Για την απαλλαγή της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας από τη βλαβερή για το περιβάλλον χρήση των ορυκτών καυσίμων δεν αρκούν οι ανεμογεννήτριες, τα ηλιακά πάνελ και το νερό. Αν θέλει ο κόσμος να βασιστεί στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το μέλλον ανήκει στους συσσωρευτές ενέργειας μεγάλου μεγέθους, δηλαδή στις μπαταρίες που μπορούν να καλύπτουν ένα ολόκληρο ηλεκτρικό δίκτυο, ώστε να αποθηκεύουν την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και να μην εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες κάθε ημέρας.
Οπως επισημαίνει σε ρεπορτάζ του ο Economist, το μέλλον αυτό πλέον δεν είναι καθόλου μακριά – είναι σχεδόν παρόν, και πρόκειται για μια νέα αγορά τρισεκατομμυρίων που αναπτύσσεται εντυπωσιακά.
Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ) εκτιμά ότι η παγκόσμια εγκατεστημένη χωρητικότητα αποθήκευσης θα πρέπει να αυξηθεί από λιγότερο από 200 γιγαβάτ (GW) πέρυσι σε περισσότερο από ένα τεραβάτ (TW) μέχρι το τέλος της δεκαετίας και σχεδόν 5 TW έως το 2050, εάν ο κόσμος πρόκειται να παραμείνει στην πορεία για καθαρές μηδενικές εκπομπές. Ευτυχώς, όμως, η επιχείρηση αποθήκευσης ενέργειας στο δίκτυο επιτέλους… μπήκε στην πρίζα.
Η αποθήκευση σε κλίμακα δικτύου βασιζόταν παραδοσιακά σε υδροηλεκτρικά συστήματα που μετακινούσαν το νερό μεταξύ δεξαμενών στην κορυφή και στο κάτω μέρος μιας πλαγιάς. Αυτές τις ημέρες οι γιγάντιες μπαταρίες στοιβαγμένες σε σειρές υπόστεγων είναι όλο και περισσότερο η μέθοδος επιλογής. Σύμφωνα με την ΙΕΑ, συσσωρευτές 90 GW εγκαταστάθηκαν παγκοσμίως πέρυσι, το διπλάσιο από το 2022, εκ των οποίων περίπου τα δύο τρίτα αφορούσαν το δίκτυο και το υπόλοιπο άλλες εφαρμογές, όπως η ηλιακή ενέργεια κατοικιών.
Οι τιμές πέφτουν και νέες ιδέες αναπτύσσονται. Η συμβουλευτική εταιρεία Bain εκτιμά ότι η αγορά αποθήκευσης σε κλίμακα δικτύου θα μπορούσε να επεκταθεί από περίπου 15 δισ. δολάρια το 2023 σε μεταξύ 200 και 700 δισ. δολαρίων έως το 2030, και 1-3 τρισ. δολαρίων έως το 2040.
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό. Η βουτιά στην τιμή των μπαταριών λιθίου τροφοδοτεί την υιοθέτησή τους σε επίπεδο δικτύου. Σύμφωνα με το Bloombergnef, η μέση τιμή των σταθερών μπαταριών λιθίου ανά κιλοβατώρα αποθήκευσης μειώθηκε κατά περίπου 40% μεταξύ 2019 και 2023. Επιπλέον, η παγκόσμια επιβράδυνση στην υιοθέτηση ηλεκτρικών οχημάτων έχει οδηγήσει τους κατασκευαστές μπαταριών να επιδεικνύουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την αποθήκευση σε επίπεδο δικτύου.
Το κέντρο της παγκόσμιας παραγωγής μπαταριών είναι η Κίνα. Φιλοξενεί έξι από τους δέκα μεγαλύτερους κατασκευαστές του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των catl και BYD. Το μερίδιο της παραγωγής μπαταριών της Κίνας που προορίζεται για δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας έχει αυξηθεί από σχεδόν μηδενικό το 2020 σε περίπου ένα πέμπτο πέρυσι, ξεπερνώντας το μερίδιο που χρησιμοποιείται στα ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης. Η ανάπτυξη έχει βοηθηθεί από πολιτικές στο εσωτερικό που επιβάλλουν ότι τα μεγάλα ηλιακά και αιολικά έργα οφείλουν να εγκαθιστούν επίσης και αποθηκευτικό χώρο για την ενέργεια που παράγουν.
