Βελτίωση του καθαρού πραγματικού εισοδήματος για τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα –ειδικά όσους αμείβονται με τον κατώτατο μισθό– και κίνδυνο συρρίκνωσης της αγοραστικής δύναμης συνταξιούχων και εργαζομένων στο Δημόσιο φέρνει η 4ετία μέχρι και το 2028, με βάση τις επίσημες προβλέψεις και εξαγγελίες. Με την κυβέρνηση να γνωστοποιεί από τώρα τις προθέσεις της όσον αφορά την πολιτική αυξήσεων τόσο του κατώτατου μισθού όσο και των αποδοχών συνταξιούχων και δημοσίων υπαλλήλων, μπορεί να γίνει μια ασφαλής πρόβλεψη για την εξέλιξη των αποδοχών μας μέχρι και το 2028, ειδικά από τη στιγμή που μέχρι το τέλος του μήνα θα έχουν ανακοινωθεί και οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη βασικών οικονομικών δεικτών που παίζουν ρόλο: του ρυθμού ανάπτυξης και του πληθωρισμού.
Βελτίωση της αγοραστικής δύναμης προκύπτει από το ότι η καθαρή αύξηση για έναν εργαζόμενο ή συνταξιούχο μετά την αφαίρεση των κρατήσεων για φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, υπερκαλύπτει τον ρυθμό αύξησης του κόστους ζωής, όπως αυτό αποτυπώνεται από τον δείκτη τιμών καταναλωτή. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πλέον αρκετά δεδομένα στη διάθεσή μας μετά και τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ.
1. Ο μεικτός κατώτατος μισθός διαμορφώνεται σήμερα στα 830 ευρώ και εξαγγέλθηκε αύξησή του στα 950 ευρώ μέχρι τον Απρίλιο του 2027. Μια ισομερής κατανομή των απαιτούμενων αυξήσεων θα οδηγήσει στα 870 ευρώ μεικτά από την 1.4.2025, στα 910 ευρώ από την 1.4.2026 και στα 950 ευρώ από την 1.4.2027.
2. Οι δημόσιοι υπάλληλοι θα λαμβάνουν την αύξηση που θα προκύπτει από την αναπροσαρμογή του εισαγωγικού μισθού και στο Δημόσιο. Αυτό σημαίνει επιπλέον 20 ευρώ μεικτά από την 1.4.2025, συν 40 ευρώ από την 1.4.2026 και ακόμη 40 ευρώ από την 1.4.2027. Δηλαδή, αν κάποιος σήμερα έχει μεικτό μισθό 1.500 ευρώ, από τον Απρίλιο του 2027 θα λαμβάνει 1.600 ευρώ.
3. Οι συνταξιούχοι εξαρτώνται από την πορεία του πληθωρισμού και του ΑΕΠ, τουλάχιστον για το τμήμα του εισοδήματος που προκύπτει από τις κύριες συντάξεις. Αυτό, με βάση τις προβλέψεις που θα ανακοινωθούν στο τέλος του μήνα για το σύνολο της 4ετίας, βγάζει ετήσιες αυξήσεις από 1,9% έως και 2,5% με 2,6% μεικτά.
4. Ο μέσος εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα έχει σήμερα αποδοχές της τάξεως των 1.300-1.320 ευρώ (σ.σ. τα στοιχεία θα ανακοινωθούν προς το τέλος του έτους, ενώ στο τέλος του 2023 ο μέσος μισθός ήταν γύρω στα 1.260 ευρώ). Ο στόχος για τα 1.500 ευρώ που τέθηκε από τον πρωθυπουργό, σημαίνει αύξηση περίπου 60 ευρώ μεικτά ετησίως για την επόμενη 3ετία.
Δύο αλλαγές στον μηχανισμό κρατήσεων επιδρούν επίσης στη διαμόρφωση του καθαρού εισοδήματος: η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5% από την 1.1.2025 (επιπλέον 0,25% θα γίνει από την 1.1.2027) και οι κρατήσεις για την εφορία. Η κυβέρνηση εμφανίζεται απρόθυμη να τιμαριθμοποιήσει τη φορολογική κλίμακα, κάτι που σημαίνει ότι η παρακράτηση του φόρου εισοδήματος θα αυξάνει με μεγαλύτερη ταχύτητα από τον ρυθμό αύξησης του εισοδήματος.
Πού οδηγούν όλα αυτά στην πράξη; Ενας εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα που σήμερα λαμβάνει 1.320 ευρώ μεικτά (όσα περίπου και ο μέσος μισθός) θα βρεθεί από το 2027 να εισπράττει περίπου 1.500 ευρώ. Τα καθαρά του, από τα 1.031 ευρώ σήμερα, θα ανέβουν περίπου στα 1.150 ευρώ και αυτό είναι αύξηση 11,5%. Στο ίδιο διάστημα, ο πληθωρισμός προβλέπεται ότι θα έχει «τρέξει» –σωρευτικά– με περίπου 9%. Αρα, ο μέσος εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα μπορεί να προσβλέπει σε μια μικρή βελτίωση του καθαρού εισοδήματός του, αν εξελιχθεί ο μέσος μισθός και ο πληθωρισμός όπως προβλέπεται.
Κίνδυνος συρρίκνωσης της αγοραστικής δύναμης συνταξιούχων και εργαζομένων στο Δημόσιο.
