• Με πρόσφατη εγκύκλιο δόθηκαν διευκρινίσεις σχετικά με τον χρόνο έναρξης της προθεσμίας αποποίησης κληρονομιαίας περιουσίας. Κατά τον χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, η περιουσία του επάγεται αυτοδικαίως στους κληρονόμους του, οι οποίοι μπορούν να αποποιηθούν εντός προθεσμίας 4 μηνών ή ενός έτους εάν η κατοικία του κληρονομούμενου ή του κληρονόμου βρίσκεται στην αλλοδαπή. Καθώς η προθεσμία αποποίησης τίθεται υπέρ του προσωρινού κληρονόμου, δηλαδή του κληρονόμου από το χρόνο επαγωγής μέχρι τη ρητή ή σιωπηρή αποδοχή της κληρονομίας. Η προθεσμία εκκινεί από τον χρόνο που περιέρχεται σε θετική γνώση του η επαγωγή της κληρονομίας και ο λόγος της, ενώ δεν αρκεί η ύπαρξη βάσιμων αμφιβολιών, πολλώ δε μάλλον η υπαίτια άγνοια, ακόμη και αν οφείλεται σε βαριά αμέλεια. Στο πλαίσιο αυτό, έχει κριθεί νομολογιακά ότι εάν από κανένα στοιχείο του φακέλου της υπόθεσης δεν προκύπτει η θετική γνώση σε χρονικό σημείο πριν από την κοινοποίηση της ατομικής ειδοποίησης του προϊσταμένου ΔΟΥ, τότε η προθεσμία αποποίησης ορθώς εκκινεί από τον χρόνο κοινοποίησης της ατομικής ειδοποίησης, ως χρόνος βέβαιης απόκτησης της γνώσης. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία αποποίησης, θεωρείται ότι έχει γίνει αποδοχή της κληρονομίας και πλέον ο προσωρινός κληρονόμος καθίσταται οριστικός.
• Διευκρινίσεις δόθηκαν επίσης και σχετικά με τους λόγους ακυρότητας της δήλωσης αποποίησης. Ειδικότερα, άκυρη καθίσταται η αποποίηση που πραγματοποιείται εκπρόθεσμα ή σε χρονικό σημείο προγενέστερο του θανάτου του κληρονομούμενου, ενώ δεν πάσχει ακυρότητας αν πραγματοποιηθεί μετά τον χρόνο θανάτου αλλά πριν από την έναρξη της προθεσμίας αποποίησης. Επίσης, σε ακυρότητα της αποποίησης οδηγεί η προηγούμενη σιωπηρή αποδοχή της κληρονομίας, λόγω πράξεων ανάμειξης του προσωρινού κληρονόμου στην κληρονομία από τις οποίες προκύπτει η βούληση διατήρησης της επαχθείσας σε αυτόν κληρονομίας, όπως η υποβολή δήλωσης φόρου κληρονομίας, η αίτηση έκδοσης κληρονομητηρίου, η υποβολή δήλωσης Ε9 για τα κληρονομιαία ακίνητα. Περαιτέρω, σημειώνεται ότι προσωρινός κληρονόμος που αποποιήθηκε κληρονομία ως εξ αδιαθέτου κληρονόμος μπορεί να αποδεχθεί την ίδια κληρονομία, αν επήχθη σε αυτόν στη συνέχεια με εκ διαθήκης διαδοχή (Ε. 2059/2024).
• H μεταβίβαση μεριδίων εταιρείας περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ) είναι ισχυρή μόνο όταν γίνεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο. O αιτών ζήτησε την αναδρομική καταχώριση στο φορολογικό μητρώο της μεταβίβασης μεριδίων και αποχώρησής του από την εταιρεία, βασιζόμενος σε πρακτικό εξώδικης επίλυσης διαφοράς του 2012, το οποίο επικυρώθηκε δικαστικά το 2013. Το ΣτΕ αποφάσισε ότι η δικαστική επικύρωση του συμβιβασμού δεν επιβάλλει στο Δημόσιο την υποχρέωση να καταχωρίσει την αιτούμενη μεταβολή, καθώς δεν συμμετείχε ως διάδικος. Επιπλέον, η αρχική συμφωνία του 2008, που έγινε με ιδιωτικό έγγραφο, δεν πληρούσε τον συστατικό τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου και ως εκ τούτου θεωρείται άκυρη. Συνεπώς, κατά την κρίση του ΣτΕ η φορολογική αρχή έπραξε νόμιμα αρνούμενη την αναδρομικότητα της μεταβολής, αποδεχόμενη την ημερομηνία δημοσίευσης της συμβολαιογραφικής πράξης το 2014 ως ισχύουσα (ΣτΕ 201/2024).