Σύμφωνα με το Bloombergnef, η Κίνα από μόνη της παράγει ήδη αρκετές μπαταρίες λιθίου για να ικανοποιήσει την παγκόσμια ζήτηση όλων των τύπων. Η βιομηχανία της έχει ανακοινώσει σχέδια για περαιτέρω χωρητικότητα 5,8 τεραβατωρών (TWH) έως το 2025, υπερδιπλάσια από την τρέχουσα παγκόσμια χωρητικότητα των 2,6 TWH.
Εναλλακτικές τεχνολογίες
Ο έντονος ανταγωνισμός ωθεί ήδη την καινοτομία, καθώς οι εταιρείες αναζητούν νέες τεχνολογίες για να τις βοηθήσουν να ανταγωνιστούν, ενώ οι μπαταρίες ιόντων νατρίου είναι μια πολλά υποσχόμενη εναλλακτική λύση: Δεν απαιτούν λίθιο, που είναι ακριβό, και παρόλο που προσφέρουν χαμηλότερη ενεργειακή πυκνότητα, αυτό είναι λιγότερο πρόβλημα για τις σταθερές μπαταρίες από ό,τι για αυτές που τροφοδοτούν τα ηλεκτρικά οχήματα.
Ο Τομ Τζένσεν, επικεφαλής της αμερικανικής startup Freyr Battery, δηλώνει στον Economist ότι ο μόνος τρόπος με τον οποίο οι δυτικές εταιρείες μπαταριών θα μπορέσουν να ανταγωνιστούν τις κινεζικές είναι οι νέες τεχνολογίες. Ετσι, η EnerVenue, μια ακόμη startup, προσφέρει πλέον στην αγορά μια μπαταρία νικελίου-υδρογόνου. Η εταιρεία έχει συγκεντρώσει πάνω από 400 εκατ. δολάρια και θα κατασκευάσει ένα εργοστάσιο στο Κεντάκι που ελπίζει να δημιουργήσει φθηνές μπαταρίες που μπορούν να αποθηκεύσουν ενέργεια για μεγάλες χρονικές περιόδους.
Βοηθά και το γεγονός ότι αυτές οι νέες τεχνολογίες είναι κατάλληλες για την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης ενέργειας από κέντρα δεδομένων (data centres), τα οποία οι τεχνολογικοί γίγαντες επιθυμούν να λειτουργήσουν με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το γεγονός ότι οι μπαταρίες ιόντων νατρίου είναι λιγότερο επιρρεπείς στην ανάφλεξη από αυτές με βάση το λίθιο τις καθιστά ιδιαίτερα ελκυστικές για τις εταιρείες τεχνολογίας, κυρίως επειδή μειώνει το κόστος της ασφάλισης, επισημαίνουν ειδικοί στο βρετανικό περιοδικό.
Ο Ααρον Ζουμπάτι, ο διευθύνων σύμβουλος της Eolian, μιας εταιρείας ανάπτυξης ΑΠΕ, προβλέπει έκρηξη στις λύσεις αποθήκευσης τεσσάρων έως οκτώ ωρών, για να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη ζήτηση σε δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας την επόμενη δεκαετία.
Επομένως, η αποθήκευση ηλεκτρισμού σε κλίμακα δικτύου προχωρά γρήγορα. «Οι συσσωρευτές κάλυψαν σε πέντε χρόνια τη διαδρομή για την οποία η ηλιακή ενέργεια χρειάστηκε 15 χρόνια», σημειώνει ένας βετεράνος αναλυτής της ηλιακής ενέργειας στον Economist.
Οπως συνοψίζει ο επικεφαλής της ΙΕΑ, Φατίχ Μπιρόλ, «οι συσσωρευτές αλλάζουν τα πάντα ενώπιόν μας».
Πηγή: The Economist
