Θα ήταν μία από τους 9.155 δικαιούχους του δανείου προνομιακών όρων του προγράμματος «Σπίτι μου Ι», αν έβρισκε πράγματι κάποιο ακίνητο να αγοράσει. Η 35χρονη Μυρτώ, μισθώτρια ενός μικρού διαμερίσματος στο Αιγάλεω την τελευταία 10ετία, έλαβε μέσα σε λίγες ημέρες από την κατάθεση της αίτησης για το στεγαστικό πρόγραμμα την πολυπόθητη έγκριση και ξεκίνησε αμέσως να αναζητά κατοικίες στα δυτικά προάστια. «Το 6μηνο αποδείχθηκε πολύ μικρό διάστημα για να βρεις σπίτι», λέει στην «Κ», «αλλά το βασικό πρόβλημα είναι ότι τα παλιά σπίτια που κοιτούσαμε –γιατί ήταν κυρίως διαθέσιμα ακίνητα πριν από το 1980– είχαν την ίδια τιμή με τα καινούργια, τα οποία βέβαια δεν δικαιούμασταν μέσω του προγράμματος. Δεν άξιζαν όμως τα περίπου 200.000 ευρώ που κόστιζε το καθένα. Θα έπρεπε να ρίξεις άλλα τόσα για να το φτιάξεις».
Η Μυρτώ δεν κατάφερε να δει πολλά ακίνητα, γιατί οι επιλογές της ήταν έτσι κι αλλιώς περιορισμένες. Στη Νίκαια, στον Κορυδαλλό, στο Αιγάλεω και στην Πετρούπολη οι παλιές πολυκατοικίες με το υπέρογκο κόστος, υπολείπονταν σε βασικά χαρακτηριστικά όπως οι καλές μονώσεις ή τα καινούργια κουφώματα. «Εγώ επιπλέον ήθελα και ένα ασανσέρ που να χωράει αναπηρικό αμαξίδιο γιατί συγγενικό μου πρόσωπο μετακινείται με αυτόν τον τρόπο. Σε πολυκατοικίες πριν το 1980 δεν το βρίσκεις αυτό», λέει και προσθέτει: «Αν αγοράσεις ακίνητο ήδη 50 χρονών, πώς θα είναι μέχρι να τελειώσει το δάνειο;»
Αδικαιολόγητα ακριβά ακίνητα
Ενα σπίτι που η υγρασία είχε δημιουργήσει «αυτό το ανάγλυφο χνούδι της μούχλας στους τοίχους», περιγράφει η Ευγενία ως το χειρότερο που κλήθηκε να δει. Σε αντίθεση με τη Μυρτώ, η 40χρονη πια μητέρα ενός μικρού παιδιού επιδόθηκε μαζί με τον σύντροφό της σε έναν αγώνα αναζήτησης στέγης που μόλις δύο εβδομάδες πριν από τη λήξη του προγράμματος «Σπίτι μου Ι», στέφθηκε με επιτυχία. «Κάναμε αίτηση σε δύο τράπεζες. Ακριβώς με τον ίδιο φάκελο η μία μας απέρριψε. Από τη στιγμή της έγκρισης από την άλλη τράπεζα πρέπει να είδαμε πάνω από πενήντα σπίτια», λέει η Ευγενία. «Ηταν όλα πριν το 1980, εκτός από ένα πολύ μικρό του 2004. Ηταν όλα σε κακή κατάσταση, σε αυτό με τη μούχλα τους είπα καλύτερα να το γκρεμίσω και να το ξαναφτιάξω από την αρχή. Κόστιζε 220.000 αλλά μου είχαν πει πως θα το αφήσουν 200.000 επειδή είμαι με δάνειο. Είδα σπίτι του 1958 που κόστιζε 180.000 και ήταν ασυντήρητο από το 1980. Μας το έλεγαν και οι μεσίτες ότι μας έχει καταστρέψει αυτό το δάνειο, γιατί όσοι έχουν παλιά σπίτια τα χτυπάνε».
