Η διευκόλυνση πρόσβασης στην τραπεζική χρηματοδότηση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων με ευνοϊκούς όρους και η προσέλκυση καταθέσεων μέσω καλύτερης τιμολόγησης, αποτελούν τους δύο τομείς στους οποίους θα επικεντρώσει τη δραστηριότητά της η νέα τράπεζα που θα προκύψει από τη συγχώνευση Attica και Παγκρήτιας. Αυτό σημειώνει στη συνέντευξή της στην «Κ» η διευθύνουσα σύμβουλος της Attica Bank Ελένη Βρεττού, θέτοντας ως σημείο εκκίνησης την ΑΜΚ των 735 εκατ. ευρώ, που θα εξυγιάνει πλήρως τον ισολογισμό της και θα χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη της νέας τράπεζας, οδηγώντας σε κέρδη προ προβλέψεων, από 43 εκατ. το 2023 σε πάνω από 250 εκατ. ευρώ το 2027.
– Eχετε μιλήσει συχνά για τη σκοπιμότητα της δημιουργίας του 5ου πυλώνα στο τραπεζικό σύστημα. Με δεδομένο ότι η νέα τράπεζα θα είναι μικρή σε μέγεθος πιστεύετε ότι θα είναι σε θέση να επηρεάσει ουσιωδώς τον ανταγωνισμό;
– Δημιουργούμε την 5η μεγαλύτερη τράπεζα στη χώρα, μια τράπεζα που θα ξεπερνάει σε μεγέθη και ανάπτυξη αυτά που θα μπορούσαν να πετύχουν μόνες τους η Attica Bank και η Παγκρήτια. Μην ξεχνάμε ότι και οι μεγάλες ελληνικές συστημικές τράπεζες προέκυψαν ύστερα από απανωτές συγχωνεύσεις στις αρχές της δεκαετίας του 2010, σε μια πρωτοφανή αναδιάρθρωση του κλάδου, που οδήγησε πάνω από 20 τράπεζες σε απορρόφηση με σκοπό τη βελτίωση της σταθερότητας του συστήματος. Αντίστοιχα, στην Ε.Ε. το 2000 υπήρχαν περίπου 8.300 πιστωτικά ιδρύματα και πλέον είναι περίπου 5.000, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΚΤ.
Υπό αυτό το πρίσμα δημιουργούμε έναν υγιή οργανισμό που έρχεται να σφραγίσει τη σταθερότητα του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και προς τον κλάδο και προς εμάς, ένα σημαντικό συστατικό για να φέρει κάποιος τις αποταμιεύσεις του ή να μας επιλέξει για τις επενδύσεις και τη διαχείριση της περιουσίας του.
Η νέα τράπεζα μπορεί να ενισχύσει τον ανταγωνισμό και να αξιοποιήσει επιχειρηματικές ευκαιρίες. Για εμάς ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο τραπεζικής ιστορίας. Δημιουργούμε αξία για όλους με μια ισχυρότερη τράπεζα για ένα πιο ανταγωνιστικό μέλλον. Επιμένω ότι δεν θα μας χαριστεί χώρος, θα πρέπει να τον κερδίσουμε, προσφέροντας πραγματικά το κάτι διαφορετικό: ανταγωνιστικές τιμολογήσεις, προϊόντα που όντως είναι σχετικά με τις ανάγκες των πελατών και προσωπική εξυπηρέτηση, χωρίς ταλαιπωρία του πολίτη.
– Υπάρχει έλλειμμα ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά και αν ναι, σε ποιους τομείς εντοπίζεται;
– Οφείλει κανείς να αναγνωρίσει ότι από τη μία υπήρξε υπερσυγκέντρωση δυνάμεων λόγω συστημικών αναγκών και προβλημάτων που δημιούργησε η κρίση, από την άλλη οι μικρότερες τράπεζες στο παρελθόν δεν είχαν ένα ισχυρό αφήγημα, ένα αποτύπωμα που να τις καθιστά σημείο αναφοράς στην αγορά. Αυτή η εικόνα αλλάζει. Και δεν θα μιλήσω μόνο για τη δική μας τράπεζα και τις προοπτικές που διαβλέπουμε, αλλά και για την Optima Bank, η οποία κάνει πολύ καλή δουλειά στον χώρο που δραστηριοποιείται ή τη Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας και τη Συνεταιριστική Τράπεζα Ηπείρου, που έχουν ρόλο και λόγο στις τοπικές αγορές και οικονομίες.
