Στόχο την ενθάρρυνση περισσότερων ιδιοκτητών διαμερισμάτων, προκειμένου να επαναφέρουν τα κλειστά ακίνητά τους στην αγορά ενοικιάσεων, έχει η πρωτοβουλία της κυβέρνησης για τη δημιουργία ενός μητρώου ενοικιαστών.
Με το μητρώο αυτό θα μπορούν οι ιδιοκτήτες να αποφεύγουν τους κακοπληρωτές, ιδίως όσους λειτουργούν εξαρχής χωρίς πρόθεση πληρωμής των οφειλών τους, καθώς θα έχει λειτουργία παρόμοια με εκείνη του «Τειρεσία» για τις τράπεζες.
Οπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού, Αλέξης Πατέλης, μιλώντας στον ΣΚΑΪ, «θα περιλαμβάνονται τα στοιχεία των ενοικιαστών και το προφίλ τους, ώστε να φαίνεται αν έχουν αφήσει απλήρωτα ενοίκια στον προηγούμενο ιδιοκτήτη ή αν έχουν αφήσει απλήρωτους λογαριασμούς, προκειμένου να τους αποφεύγουν οι ιδιοκτήτες».
Πρόκειται για ένα έργο το οποίο έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και προωθείται από τη Γενική Γραμματεία Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, που ανήκει στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας. Ηδη έχει προκηρυχθεί διαγωνισμός για τη δημιουργία ενός Μητρώου Ιδιωτικού Χρέους, με στόχο να έχει προκύψει ανάδοχος έως το τέλος του έτους.
Το έργο αυτό θα προβλέπει τη δημιουργία βάσης δεδομένων, στην οποία θα συγκεντρώνονται στοιχεία από τράπεζες και προμηθευτές σχετικά με οφειλές ιδιωτών προς ιδιώτες. Μεταξύ αυτών θα περιλαμβάνονται, π.χ., οφειλές ενοικίων προς ιδιοκτήτες (φυσικά και νομικά πρόσωπα), οφειλές προς εταιρείες κινητής τηλεφωνίας και οφειλές προς εμπορικές επιχειρήσεις που πουλούν προϊόντα με δόσεις.
Σε πρώτη φάση, στη βάση αυτή θα έχει πρόσβαση το υπουργείο Οικονομικών, ωστόσο μελλοντικά εκτιμάται ότι θα επιτραπεί και η πρόσβαση σε ιδιώτες, ώστε να είναι εφικτός ο έλεγχος του αξιόχρεου άλλων ιδιωτών.
Προς το παρόν δεν έχει διευκρινιστεί αν αυτό θα αφορά επιχειρήσεις στις οποίες οφείλονται χρήματα ή και ιδιώτες στους οποίους οφείλονται ενοίκια, μια και στην περίπτωση της Ελλάδας η συντριπτική πλειονότητα των εκμισθωτών είναι ιδιώτες και όχι εταιρείες διαχείρισης ακινήτων, όπως συμβαίνει σε πολλές άλλες χώρες.
Στόχος είναι η ενθάρρυνση ιδιοκτητών να προσφέρουν ξανά προς ενοικίαση διαμερίσματα που κρατούν κλειστά.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ, το 2023, 3.100 ιδιοκτήτες δήλωσαν ότι είχαν ανείσπρακτα ενοίκια, συνολικού ύψους 10,1 εκατ. ευρώ. Στην πραγματικότητα, όπως εξηγεί ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ Στράτος Παραδιάς, το πραγματικό νούμερο είναι πολλαπλάσιο.
«Στις πιο πολλές περιπτώσεις οι ιδιοκτήτες προτιμούν να μην μπλέξουν με τη γραφειοκρατία που συνοδεύει τις δηλώσεις ανείσπρακτων ενοικίων και είτε επιλέγουν να μην τα δηλώσουν καν (ιδίως αν πρόκειται για 2-3 μήνες), παρότι θα φορολογηθούν για κάποιους μήνες για έσοδα που δεν εισέπραξαν είτε δηλώνουν τα ακίνητά τους ως κενά για το συγκεκριμένο διάστημα».
Οπως εξηγεί ο ίδιος, αυτό γίνεται επειδή σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει σημαντική καθυστέρηση αρκετών μηνών έως ότου αποχωρήσει τελικά ο ενοικιαστής, ακόμη και μετά την εκδίκαση της υπόθεσης έξωσης. Ωστόσο, το διάστημα αυτό δεν προσμετράται ως απώλεια εισοδήματος από ενοίκια και δεν μπορεί να δηλωθεί ως τέτοιο, κάτι που οδηγεί πολλούς ιδιοκτήτες στο να προτιμήσουν τελικά να δηλώσουν το ακίνητό τους ως κενό, ώστε να αποφύγουν έτσι την περαιτέρω φορολόγηση.
Οπως φαίνεται πάντως από μαρτυρίες ιδιοκτητών σε σχετικές ομάδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το ζήτημα των κακοπληρωτών ενοικιαστών είναι ένα από τα θέματα που αποτελούν συνεχή εστία προβληματισμού, όχι μόνο για τους ιδιοκτήτες, αλλά και για τους συνεπείς ενοικιαστές, οι οποίοι συχνά «πληρώνουν τα σπασμένα», π.χ. μέσω υψηλότερων ενοικίων.
«Είχα ενοικιαστή, που εκτός από ζημιές μου χρωστούσε τέσσερα ενοίκια και τελικά κατόρθωσα να τον βγάλω ύστερα από πέντε μήνες. Εχασα δηλαδή συνολικά εννέα ενοίκια. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί η πολιτεία δεν προστατεύει τον ιδιοκτήτη, όπως γίνεται στο εξωτερικό. Μετά φταίνε τα Airbnb που δεν νοικιάζονται τα σπίτια με μακροχρόνιες συμβάσεις», αναφέρει χαρακτηριστικά η Μ.Π.
Με βάση τα στοιχεία που παρέθεσε ο κ. Πατέλης, υπολογίζεται ότι ο αριθμός των κλειστών – κενών κατοικιών ανέρχεται σε 700.000, τη στιγμή που τα ενεργά καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης κινούνται πέριξ των 100.000. Επομένως, εκεί θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση, καθώς αποτελούν μια πολύ μεγαλύτερη «δεξαμενή» ακινήτων, που θα μπορούσαν να αυξήσουν την περιορισμένη προσφορά και να περιορίσουν την περαιτέρω άνοδο των ενοικίων, ενδεχομένως και να οδηγήσουν και σε διορθώσεις τιμών.
Ως εκ τούτου, αν προσφερόταν ένα «δίχτυ ασφαλείας» απέναντι σε στρατηγικούς κακοπληρωτές, πολλοί ιδιοκτήτες θα επέλεγαν την εκ νέου αξιοποίηση των ακινήτων τους, αντί να τα κρατούν κλειστά, για να αποφύγουν μια ενδεχόμενη οικονομική ζημιά.