Η τριμελής οικογένεια της Ευγενίας κατάφερε τελικά να βρει ένα σπίτι «στο μιλητό», όπως λέει. «Το πρόγραμμα κρίθηκε για μας επιτυχημένο στο παρά πέντε». Στην Ηλιούπολη, όπου έψαχνε, οι τιμές ενοικίου για σπίτι με δύο υπνοδωμάτια άγγιζαν τα 800 ευρώ και χάρη στο πρόγραμμα η δόση του δανείου της κυμαίνεται τώρα γύρω στα 600 ευρώ με ορίζοντα αποπληρωμής τριάντα ετών. «Πραγματικά το τι άγχος περάσαμε είναι αδιανόητο», λέει. «Εμείς το αγοράσαμε 200.000. Ευτυχώς έχουμε καλούς ανθρώπους γύρω μας. Το δάνειο ήταν μέχρι 150.000 σε εκείνη τη φάση του προγράμματος. Ποιος στην Ελλάδα μέχρι 39 ετών έχει στην πραγματικότητα 50.000 ευρώ στην άκρη;», διερωτάται ενώ η απάντηση είναι γνωστή σε όλους.
«Επιδοτείται το επιτόκιο, αλλά και η ζήτηση»
Αυξημένο κατά 40.000 ευρώ είναι το όριο δανειοδότησης στο πλαίσιο του προγράμματος «Σπίτι μου ΙΙ», το οποίο παρουσιάστηκε σήμερα από την κυβέρνηση με βελτιωμένους όρους, όπως διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων, του αριθμού των δικαιούχων και του ηλικιακού ορίου και αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του επόμενου έτους.
«Σαν φιλοσοφία είναι ένα καλό πρόγραμμα», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αθήνας – Αττικής, Ελευθέριος Ποταμιάνος. «Επενδύει στην ιδιοκτησιακή κουλτούρα. Το γεγονός ότι επιδοτεί το 50% του τρέχοντος επιτοκίου, άρα αυτό θα κινηθεί στο 1.8% – 2% καθ’ όλη τη διάρκεια, είναι πολύ θετικό, όμως αυτό που επισημαίνουμε οι άνθρωποι της αγοράς είναι ότι εκτός από το επιτόκιο επιδοτεί και τη ζήτηση. Η αγορά έχει ανάγκη από προσφερόμενες κατοικίες, δεν έχει ανάγκη από περισσότερους πελάτες», επισημαίνει ο ίδιος.
Παράγοντες της αγοράς κάνουν λόγο για τη δημιουργία μιας παροδικής στρέβλωσης εξαιτίας της ανεξέλεγκτης αύξησης της τιμής των ακινήτων από τους πωλητές τους. «Αυτό είναι το κακό του προγράμματος, ότι η υπερβάλλουσα ζήτηση θα αυξήσει και άλλο τις τιμές. Επιπλέον, έρχεται να βάλει την αγορά σε μια αναμονή, γιατί όλοι θα περιμένουν να δουν μήπως εντάσσονται στο πρόγραμμα», λέει ο κ. Ποταμιάνος.
Καθυστερήσεις
Πάντως, κατά τη διάρκεια που έτρεχε το «Σπίτι μου Ι», στις διαδικτυακές αγγελίες πολλοί πωλητές σημείωναν ότι δεν δέχονται αγοραστές που είναι δικαιούχοι του προγράμματος. «Αυτό συνέβαινε κυρίως γιατί αργούσαν πολύ να εκταμιευτούν τα χρήματα από το δάνειο. Σήμερα για το “Σπίτι μου Ι” υπολείπονται περίπου 2.000 συμβόλαια. Τα ακίνητα και οι μεταβιβάσεις τους είναι μπερδεμένη ιστορία έτσι κι αλλιώς, πόσο μάλλον αν απαιτείται επιπλέον χρόνος για να πάρεις τα λεφτά σου».
Με τις τιμές των ενοικίων να έχουν εκτιναχθεί, μοιάζει ότι το πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ» δίνει μια εναλλακτική σε μισθωτές να γίνουν ιδιοκτήτες, με το ίδιο μηνιαίο έξοδο. Αυτό όμως δεν σημαίνει στροφή προς την αγορά, επισημαίνουν οι καλά γνωρίζοντες. «Δεν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για να συμβεί αυτό, όταν δεν μπορεί να δανειστεί η μισή Ελλάδα ή όταν είναι πιο σφιχτή –και πιθανώς δικαίως– η δανειακή πολιτική των τραπεζών. Δεν μπορούν να πάρουν όλοι ένα δάνειο», καταλήγει ο κ. Ποταμιάνος.
