Ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ «θρηνούσε» την Πέμπτη σε ομιλία του στο Οικονομικό Κλαμπ της Νέας Υόρκης ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν διαθέτουν κρατικό επενδυτικό ταμείο, σε αντίθεση με άλλα έθνη.
Πρότεινε λοιπόν τη δημιουργία του «μεγαλύτερου» όλων, που θα πλησίαζε ή θα ξεπερνούσε μια δεξαμενή κεφαλαίων ύψους 2 τρισ. δολαρίων. Εδωσε και πολλές άλλες υποσχέσεις. Είπε ότι θα μειώσει τον εταιρικό φορολογικό συντελεστή από 21% σε 15% για τις εταιρείες που κατασκευάζουν τα προϊόντα τους στο εσωτερικό.
Προσέθεσε ότι θα δημιουργήσει μια κυβερνητική επιτροπή αποτελεσματικότητας, με επικεφαλής τον δισεκατομμυριούχο Ελον Μασκ, για να σταματήσει η σπατάλη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Και είπε επίσης ότι θα απαγορεύσει τα στεγαστικά δάνεια για παράτυπους μετανάστες στην Καλιφόρνια, λέγοντας ότι ανέβασαν τις τιμές των κατοικιών. Στο επίκεντρο της νέας ιδέας του όμως για τα κρατικά επενδυτικά ταμεία βρίσκεται μια μάλλον αποτυχημένη συνταγή.
Τα κρατικά επενδυτικά ταμεία μετατρέπουν ιδανικά τα πλεονάσματα του προϋπολογισμού και άλλα απροσδόκητα κέρδη σε σταθερό μακροπρόθεσμο εισόδημα για μια χώρα. Ας πάρουμε για παράδειγμα τη Νορβηγία, η οποία έχει συγκεντρώσει ένα «πολεμικό σεντούκι» ύψους 1,7 τρισ. δολαρίων χάρη στις εκπληκτικές εξαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου.
Το συνολικό πλεόνασμα του προϋπολογισμού της χώρας, συμπεριλαμβανομένων των εσόδων από το πετρέλαιο, ήταν 16% του ΑΕΠ πέρυσι, σύμφωνα με τον διεθνή οίκο Fitch. Επειδή τα κοιτάσματα πετρελαίου τελικά θα στεγνώσουν, η χώρα πρέπει να έχει μια μέθοδο χρηματοδότησης. Οι επόμενες γενιές θα πρέπει να αποκομίσουν μερίσματα.
Η οικονομία των ΗΠΑ δεν βρίσκεται σε καμία περίπτωση στην ίδια θέση. Σίγουρα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο. Το πρόβλημα είναι ότι η χώρα επίσης ξοδεύει σταθερά πολύ πάνω από τις δυνατότητές της.
Πέρυσι το έλλειμμα του 1,7 τρισ. δολαρίων ισοδυναμούσε με περίπου το 6% του ΑΕΠ. Εχει συνεισφέρει σε περίπου 36 τρισ. δολάρια συνολικού χρέους, που ισοδυναμεί με περισσότερο από το 120% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος συνολικά.
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει πρόθεση να ελέγξει τον προϋπολογισμό. Θέλει να αυξήσει τους δασμούς και να κάνει «άλλα έξυπνα πράγματα», όπως να υιοθετήσει το σχέδιο του επικεφαλής της Tesla Ελον Μασκ να περικόψει τις ξένες δαπάνες.
Αλλά σχεδιάζει επίσης να μειώσει σημαντικά τους φόρους. Ερευνητές στο Wharton School of Business υπολογίζουν ότι οι προτάσεις του Τραμπ ήδη θα προσέθεταν 4 τρισ. δολάρια στο έλλειμμα. Το πρόσθετο χρέος θα πυροδοτούσε δυνητικά τον πληθωρισμό και θα αύξανε τα επιτόκια δανεισμού.
Και τα κρατικά επενδυτικά ταμεία δεν είναι απαραιτήτως όλα όσα ο Τραμπ φαντάζεται και υπόσχεται ότι είναι. Συχνά δημιουργούν δοχεία μελιού για τους διαχειριστές προκειμένου να αποσπάσουν τη γλυκύτητα για τον εαυτό τους ή για τους πολιτικούς για να ανταμείψουν τους οικείους τους.
Η Νορβηγία είναι η τέταρτη λιγότερο διεφθαρμένη χώρα, σύμφωνα με τον ετήσιο δείκτη αντιλήψεων της μη κερδοσκοπικής Transparency International. Ωστόσο, η Ανγκόλα έχει πετρελαϊκό πλούτο και κατατάσσεται στην 122η κλίμακα στην κλίμακα διαφθοράς της διαφάνειας – και η κυβέρνηση της αφρικανικής χώρας είπε το 2019 ότι 3 δισ. δολάρια είχαν κλαπεί από το ταμείο της. Ο φθόνος του Τραμπ για τα κρατικά επενδυτικά ταμεία δεν στηρίζεται στην πραγματικότητα.