Ενα άλλο ζητούμενο για την αγορά είναι η πρόσβαση στην τραπεζική χρηματοδότηση για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Οι ΜμΕ συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση σε δανεισμό με ευνοϊκούς όρους, κυρίως λόγω του αυστηρού πιστωτικού ελέγχου των τραπεζών, αλλά και της έλλειψης ποικιλίας χρηματοπιστωτικών προϊόντων προσαρμοσμένων στις ανάγκες τους. Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, περίπου το 30% των ΜμΕ στην Ελλάδα καταφέρνει να αποκτήσει τραπεζικό δανεισμό, όταν αποτελεί το 90% των επιχειρήσεων της χώρας. Ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι περίπου 47%. Αρα και εδώ έχουμε σημαντικό κενό να καλύψουμε. Αντίστοιχα, όπως κατέστη προφανές, υπάρχουν περιθώρια στην τιμολόγηση των καταθέσεων, στις διάφορες προμήθειες που οι τράπεζες πλέον επιβάλλουν, ενώ ξεκάθαρα υπάρχει έλλειμμα ανταγωνισμού στην ταχύτητα εξυπηρέτησης και την εν γένει ανταπόκριση, ειδικά όταν αφορά έναν μικρομεσαίο πελάτη μικρότερου μεγέθους.
Υπάρχει έλλειμμα ανταγωνισμού στην ταχύτητα εξυπηρέτησης όταν αφορά έναν μικρομεσαίο πελάτη.
– Ποιος είναι ο ορίζοντας του επιχειρησιακού σχεδίου και τι προβλέπει;
– Εχουμε σημαντικά βήματα να υλοποιήσουμε το επόμενο σύντομο διάστημα, ώστε η νέα χρονιά να βρει την τράπεζα ανακεφαλαιοποιημένη, εξυγιασμένη και έτοιμη να μπει με όλες τις δυνάμεις της στην αγορά, με πυξίδα το επιχειρηματικό πλάνο της. Κομβικό σημείο στη στρατηγική αυτή, όπως προβλέπει η συμφωνία μετόχων, είναι η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, συνολικού ύψους 735 εκατ. ευρώ. Η νέα τράπεζα έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες για να υπαχθεί στο πρόγραμμα εγγυήσεων «Ηρακλής ΙΙΙ» για τα κόκκινα δάνεια, ώστε να εξυγιάνει πλήρως τον ισολογισμό της και να έχει δείκτη μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κάτω από 3%. Σε κάποιες περιπτώσεις θα είναι καλύτερος ο δείκτης από κάποιες συστημικές. Είναι αυτό το κομβικό σημείο που μας επιτρέπει να προσελκύσουμε καταθέσεις και να αναπτυχθούμε. Ως αποτέλεσμα της θωράκισης και της εξυγίανσης του νέου τραπεζικού οργανισμού, προβλέπεται να έχουμε κέρδη προ προβλέψεων, από 43 εκατ. το 2023, πάνω από 250 εκατ. ευρώ το 2027. Το επιχειρηματικό τους πλάνο είναι αρκετά φιλόδοξο, προσβλέποντας άμεσα σε διψήφια ποσοστά απόδοσης ιδίων κεφαλαίων, άνω του 15%, κάτι το οποίο θεωρούμε ότι θα επιτρέψει στη μετοχή μας να έχει μια καλή πορεία στο Χρηματιστήριο σε βάθος χρόνου. Μια από τις βασικές προτεραιότητες της διοίκησης είναι η προάσπιση των συμφερόντων των μετόχων και η δημιουργία τέτοιων συνθηκών και προϋποθέσεων για τη μεγέθυνση της αξίας της επένδυσής τους.