Καλύτερα θα είναι τα πράγματα για τον δικαιούχο του κατώτατου μισθού. Κανονικά η αύξηση των μεικτών αποδοχών θα είναι 14,5% αλλά υπάρχει η πιθανότητα συμπλήρωσης μιας 3ετίας, οπότε μέχρι το 2027 οι μεικτές αποδοχές μπορούν να αυξηθούν κατά 26% (ή από τα 830 στα 1.045 ευρώ αντί για τα 950 ευρώ που είναι χωρίς την 3ετία). Σε καθαρό επίπεδο, η αύξηση «ροκανίζεται» από το 14,5% στο 11,9% και από το 26% στο 20% λόγω εφορίας και παρά τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Σε κάθε περίπτωση και τα δύο ποσοστά είναι υψηλότερα από τον μέσο πληθωρισμό.
Ο εργαζόμενος στον δημόσιο τομέα που δεν περιμένει αύξηση λόγω επαγγέλματος (σ.σ. γιατροί κ.λπ.) μπορεί να προσβλέπει σε μια μεικτή αύξηση 100 ευρώ μέχρι το 2027 με βάση τα όσα ανακοινώθηκαν. Αρα, τα σημερινά 1.400 ευρώ ενός δημοσίου υπαλλήλου (περίπου 1.110 ευρώ καθαρά) θα γίνουν 1.500 ευρώ ύστερα από τέσσερα χρόνια ή 1.174 ευρώ καθαρά. Πρόκειται για αύξηση η οποία είναι σαφώς μικρότερη από τον εκτιμώμενο πληθωρισμό της 4ετίας.
Συντάξεις
Οι αυξήσεις στις κύριες συντάξεις από το 2024 μέχρι και το 2027 θα προκύψουν με βάση τον νομοθετημένο μαθηματικό τύπο ο οποίος προβλέπει ότι η αύξηση αποτελεί το άθροισμα του πληθωρισμού και της μεταβολής του ΑΕΠ, με το τελικό ποσοστό όμως να μην μπορεί να είναι υψηλότερο του πληθωρισμού. Η εφαρμογή αυτού του τύπου βγάζει αύξηση 2,5% με 2,6% από την 1.1.2025, καθώς αναμένεται ρυθμός ανάπτυξης 2,2% και πληθωρισμός γύρω στο 3% (σ.σ. στο 2,2% με 2,5% έχει εκτιμήσει το σχετικό ποσοστό η κυβέρνηση, κάτι που μένει να επιβεβαιωθεί με τα στοιχεία που υπάρχουν διαθέσιμα μέχρι το τέλος του χρόνου). Με την ίδια ακριβώς μεθοδολογία εκτιμάται ότι τα ποσοστά των αυξήσεων θα κινηθούν στην περιοχή του 2,2% από 1.1.2026, στο 2,15% από 1.1.2017 και στο 1,9% από 1.1.2028. Εκ των πραγμάτων λοιπόν, οι συνταξιούχοι θα λάβουν αύξηση πολύ χαμηλότερη του πληθωρισμού –άρα θα έχουν μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος–, κάτι που επιτείνεται και εξαιτίας των ακόλουθων λόγων:
1. Το ποσοστό αύξησης αφορά μόνο τις κύριες συντάξεις και όχι στις επικουρικές. Αρα, το ποσοστό είναι μικρότερο επί του συνολικού εισοδήματος στο οποίο συνυπολογίζεται και η επικουρική σύνταξη, το ύψος της οποίας δεν αναπροσαρμόζεται αυτόματα.
2. Η αύξηση αφορά στο μεικτό ποσό και όχι στο καθαρό. Σε όποια αύξηση δίδεται, αφαιρείται ποσοστό 6% για τις εισφορές υγείας αλλά και ο φόρος εισοδήματος ο οποίος υπολογίζεται με ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό λόγω της μη τιμαριθμοποίησης της φορολογικής κλίμακας.
3. Υπάρχει σε ισχύ η εισφορά αλληλεγγύης η οποία δεν λειτουργεί όπως η κλίμακα φορολογίας εισοδήματος. Οποιος ξεπεράσει έστω και για ένα ευρώ το κλιμάκιο, φορτώνεται μείωση της σύνταξης με τον υψηλότερο συντελεστή επί ολόκληρου του ποσού πάνω από τα 1.400 ευρώ. Αυτό εξετάζεται να διορθωθεί μερικώς από το νέο έτος. Αν κάποιος μπαίνει σε αυτή την κατηγορία, θα διασφαλίζεται μόνο ότι η κράτηση δεν θα είναι μεγαλύτερη από το συνολικό ποσό της αύξησης.
Αν ληφθούν υπόψη όλοι αυτοί οι παράγοντες, τότε προκύπτει ότι ο συνταξιούχος που έχει σήμερα κύρια σύνταξη 1.000 ευρώ (περίπου 906 ευρώ καθαρά), θα βρεθεί στα 924 ευρώ καθαρά από την 1.1.2025 και στα 972 ευρώ από την 1.1.2028. Δηλαδή, το καθαρό εισόδημά του μόνο από κύριες συντάξεις θα έχει αυξηθεί κατά περίπου 7,2% (το συνολικό λιγότερο, καθώς δεν θα ανεβαίνει η επικουρική) ενώ ο πληθωρισμός στο ίδιο διάστημα θα έχει «τρέξει» με αθροιστικό ρυθμό άνω του 9%, με βάση τουλάχιστον τις επίσημες προβλέψεις για την επόμενη τετραετία.
