίγα, ακριβώς λόγω του ότι η ανώτατη αξία τους είχε οριστεί σε 200.000 ευρώ, ενώ η μέγιστη αξία δανείου είχε διαμορφωθεί σε 150.000 ευρώ. Επίσης, τα ακίνητα θα έπρεπε να είναι ηλικίας έως 15 ετών (με έτος κατασκευής έως το 2007) και μέγιστης επιφάνειας έως 150 τ.μ.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να περιοριστούν οι διαθέσιμες επιλογές, κυρίως σε ακίνητα του κέντρου της Αθήνας και των δυτικών προαστίων, κάτι που σε συνδυασμό και με τον μικρό χρόνο που δόθηκε στους ενδιαφερομένους για να βρουν και να οριστικοποιήσουν τη συμφωνία με τους ιδιοκτήτες-πωλητές, οδήγησε στην εκτόξευση των ζητούμενων τιμών, ακόμη και τον υπερδιπλασιασμό τους σε σύγκριση με πριν από το πρόγραμμα.
Αν και ακόμη δεν έχουν οριστικοποιηθεί όλες οι λεπτομέρειες του νέου κύκλου του προγράμματος, φημολογείται ότι το ανώτατο όριο δανειοδότησης ναι μεν θα αυξηθεί, αλλά δεν θα ξεπεράσει τις 200.000 ευρώ, ενώ θα επιτραπεί και η αγορά νεότερης ηλικίας ακινήτων.
Στην Αττική, όμως, οι τιμές για κατοικίες ηλικίας π.χ. 10 ετών ξεπερνούν με ευκολία τις 200.000-250.000 ευρώ, εκτός και αν πρόκειται για μικρής επιφάνειας ακίνητα. Για παράδειγμα, σε περιοχές υψηλής ζήτησης, όπως τα βόρεια και τα νότια προάστια, η μέση τιμή πώλησης ξεπερνά τις 3.000 ευρώ/τ.μ. ακόμη και για σπίτια ηλικίας 25-30 ετών.
Παράλληλα, όπως όλα δείχνουν, θα διευρυνθεί και το ηλικιακό προφίλ των ενδιαφερομένων, καθώς θα αυξηθεί από τα 39 έτη (κατ’ ανώτατο) στα 50 έτη.
Εκτιμάται ότι θα αυξηθεί το ηλικιακό όριο των δικαιούχων, καθώς και το ανώτατο ποσό δανείου.
Εκ των πραγμάτων, δηλαδή, η ζήτηση που θα πυροδοτήσει το νέο πρόγραμμα θα είναι ισχυρή και άρα ικανή να ενισχύσει εκ νέου τις τιμές πώλησης κατοικιών.
Το ζητούμενο είναι αυτό να μη γίνει με τρόπο απότομο και άναρχο, δημιουργώντας νέες στρεβλώσεις, σε μια περίοδο κατά την οποία υπήρχαν προσδοκίες για σταθεροποίηση των αξιών, ενδεχομένως και κάποιες διορθώσεις, λόγω και της αφαίρεσης της ζήτησης από το εξωτερικό, μέσω του προγράμματος «χρυσή βίζα», μετά τις πρόσφατες αλλαγές και την αύξηση του ορίου σε 800.000 ευρώ για την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τα μεγάλα νησιά (με ελάχιστο μόνιμο πληθυσμό 3.100 κατοίκων).
Εκτός από τις παραπάνω διαφοροποιήσεις, το νέο πρόγραμμα των 2 δισ. ευρώ αναμένεται να φέρει και άλλες βελτιώσεις, καθώς μεταξύ των πιθανών αλλαγών είναι και η αύξηση του εισοδηματικού κριτηρίου από 16.000 ευρώ σε 20.000 ευρώ για τους άγαμους, ενώ εξετάζεται και η αύξηση του κριτηρίου και για τους έγγαμους, που με βάση το προηγούμενο πρόγραμμα ήταν έως 24.000 ευρώ, πλέον 3.000 ευρώ για κάθε παιδί.
Με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο θα αυξηθούν οι πιθανοί δικαιούχοι, αλλά θα έχουν και βελτιωμένο πιστοληπτικό προφίλ, στοιχείο κρίσιμο ώστε να είναι επιλέξιμοι για δανειοδότηση, μια και την τελική επιλογή θα την κάνουν οι πιστώτριες τράπεζες.
Σημαντικό στοιχείο για την ομαλότερη λειτουργία του προγράμματος και την αποφυγή στρεβλώσεων θα είναι και η πιθανή επιμήκυνση του χρόνου που θα δίνεται στους δικαιούχους, από τη στιγμή που θα εξασφαλίσουν προέγκριση.
Με βάση το προηγούμενο πρόγραμμα, το διάστημα αυτό είχε περιοριστεί σε μόλις δύο μήνες, χρόνος που ήταν πολύ μικρός με δεδομένα τα τεράστια προβλήματα στις μεταβιβάσεις. Ακόμη και για ακίνητα χωρίς ιδιαίτερα ζητήματα, χρειάζονται 4-5 μήνες έως ότου γίνουν οι τελικές πράξεις αγοραπωλησίας, ενώ για πιο σύνθετες περιπτώσεις χρειάζεται πολύ περισσότερος χρόνος.
Αυτό δίνει προβάδισμα σε πιο «έτοιμα» ακίνητα, που πάντως έγιναν «ανάρπαστα», δίνοντας τη δυνατότητα σε πολλούς ιδιοκτήτες να «στήσουν» άτυπους πλειστηριασμούς και να εκτοξεύσουν την τελική τιμή πώλησης, ενώ άλλοι πάλι λειτούργησαν εκβιαστικά, ποντάροντας ακριβώς σε αυτήν την πίεση χρόνου για τους δικαιούχους του προγράμματος.