• Παράταση 50 ημερών για τις προθεσμίες διεξαγωγής των τακτικών γενικών συνελεύσεων νομικών προσώπων με θέμα την έγκριση των οικονομικών καταστάσεων για το 2024. Υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με τα όσα ισχύουν για τις Α.Ε., ΕΠΕ και ΙΚΕ, η γενική συνέλευση συνέρχεται υποχρεωτικά τουλάχιστον μία φορά κάθε εταιρική χρήση το αργότερο έως τη δέκατη ημερολογιακή ημέρα του ένατου μήνα μετά τη λήξη της εταιρικής χρήσης. Κατόπιν της δοθείσας παράτασης, ωστόσο, καταληκτική προθεσμία για τη διεξαγωγή τακτικών γενικών συνελεύσεων εταιρειών με μορφή Α.Ε., ΙΚΕ και ΕΠΕ με χρήση από 1.1 έως 31.12 είναι η 30ή Οκτωβρίου 2024. Υπενθυμίζεται ότι η ανάρτηση στο ΓΕΜΗ των εγκεκριμένων από τη συνέλευση καταστάσεων πρέπει να γίνει εντός 20 ημερών από τη διεξαγωγή της. Οσον αφορά εταιρείες με διαφορετικές διαχειριστικές περιόδους, ισχύουν οι δοθείσες παρατάσεις αντιστοίχως.
• Μη αποδεκτή η άμεση επιστροφή ΦΠΑ επί εκδόσεως λανθασμένου τιμολογίου. Με πρόσφατη απόφασή του επί προδικαστικού ερωτήματος του Ομοσπονδιακού Φορολογικού Δικαστηρίου Γερμανίας, το ΔΕΕ έκρινε ότι ο λήπτης υπηρεσιών δεν μπορεί να απαιτήσει την άμεση επιστροφή του ΦΠΑ από τη φορολογική αρχή, αν ο πάροχος υπηρεσιών και εκδότης του σχετικού τιμολογίου έχει ήδη εισπράξει τον ΦΠΑ και έχει τεθεί υπό εκκαθάριση. Συγκεκριμένα, στην επίδικη υπόθεση ο πάροχος ήταν γερμανική εταιρεία η οποία χρέωσε εσφαλμένα τον ΦΠΑ που καταβλήθηκε στη Γερμανία αντί για την Ιταλία, όπου βρισκόταν το αντικείμενο της συναλλαγής, ήτοι τα πωληθέντα πλοία, με αποτέλεσμα ο λήπτης των υπηρεσιών, έτερη γερμανική εταιρεία, να μην έχει δικαίωμα έκπτωσης του φόρου. Αν και ο πάροχος προέβη σε διόρθωση των τιμολογίων, ο λήπτης αδυνατούσε να διεκδικήσει τα ποσά λόγω της αφερεγγυότητας του πρώτου. Το δικαστήριο αποφάσισε ότι ο λήπτης έπρεπε να εξαντλήσει τις διαθέσιμες νομικές διαδικασίες, όπως η έκδοση νέου τιμολογίου με τον ιταλικό ΦΠΑ, πριν ζητήσει επιστροφή από τη φορολογική αρχή. Η απόφαση αυτή αποσκοπεί στην αποφυγή διπλής επιστροφής ΦΠΑ και στη διασφάλιση της φορολογικής ουδετερότητας και αποτελεσματικότητας (υπόθεση C83_23).
Πηγή: Grant Thornton