– Πώς θα επιτύχετε τον στόχο για νέες εκταμιεύσεις άνω των 2 δισ. ευρώ ετησίως, με δεδομένο τον ισχυρό ανταγωνισμό που υπάρχει από τις συστημικές τράπεζες και την περιορισμένη ζήτηση για δάνεια που διαπιστώνεται την τρέχουσα συγκυρία, λόγω και των υψηλών επιτοκίων;
– Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024 και οι δύο τράπεζες μαζί πέτυχαν εκταμιεύσεις ύψους σχεδόν μισού δισ. και θετική πιστωτική επέκταση 262 εκατ. ευρώ. Στο εξάμηνο έχουμε πάνω από 400 εκατ. ευρώ θετική πιστωτική επέκταση από την Attica Bank, χωρίς το πρόσθετο όφελος από την Παγκρήτια, σε μια αγορά όπου όντως η ζήτηση είναι πιο περιορισμένη. Σε ετησιοποιημένη βάση, λοιπόν, και αναπροσαρμόζοντας για την εποχικότητα του α΄ τριμήνου, το οποίο συνεισφέρει λιγότερο από τα υπόλοιπα τρίμηνα στη συνολική ανάπτυξη του έτους, οι εκταμιεύσεις μας ανέρχονται σε 2,4 δισ. Συνολικά σκοπεύουμε οι ενήμερες χορηγήσεις μας να ξεπεράσουν 7 δισ. μέχρι το 2027 και οι καταθέσεις τα 11 δισ., από 5,8 δισ. το 2023, ενισχύοντας τη ρευστότητα και τις δυνατότητες χρηματοδότησης που έχει η τράπεζα. Αντίστοιχα, προβλέπεται ότι η τράπεζα θα είναι πλήρως ανακεφαλαιοποιημένη με δείκτη CET1 που θα προσεγγίζει το 15%, συνεπώς χωρίς βαρίδια να χρησιμοποιήσει τη ρευστότητα για να χρηματοδοτήσει τους υγιείς πελάτες. Θεωρώ ότι μπορούμε να επιτύχουμε τον στόχο αυτό και γιατί όχι να τον ξεπεράσουμε, καθώς αφενός πάντα υπάρχουν επιχειρήσεις που χρειάζονται χρηματοδότηση και αφετέρου θέλουμε να είμαστε η τράπεζα που είναι ανοικτή στους πελάτες, τηρώντας φυσικά κάθε προβλεπόμενο κανονιστικό πλαίσιο ανάληψης και διαχείρισης κινδύνων. Είναι βασικό να τονίσουμε ότι είμαστε ανοιχτοί σε όλους τους πελάτες που είναι υγιείς, ακόμη κι αν στο παρελθόν αντιμετώπισαν προβλήματα αλλά τα ρύθμισαν και ανταποκρίθηκαν ικανοποιητικά. Σίγουρα όμως δεν είμαστε ανοιχτοί για τους πελάτες που θεωρούν ότι θα χαλαρώσουμε τα πιστωτικά μας κριτήρια ή τη διαφάνεια που πλέον μας χαρακτηρίζει. Είναι σαφές ότι δεν πρόκειται να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος, που δημιούργησαν τις αδυναμίες που είχαν και οι δύο τράπεζες έως σήμερα.
– Σε ποια τμήματα της αγοράς θα στοχεύσει η τράπεζα; Θα συνεχίσετε να είστε η τράπεζα των μηχανικών;
– Θέλουμε να είμαστε η τράπεζα των πελατών. Με ανθρώπινο πρόσωπο στην εξυπηρέτηση είτε έρχεται ο πελάτης στο κατάστημα είτε επιλέγει το τηλεφωνικό κέντρο ή τα ψηφιακά κανάλια. Η νέα τράπεζα εστιάζει στην αμεσότητα στην εξυπηρέτηση με στόχο την ενδυνάμωση της σχέσης της με τους πελάτες. Με τον διπλασιασμό των μεγεθών και ένα δυναμικό πανελλαδικό δίκτυο 75 καταστημάτων –μετά το κλείσιμο αυτών που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη του 1 χλμ. μεταξύ τους–, από τα οποία 5 θα είναι επιχειρηματικά κέντρα και περισσότερα από 130 ΑΤΜ, θα προσφέρει ολοκληρωμένες τραπεζικές υπηρεσίες με έμφαση στην προσωπική εξυπηρέτηση. Θα επενδύσουμε και στην ψηφιακή καινοτομία, αλλά χωρίς να είναι εις βάρος της σχέσης που χτίζεται μεταξύ πελάτη και τράπεζας. Η στόχευσή μας είναι να είμαστε μια ανθρώπινη τράπεζα, με ανοικτά καταστήματα και ισχυρό δίκτυο. Να υπενθυμίσω μόνο ότι σε εμάς δεν απαιτείται να κλείσει ραντεβού ο πελάτης για να εξυπηρετηθεί στο κατάστημα, εκτός αν το επιθυμεί. Θα έρθει και θα εξυπηρετηθεί.
Σε ό,τι αφορά το ΤΜΕΔΕ και τους μηχανικούς, οι σχέσεις μας είναι μακροχρόνιες, είναι στενές και είμαστε υπερήφανοι για αυτή τη συνεργασία, η οποία επεκτείνεται στα προγράμματα χρηματοδότησης του ΕΑΤ ΤΜΕΔΕ, στο microfinance κ.λπ. Ηδη σε συνεργασία με το ΤΜΕΔΕ επεξεργαζόμαστε δέσμες προϊόντων ειδικά για τους μηχανικούς, ενώ διερευνούμε τη συνεργασία και σε άλλους τoμείς.
