Τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με τον ρυθμό εισροής των κεφαλαίων από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF) στην πραγματική οικονομία των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης έκρουσε χθες το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο. Σχεδόν τρία χρόνια μετά τη δημιουργία του ταμείου για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά την πανδημία, τα κράτη-μέλη χρησιμοποίησαν λιγότερο από το ένα τρίτο των 724 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια, σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Συγκεκριμένα, έως τα τέλη του 2023, Βέλγιο, Ουγγαρία, Ολλανδία, Πολωνία, Σουηδία και Ιρλανδία δεν είχαν λάβει καθόλου κεφάλαια. Στον αντίποδα, Ισπανία και Ιταλία ήταν οι μεγαλύτεροι αποδέκτες σε απόλυτα μεγέθη και ακολουθεί η Ελλάδα, ένας από τους κύριους ωφελουμένους του ταμείου. «Η χρηματοδότηση προς την Ελλάδα φθάνει το 9,5% του ΑΕΠ, που είναι τεράστιο μέγεθος», σχολίασε η Ιβάνα Μάλετιτς, μέλος του ελεγκτικού συνεδρίου, ενώ πρόσθεσε ότι η χώρα μας «όπως αντίστοιχα τα κράτη-μέλη που είναι και οι μεγαλύτεροι αποδέκτες, προετοίμασε τη διοικητική ικανότητα για την απορρόφηση των κονδυλίων, δημιουργώντας επίσης θεσμικές δομές».
Σε ό,τι αφορά την ταχύτητα απορρόφησης των κεφαλαίων, η ίδια ανέφερε παράλληλα ότι η Ελλάδα κατέθεσε πέντε από τις συνολικά οκτώ αιτήσεις χρηματοδότησης έως τα τέλη του 2023, δηλαδή της περιόδου που αφορά η έκθεση ελέγχου, κάτι που σημαίνει ότι «συγκριτικά με άλλα κράτη-μέλη, πάει καλά».
Ωστόσο, η Ιβάνα Μάλετιτς επισήμανε ότι πλέον αυτό που παρατηρείται είναι ότι στην Ελλάδα, «όπως και στην πλειοψηφία των κρατών-μελών σημειώνεται συσσώρευση καθυστερήσεων». Σημείωσε, εξάλλου, ότι «πρέπει να γίνουν αρκετά» σε σχέση με τους 143 στόχους και στάδια που έχει θέσει η ίδια η Ελλάδα έως τα τέλη του 2025.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, υπάρχει χρονικό περιθώριο για τη χώρα μας να υλοποιήσει τους εν λόγω στόχους έως τη λήξη του μηχανισμού, τον Αύγουστο του 2026. «Αυτό είναι καλό για τη χώρα», είπε χαρακτηριστικά η Ιβάνα Μάλετιτς, ενώ ερωτηθείσα σχετικά σημείωσε ότι δεν έχουν διαπιστωθεί έως τώρα παρατυπίες κατά τους σχετικούς ελέγχους για νομιμότητα διαδικασιών και σχετικά χρονοδιαγράμματα, ενώ πρόσθεσε ότι στην Ελλάδα –όπως και στην πλειοψηφία των κρατών μελών– οι βασικοί αποδέκτες των κεφαλαίων ήταν υπουργεία και φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, ενώ δεν υπάρχουν –τουλάχιστον για την ελεγχόμενη περίοδο– στοιχεία για απόδοση κονδυλίων σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Για τον λόγο αυτό, εξάλλου, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο ζητεί από την Κομισιόν να διασφαλίσει τη συνεπή εφαρμογή του ορισμού του «τελικού αποδέκτη». Σχετικά με τους λόγους των καθυστερήσεων σε διάφορα κράτημέλη, αυτοί ποικίλλουν και σχετίζονται κυρίως με την εσωτερική πολιτική τους κατάσταση, ενώ στην Ουγγαρία οφείλεται στην έλλειψη σχεδίου μεταρρυθμίσεων από την κυβέρνηση του Βίκτορ Ορμπαν.
Στα μισά του εξαετούς σχεδίου εφαρμογής για τα Ταμεία μετά την πανδημία, το 24% των προγραμματισμένων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων δεν έχει ολοκληρωθεί εγκαίρως, κάτι που σημαίνει ότι σημαντικός αριθμός από τους πιο δύσκολους διακηρυγμένους στόχους δεν έχουν εκπληρωθεί.
Δεδομένου ότι το ταμείο πρόκειται να λήξει τον Αύγουστο του 2026 και δεν αναμένεται παράταση, οι ελεγκτές συνιστούν στην Κομισιόν να παρέχει περαιτέρω στήριξη, για να ενισχύσει τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται παρόμοια κονδύλια στο μέλλον.
