Η διεθνής αγορά κατοικιών, που «ταρακουνήθηκε» από την κατακόρυφη αύξηση των επιτοκίων δανεισμού, θα πάρει μόνο μικρή ανάσα από τη σταδιακή αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού, ενώ η ελπίδα για επιστροφή στην εποχή του φθηνού χρήματος που εκτίναξε τον κλάδο πριν από την πανδημία έχει αρχίσει να χάνεται.Οι αγορές ακινήτων, οι οποίες άνθησαν τη δεκαετία μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, όταν το κόστος δανεισμού ήταν κοντά στο μηδέν, συγκαταλέγονται στους κλάδους με τα πιο σφοδρά πλήγματα από την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού. Τώρα οι κεντρικές τράπεζες, από την ΕΚΤ και την Τράπεζα της Αγγλίας μέχρι την Ελβετία και τη Σουηδία, προχωρούν σε μείωση των επιτοκίων, με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ να ακολουθεί πιθανώς μέσα στο φθινόπωρο.
Ωστόσο, παράγοντες της αγοράς και τραπεζίτες επισημαίνουν ότι δεν θα υπάρξει γρήγορη ανάκαμψη για μια βιομηχανία που αναπτύχθηκε χάρη στο φθηνό κόστος δανεισμού και κατά συνέπεια σε εισροές τρισεκατομμυρίων προς τα ακίνητα. Πρόκειται για χρήματα που τώρα «αιμορραγούν» από τον κλάδο, όσο τα ομόλογα και οι καταθετικοί λογαριασμοί ανακτούν την ελκυστικότητά τους.
Ο αντίκτυπος των υψηλών επιτοκίων έχει αρχίσει προ πολλού να φαίνεται στον κλάδο των ακινήτων. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του πλέον χρεοκοπημένου ομίλου ακινήτων Signa, ο οποίος κατείχε εμβληματικά κτίρια στη Γερμανία και τώρα έχει αφήσει πίσω του μισοτελειωμένα κτίρια και άδειους ουρανοξύστες. Από τις αρχές του 2022 οι χρεοκοπίες επιχειρήσεων του κλάδου στη Γερμανία αυξάνονται, ξεπερνώντας τις 1.100 το πρώτο εξάμηνο του έτους.
Αντίστοιχα, ο κατασκευαστικός τομέας της Βρετανίας εμφανίζει εδώ και δύο χρόνια τις περισσότερες χρεοκοπίες σε σύγκριση με κάθε άλλον τομέα, φτάνοντας περίπου τις 4.300 το δωδεκάμηνο μέχρι τον Ιούνιο του 2024. Τεράστιο είναι το πλήγμα, ιδίως για τους χώρους γραφείων, οι οποίοι χτυπήθηκαν αφενός από την άνοδο του κόστους δανεισμού, αφετέρου από την τηλεργασία. Μάλιστα, παράγοντες της αγοράς δηλώνουν αβέβαιοι για το πότε θα τελειώσει η κρίση. Ο Κορνέλιους Ρίσε, διευθύνων σύμβουλος της DZ Bank, υποστήριξε ότι χρειάζονται τρία χρόνια για να φανούν πλήρως τα αποτελέσματα της αύξησης των επιτοκίων σε ολόκληρο το σύστημα των κατοικιών. «Είμαστε περίπου στα δύο τρίτα του δρόμου από αυτή τη φάση στην οποία μπορεί να ανακύψουν εκπλήξεις», δήλωσε. Περαιτέρω ανησυχίες προκαλεί η επιβράδυνση σε πολλές οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Κίνας.
Από τις αρχές του 2022 οι χρεοκο- πίες επιχειρήσεων του κλάδου στη Γερμανία αυξάνονται, ξεπερνώντας τις 1.100 το πρώτο εξάμηνο του έτους.
Υπολογίζεται ότι φέτος και το 2025 ωριμάζουν χρέη ύψους 2,1 τρισ. δολαρίων, που συνδέονται με εμπορικά ακίνητα. Μέχρι το πρώτο εξάμηνο φέτος οι δανειολήπτες διεθνώς διασφάλισαν συμφωνίες αναχρηματοδότησης για περίπου το ένα τρίτο του ποσού, αλλά του χρόνου μπορεί να δημιουργηθεί «κενό» έως 570 δισ. δολαρίων.
Πολλοί επενδυτές στις ΗΠΑ έχουν επιστρέψει τα κλειδιά ολόκληρων γραφειακών συγκροτημάτων στις τράπεζες. Εξ ου και ορισμένες μικρές τράπεζες που επένδυσαν αδρά σε ακίνητα τα τελευταία χρόνια, τώρα αντιμετωπίζουν προβλήματα.
Ενόψει και της ωρίμανσης του χρέους μέσα στον επόμενο χρόνο, ορισμένες τράπεζες ψάχνουν να πουλήσουν πακέτα δανείων. Για κάποια δάνεια, όμως, πήραν προσφορές έως και 40% της αξίας τους, με αποτέλεσμα υποχρεωτικά να τα αφήνουν στους ισολογισμούς τους. Η εναλλακτική, με την πώληση των ίδιων των κτιρίων, επίσης δεν είναι ιδιαίτερα εύκολη υπόθεση.
Ορισμένοι πιστεύουν ότι οι τράπεζες αρνούνται να αποδεχθούν το μέγεθος του προβλήματος. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υποπτεύονται ότι οι τράπεζες αποκρύπτουν την κακή κατάσταση των δανείων του κλάδου, αγνοώντας την πτώση των τιμών. Αν όμως καθυστερήσουν να πάρουν τα κατάλληλα μέτρα, το πρόβλημα μπορεί να επιδεινωθεί. Ηδη διευρύνεται το χάσμα μεταξύ των κτιρίων σε περιζήτητες τοποθεσίες και αυτών εκτός.
Βέβαια στη Σουηδία, μια από τις χώρες που επηρεάστηκε πολύ έντονα από την επιδείνωση της αγοράς κατοικίας, η μείωση των επιτοκίων δίνει ελπίδες. «Είναι καλύτερο εάν… πιστέψεις ότι θα μειωθούν τα κόστη και ότι οι τιμές κατοικιών είναι πιθανό να ανέβουν. Η διάθεση… είναι εντελώς διαφορετική τώρα», δήλωσε ο Λιβ Σέινς, διευθύνων σύμβουλος της SBB, ενός από τους ομίλους ακινήτων που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα από την τρέχουσα κρίση.