– Πώς θα κινηθείτε στον τομέα των επιτοκίων για την προσέλκυση καταθέσεων και αντίστοιχα για την αύξηση των δανειοδοτήσεων;
– Με μια λέξη: ανταγωνιστικά. Ηδη η Attica Bank και η Παγκρήτια Τράπεζα προσφέρουν από τα καλύτερα επιτόκια στις προθεσμιακές καταθέσεις και ανταγωνιστικές χρεώσεις και ευνοϊκούς όρους στις χορηγήσεις. Στο πλαίσιο αυτό ετοιμάζουμε να λανσάρουμε και μια σειρά εξαιρετικά ελκυστικών προϊόντων κατάθεσης, στεγαστικού δανείου και επιχειρηματικού δανείου, που ελπίζω θα δικαιώσουν και τις προσδοκίες για τόνωση του ανταγωνισμού από τις μικρότερες τράπεζες.
Δεν μπορείς να έχεις ανάπτυξη χωρίς ένα υγιές τραπεζικό σύστημα
– Αν έχετε σίγουρα κάτι κοινό με τις τέσσερις συστημικές τράπεζες είναι ότι χρειάστηκε να πληρώσει ο φορολογούμενος για την κεφαλαιοποίηση και των πέντε. Οι τέσσερις δεν ήταν αρκετές;
– Το παρελθόν της Attica Bank είναι γνωστό και δεν μπορεί να ωραιοποιηθεί. Αυτό το παρελθόν είναι πίσω μας εδώ και περίπου δύο χρόνια, έχοντας οδηγήσει την τράπεζα σε κερδοφορία και με εμφανείς προοπτικές ανάπτυξης λόγω των συνθηκών στην αγορά που ήδη συζητήσαμε. Οπως δεν πρέπει να ξεχνάμε και τη συνεισφορά των πέντε τραπεζών στην εξυγίανση του χρέους του ελληνικού Δημοσίου μέσω του PSI, αλλά και ότι δεν μπορείς να έχεις ανάπτυξη στην οικονομία χωρίς ένα υγιές τραπεζικό σύστημα. Επομένως, όλοι έχουμε επωφεληθεί άμεσα ή έμμεσα από την ενδυνάμωση και την εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος.
Η εκτιμώμενη απόδοση ιδίων κεφαλαίων θα είναι άνω του 18% από το 2025.
Σε ό,τι αφορά την Attica Bank, δεν μπορούμε επίσης να μην αναγνωρίσουμε ότι οι μέτοχοί της τη στήριξαν διαχρονικά – ειδικά το ΤΜΕΔΕ και με την πρότερη ιδιότητά του ως ασφαλιστικός οργανισμός και οι ιδιώτες μέτοχοι. Ας μην ξεχνάμε ότι οι μικρότερες τράπεζες δεν είχαν πρόσβαση στα κεφάλαια στις δύο προηγούμενες εκδόσεις του «Ηρακλή», οπότε η εξυγίανσή τους και η επιστροφή σε ρυθμούς κανονικότητας έγινε πιο δύσκολα, ενώ μόλις το 2021 το ΤΧΣ επένδυσε για πρώτη φορά σε μη συστημική τράπεζα.
Η νέα τράπεζα έχει πλέον τη στήριξη των μετόχων της, του ΤΧΣ, της Thrivest Holdings, του ΤΜΕΔΕ, του eEΦΚΑ και των μικρότερων μετόχων και την εμπιστοσύνη τους ότι η επένδυσή τους θα αποδώσει. Οι ιδιώτες μέτοχοι θα έχουν επενδύσει άνω των 330 εκατ. ευρώ στις δύο αυτές τράπεζες, αλλά σίγουρα δεν μπορούσαν να αναλάβουν το σύνολο του κόστους για τις ζημίες που προκλήθηκαν (και συνεπώς την εκκαθάρισή τους) από το παρελθόν που δεν συμμετείχαν. Επενδύουν όμως τώρα για να έχουν αποδόσεις και θέλουμε να ανταποκριθούμε στην προσδοκία αυτή, καθώς η εκτιμώμενη απόδοση ιδίων κεφαλαίων θα είναι άνω του 18% από το 2025 – δείκτης που υπογραμμίζει την αύξηση της ανταγωνιστικότητάς μας. Τέλος, να τονίσω ότι βασικό ζητούμενο της συμφωνίας μετόχων και του επιχειρηματικού σχεδίου είναι η πλήρης ανάκτηση με επιπλέον απόδοση ακόμη και των κεφαλαίων που έχει επενδύσει ιστορικά το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της τράπεζας, το οποίο για πρώτη φορά φαίνεται απολύτως επιτεύξιμο και ρεαλιστικό. Και φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ τις βαρύτατες συνέπειες που θα είχε μια τυχόν κατάρρευση οποιασδήποτε τράπεζας για την ευστάθεια του συνόλου του τραπεζικού συστήματος, της ελληνικής οικονομίας εν γένει, της εμπιστοσύνης των καταθετών, αλλά και της κοινωνίας.
