Αλυσιδωτές αντιδράσεις όχι μόνο στην αμερικανική, αλλά και στην παγκόσμια οικονομία θα μπορούσαν να προκαλέσουν οι οριζόντιοι δασμοί που προτείνει ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών για την προεδρία, Ντόναλντ Τραμπ. Ο τέως πρόεδρος, που δίνει μάχη για τον Λευκό Οίκο με τη Δημοκρατική αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις, διατύπωσε την ιδέα επιβολής δασμού 10% σε όλες τις εισαγωγές, ένα σχέδιο που σύμφωνα με τους οικονομολόγους θα μπορούσε να διαταράξει τις παγκόσμιες οικονομικές ισορροπίες. Ο ίδιος ο Τραμπ επιμένει ότι το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα προκάλεσε πολλά δεινά στην αμερικανική οικονομία, όπως οι χαμένες θέσεις εργασίας, και η «θεραπεία» που ο ίδιος προτείνει είναι οι δασμοί.
Η Κίνα, γεωπολιτικός και οικονομικός αντίπαλος των ΗΠΑ, θα αντιμετωπίσει επιπλέον δασμούς 50% ή 60% στις εξαγωγές της προς τις ΗΠΑ, ενώ έχει επίσης μιλήσει για επιβάρυνση 10% έως 20% στις εξαγωγές από τον υπόλοιπο κόσμο. Αν και μικρότερος από το ποσοστό που προτείνει για τις κινεζικές εξαγωγές, ένας οριζόντιος δασμός εκτιμάται ότι θα επιφέρει πολύ πιο καταστροφικό πλήγμα στο παγκόσμιο εμπόριο, προειδοποιούν οικονομολόγοι, σύμφωνα με τους New York Times. Και αυτό γιατί δεν θα έκανε διάκριση μεταξύ αντιπάλων και συμμάχων, βασικών και μη αναγκών, προβληματικών και μη βιομηχανιών ή χωρών που τηρούν τις εμπορικές συνθήκες και εκείνων που τις παραβιάζουν.
Oι προτεινόμενοι δασμοί του Τραμπ έχουν ως αποτέλεσμα να γίνονται συχνά συγκρίσεις με τον παγκόσμιο «εμπορικό πόλεμο» που προκάλεσαν οι ΗΠΑ τη δεκαετία του 1930 με τους δασμούς Hawley-Smoot που πρόσθεσαν σημαντική πίεση στο διεθνές οικονομικό κλίμα, το οποίο υπέφερε ήδη από τη Μεγάλη Υφεση. Το 1971, επίσης, ο τότε πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον επέβαλε προσαύξηση 10% σε όλες τις φορολογούμενες εισαγωγές, λειτουργούσε ωστόσο σε μια παγκόσμια οικονομία πολύ διαφορετική από τη σημερινή. Επιπλέον είχε συγκεκριμένο σκοπό και σαφείς όρους, αντίθετα η πολιτική Τραμπ φαίνεται πως στερείται συγκεκριμένου στόχου και χρονοδιαγράμματος.
Ο τέως πρόεδρος, που δίνει μάχη για τον Λευκό Οίκο, διατύπωσε την ιδέα επιβολής δασμού 10% σε όλες τις εισαγωγές.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του, άλλωστε, οι μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ, όπως η Ε.Ε., η Κίνα, ο Καναδάς, το Μεξικό και η Ινδία, απάντησαν στους δασμούς του Τραμπ με δικούς τους δασμούς ενάντια στις ΗΠΑ, εξέλιξη που πιθανότατα θα επαναληφθεί. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στο χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για τους συμμάχους τους, ένα συνδυασμό ύφεσης και υψηλότερου πληθωρισμού, προειδοποιούν αναλυτές.
Οι ΗΠΑ εισήγαγαν αγαθά αξίας 427 δισ. δολαρίων από την Κίνα το 2023, ενώ οι εισαγωγές από τον υπόλοιπο κόσμο ανήλθαν σε σχεδόν 2,7 τρισ. δολάρια, «οπότε το σοκ θα είναι μεγάλο τόσο για την οικονομία των ΗΠΑ όσο και για το εξωτερικό», είπε η Κίμπερλι Κλόζινγκ, οικονομολόγος στο Peterson Institute for International Economics.
Ο Τραμπ και οι οικονομολόγοι που τον συμβουλεύουν υποστήριξαν ότι οι δασμοί θα αύξαναν την παραγωγή, θα δημιουργούσαν καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας και θα μείωναν τον πληθωρισμό. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι, ωστόσο, συμφωνούν ότι τα μειονεκτήματα υπερτερούν των κερδών. Οι δασμοί και τα αντίμετρα θα έβλαπταν τελικά κάθε χώρα περιορίζοντας το εμπόριο, διαταράσσοντας τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, επιβραδύνοντας την ανάπτυξη και ανεβάζοντας τις τιμές.
