«Αυτή είναι μια υπαρξιακή πρόκληση», γράφει ο Μάριο Ντράγκι στον πρόλογο της έκθεσής του, θέλοντας να καταδείξει γιατί η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει στα βήματα που υποδεικνύει για να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της.
Ισως είναι μια φράση ανάλογης βαρύτητας με την περίφημη «ό,τι χρειαστεί», που είχε πει το 2012, εκφράζοντας την αποφασιστικότητά του για τη στήριξη του ευρώ με κάθε τρόπο. Τώρα, το διακύβευμα είναι η ίδια η ύπαρξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με τη μορφή που τη γνωρίσαμε. Αν χάσει το τρένο της ανταγωνιστικότητας, θα υποχρεωθεί να εγκαταλείψει κάποιους ή όλους τους στόχους και τις φιλοδοξίες στις οποίες στηρίζεται το οικοδόμημά της, όπως εξηγεί ο Ντράγκι. Δεν θα μπορεί να είναι μια Ευρώπη που στηρίζει την ευημερία των πολιτών της, χρηματοδοτεί το κοινωνικό της μοντέλο, φροντίζει για την προστασία του περιβάλλοντος, διακρίνεται για τα τεχνολογικά της επιτεύγματα. Αρα, δεν θα έχει λόγο ύπαρξης.
Το βάρος του ονόματος του τέως πρωθυπουργού της Ιταλίας και τέως προέδρου της ΕΚΤ ίσως βοηθήσει για να αντιμετωπίσει επιτέλους η Ευρώπη προβλήματα που έχουν συσσωρευθεί χρόνια τώρα. Δεν είναι τυχαίο ότι από το 2000 η αύξηση του καθαρού διαθέσιμου κατά κεφαλήν εισοδήματος έχει αυξηθεί στις ΗΠΑ με διπλάσιο ρυθμό από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Βασικά σημεία των προτάσεων της έκθεσης είναι τα εξής:
• Επικέντρωση σε 3 περιοχές για την τόνωση της ανάπτυξης: προηγμένες τεχνολογίες, απανθρακοποίηση και άμυνα. Πρόκειται για τομείς στους οποίους σε επιμέρους χώρες υπάρχουν δυνάμεις ανάπτυξης, χωρίς όμως συντονισμό.
Η έκθεση επικεντρώνεται σε 3 περιοχές για την τόνωση της ανάπτυξης: προηγμένες τεχνολογίες, απανθρακοποίηση και άμυνα.
• Πρόσθετες ετήσιες επενδύσεις 700-800 δισ. ευρώ, με χρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα, αλλά και με έκδοση κοινού χρέους – μια πρόταση που συγκέντρωσε ήδη τα πυρά των «λιτοδίαιτων» χωρών. Για την ενίσχυση της ιδιωτικής χρηματοδότηση πρέπει να δημιουργηθεί μια γνήσια Ενωση Αγορών Κεφαλαίου. Και για να ενισχυθεί η τραπεζική χρηματοδότηση πρέπει να ολοκληρωθεί η Τραπεζική Ενωση. Επίσης, ο κοινοτικός προϋπολογισμός πρέπει να αναθεωρηθεί και να επικεντρωθεί σε στρατηγικές προτεραιότητες.
• Αλλαγή στον τρόπο λήψης αποφάσεων, ώστε να μην απαιτούνται πλέον 19 μήνες για να υιοθετηθεί ένα νομοθετικό κείμενο, όπως γίνεται σήμερα. Η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία (χωρίς δηλαδή το δικαίωμα βέτο) πρέπει να επεκταθεί σε περισσότερους τομείς.
Αν για την Ευρώπη είναι υπαρξιακό το ζήτημα της ανταγωνιστικότητας, για την Ελλάδα ισχύει αυτό πολύ περισσότερο. Αν η Ευρώπη χρειάζεται να ανεβάσει το ποσοστό των επενδύσεών της από 22% σε 27% του ΑΕΠ της, πόσο μάλλον πρέπει να τρέξει η Ελλάδα που επενδύει ακόμη ετησίως περίπου το 14% του ΑΕΠ της, ενώ συσσώρευσε ένα επενδυτικό κενό 100 δισ. ευρώ την περίοδο της κρίσης.
Διατυπώθηκαν τις προηγούμενες μέρες κάποιες επιφυλάξεις για το κατά πόσον προτάσεις που προκρίνουν τη συγκέντρωση κεφαλαίων σε κλάδους καινοτομίας και υψηλής παραγωγικότητας θα ευνοήσουν την Ελλάδα ή θα την περιθωριοποιήσουν. Ομως, η Ελλάδα έως τώρα επωφελήθηκε από την ενοποίηση της Ευρώπης, που της έδωσε πρόσβαση σε κεφάλαια και αγορές. Το ίδιο μπορεί να περιμένει και τώρα, αν προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες, αξιοποιώντας τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και το ανθρώπινο δυναμικό της. Κάτι που πρέπει να κάνει ούτως ή άλλως.
Σαφώς θετική για την έκθεση είναι η ματιά της κυβέρνησης, όπως αποτυπώνεται στο σημερινό άρθρο του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη.
