Η σύλληψη του ιδρυτή της πλατφόρμας ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram, Πάβελ Ντούροφ, έχει κινητοποιήσει τόσο τους επικριτές των τεχνολογικών κολοσσών όσο και τους ένθερμους φιλελευθέρους, οι οποίοι φοβούνται ότι βρίσκονται μπροστά σε μια νέα περίπτωση καταστολής της ελευθερίας του λόγου. Κάτι τέτοιο φαίνεται υπερβολικό, δεδομένης της ιδιαιτερότητας της υπόθεσης. Ωστόσο, εξακολουθεί να διατυπώνεται ένα προειδοποιητικό μήνυμα για ανταγωνιστές, όπως ο Ελον Μασκ του Χ, πρώην Twitter, και ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ της Meta/Facebook. Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί η σύλληψη του Ντούροφ από τις γαλλικές εισαγγελικές αρχές θα μπορούσε να θεωρηθεί ως νέο μέτωπο στον πόλεμο των παγκόσμιων ρυθμιστικών αρχών και των κυβερνήσεων με στόχο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την ελευθερία του λόγου, όπως ισχυρίζεται ο Ελον Μασκ. Είναι η πρώτη φορά που συλλαμβάνεται διευθύνων σύμβουλος μεγάλης παγκόσμιας πλατφόρμας ανταλλαγής μηνυμάτων. Και ο ίδιος ο συλληφθείς έχει τη φήμη του σθεναρά διαφωνούντος με ισχυρές κυβερνήσεις. Εφυγε από τη Ρωσία το 2014, διότι αρνήθηκε να παραδώσει στις Αρχές της χώρας δεδομένα χρηστών από την προηγούμενη εταιρεία του, τη ρωσική πλατφόρμα VKontakte, που μοιάζει με το Facebook.
Η σύλληψη του CEO του Telegram έχει επιπτώσεις και στα υπόλοιπα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αν σκάψουμε όμως λίγο κάτω από την επιφάνεια, θα διαπιστώσουμε πως δεν υπάρχει άμεση συνάφεια με άλλες πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Το Telegram, όπως και το WhatsApp της αντίπαλης Meta, παρέχει υπηρεσίες ανταλλαγής μηνυμάτων και επιτρέπει στα 950 εκατ. μηνιαίους χρήστες του τη μετάδοση σκέψεων και πολυμέσων μεταξύ τους. Εντούτοις, ο Πάβελ Ντούροφ καυχάται για τους ολιγάριθμους εργαζομένους του ομίλου του και την «υπεραποτελεσματική» δομή του, ενώ αντίπαλες επιχειρήσεις, όπως η Meta, έχουν στρατιές συντονιστών περιεχομένου. Και οι λόγοι για τη σύλληψή του είναι συγκεκριμένοι. Η έρευνα σχετίζεται με συνενοχή στην κακοποίηση παιδιών, πώληση παράνομων ναρκωτικών και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Οι εισαγγελείς ανέφεραν επίσης την απροθυμία της διοίκησης να συνεργαστεί με τις Αρχές, κάτι για το οποίο είχε κατηγορηθεί στο παρελθόν η Telegram. Πέρυσι, δικαστήριο της Βραζιλίας διέταξε τον αποκλεισμό της εφαρμογής στη χώρα, επειδή δεν βοήθησε επαρκώς σε έρευνα για νεοναζιστικές ομάδες. Η Telegram ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι ο όμιλος συμμορφώνεται με τους κανονισμούς της Ε.Ε. και ότι ο Ντούροφ «δεν έχει τίποτα να κρύψει».
Βέβαια, δεν είναι τόσο εύκολο να στοχοποιηθούν άλλοι διευθύνοντες σύμβουλοι. Ο Ντούροφ είναι Γάλλος πολίτης, επιτρέποντας στους εισαγγελείς της χώρας να τον καταδιώξουν στη Γαλλία, όπου, σύμφωνα με έναν δικηγόρο είναι ευκολότερο να στοχοποιηθούν υπάλληλοι ή διευθυντές για τα παραπτώματα των εταιρειών τους. Το Telegram δεν είναι ασήμαντο. Οι δραστηριότητές του εκτείνονται από την Ινδία έως τη Ρωσία και την Ευρώπη και έχει συγκεντρώσει κεφάλαια από θεσμικούς παράγοντες, όπως η Mubadala, η κρατική επενδυτική εταιρεία των ΗΑΕ. Εάν κατηγορηθεί τελικώς ο Πάβελ Ντούροφ, θα προκύψει σκάνδαλο παγκοσμίων διαστάσεων, το οποίο θα παρακινήσει πολιτικούς και ρυθμιστικές αρχές να απαιτησουν από τις πλατφόρμες κοινωνικών μέσων δικτύωσης να αναλάβουν την ευθύνη για το περιεχόμενό τους και να δραστηριοποιηθούν περισσότερο για να το αμβλύνουν. Ενα πιθανό σκάνδαλο υπογραμμίζει επίσης τα όρια της τρέχουσας ρύθμισης. Το Telegram είχε μόνο 41 εκατ. χρήστες στην Ε.Ε. από τον Σεπτέμβριο έως τον Φεβρουάριο, κάτω από το όριο των 45 εκατ. που προβλέπει ο νόμος. Αυτό σημαίνει ότι δεν κατηγοριοποιείται ως πολύ μεγάλη διαδικτυακή πλατφόρμα και δεν υπόκειται σε αυστηρότερους κανόνες διαφάνειας και εποπτείας περιεχομένου.
