Η ανησυχία για τις περικοπές ενέργειας κυριαρχεί στα υπομνήματα που κατέθεσαν οι φορείς του κλάδου των ΑΠΕ στη δημόσια διαβούλευση του αναθεωρημένου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που ολοκληρώθηκε χθες, συγκεντρώνοντας πάνω από 300 σχόλια. Παρά την κοινή ανησυχία ωστόσο τα μέτρα που προτείνονται για τη «θεραπεία» του προβλήματος διαφοροποιούνται καθώς εκκινούν από την οπτική των επιμέρους συμφερόντων της κάθε τεχνολογίας. Για τον κλάδο των αιολικών, για παράδειγμα, το πρόβλημα των περικοπών ενέργειας θα περιοριστεί με τη σημαντική αύξηση της αναλογίας των αιολικών πάρκων στο μείγμα των τεχνολογιών παραγωγής ΑΠΕ. Επικαλείται μάλιστα μελέτες, σύμφωνα με τις οποίες ο κατάλληλος συνδυασμός αντιστοιχεί σε περίπου 40% ηλεκτροπαραγωγή από φωτοβολταϊκά και 60% ηλεκτροπαραγωγή από αιολικά.
Ο κλάδος των φωτοβολταϊκών από την πλευρά του, διαπιστώνει «συνθήκες συστημικής παραγωγικής υπερδυναμικότητας» γενικά στις ΑΠΕ, εκτιμά ότι τα φωτοβολταϊκά θα πληγούν περισσότερο από τις περικοπές, οι οποίες το 2030 θα αντιπροσωπεύουν το 25% της συνολικής παραγωγής και προτείνει «ανάσχεση του υπερβολικού επενδυτικού ενδιαφέροντος» και «αναστολή της υποδοχής νέων αιτήσεων και της έκδοσης όρων σύνδεσης έργων ΑΠΕ και ιδίως φωτοβολταϊκών από τον ΑΔΜΗΕ και τον ΔΕΔΔΗΕ. Κάπως να κλείσει η αγορά για όσους πρόλαβαν και μπήκαν δηλαδή.
Η βιομηχανία
Τις ανησυχίες της ενεργοβόρου βιομηχανίας για το θέμα των τιμών ενέργειας εκφράζει με υπόμνημά της στο πλαίσιο της διαβούλευσης η Ενωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ). Προτείνει τη λήψη διαρθρωτικών αλλαγών στη λειτουργία της χονδρεμπορικής αγοράς με πρώτη αλλαγή «την κατάργηση του μοντέλου της υποχρεωτικής αγοράς, βάσει του οποίου σήμερα όλη η ενέργεια περνάει υποχρεωτικά από το Χρηματιστήριο». Η ΕΒΙΚΕΝ περιγράφει μια αγορά μέσω της οποίας θα μπορούν οι καταναλωτές να επωφελούνται από τη φθηνή ενέργεια των ΑΠΕ και να μπορούν οι προμηθευτές και οι μεγάλοι καταναλωτές να αντισταθμίζουν τον κίνδυνο από τις μεταβολές των τιμών, ανεξάρτητα από τη γνωστή μας σποτ αγορά που λειτουργεί με οριακή τιμολόγηση. Κατά την ΕΒΙΚΕΝ, «η ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας παρουσιάζει δομικά χαρακτηριστικά ολιγοπωλίου καθώς συμμετέχουν μόνο 4 καθετοποιημένοι παίκτες, με αποτέλεσμα την παντελή έλλειψη συνθηκών ανάπτυξης έστω στοιχειώδους ανταγωνισμού».
Αναλυτικότερα και σε ό,τι αφορά την παρέμβαση της ΕΛΕΤΑΕΝ, που εκπροσωπεί τον κλάδο των αιολικών, επισημαίνει ως θετικό την αύξηση του στόχου για τα αιολικά πάρκα το 2030 σε σχέση με το σχέδιο του ΕΣΕΚ που στάλθηκε τον Οκτώβριο πέρυσι στην Κομισιόν. Επισημαίνει ωστόσο ότι η βελτίωση αυτή δεν είναι επαρκής να επαναφέρει σε ισορροπία το μείγμα των τεχνολογιών, που κρίνεται απαραίτητη για τη μείωση των περικοπών ενέργειας, την αύξηση των εξαγωγών πράσινης ενέργειας και τη μεγαλύτερη και ταχύτερη μείωση των τιμών για τους καταναλωτές. Επικαλείται μελέτες που έχουν γίνει και προτείνει ως τον καταλληλότερο συνδυασμό, 40% της ηλεκτροπαραγωγής από φωτοβολταϊκά και 60% από αιολικά. «Το ΕΣΕΚ δεν πρέπει να θεωρεί δεδομένες τις παθογένειες, όσο μεγάλες και αν είναι, και δεν πρέπει να διαμορφώνει το μείγμα με βάση αυτές», αναφέρει η ΕΛΕΤΑΕΝ στο υπόμνημά της. Η πρόταση για την αναλογία υπέρ των αιολικών στηρίζεται στο σκεπτικό ότι η παραγωγή τους απλώνεται σε όλη τη διάρκεια του 24ώρου και δεν σταματάει τη νύχτα, όπως συμβαίνει με τα φωτοβολταϊκά. Η ΕΛΕΤΑΕΝ πέραν αυτού προτείνει τη χορήγηση όρων σύνδεσης κατ’ αναλογία του μείγματος του ΕΣΕΚ, τη θέσπιση κατά προτεραιότητα περικοπής των έργων που υλοποιούνται και λειτουργούν καθ’ υπέρβαση του στόχου της τεχνολογίας τους, τη διασφάλιση της εφαρμογής της αδειοδοτικής νομοθεσίας απ’ όλες τις υπηρεσίες αλλά και την ανάληψη από την πολιτεία δράσεων για τα οφέλη και τις πραγματικές επιπτώσεις της ενεργειακής μετάβασης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα fake news που διασπείρονται συνεχώς.
«Το νέο ΕΣΕΚ αποτελεί εξωραϊσμό μιας επικίνδυνης πραγματικότητας στις ΑΠΕ», επισημαίνει στο υπόμνημά του ο ΣΠΕΦ (Σύνδεσμος Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά). Εκτίμηση του ΣΠΕΦ είναι ότι οι περικοπές ενέργειας ΑΠΕ ως ποσοστό επί της ενέργειας που θα μπορούσαν να παράγουν το 2030 υπερβαίνουν το 25% υπό συνθήκες μάλιστα πλήρους – τέλειας αποθήκευσης. Στην πραγματικότητα θα είναι ακόμη μεγαλύτερες, εκτιμά ο ΣΠΕΦ, αφού διαμορφώνονται συνθήκες «συστημικής παραγωγικής υπερδυναμικότητας», κάτι που δεν μπορεί να θεραπευθεί από την αποθήκευση ή τα δίκτυα, γι’ αυτό και προτείνει την ανάσχεση του υπερβολικού επενδυτικού ενδιαφέροντος και την αναστολή της υποδοχής νέων αιτήσεων και έκδοσης όρων σύνδεσης έργων ΑΠΕ από τον ΑΔΜΗΕ και τον ΔΕΔΔΗΕ.
Εκτίναξη τιμής ρεύματος
Οι ακραίες τιμές στις χονδρεμπορικές αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης επανήλθαν από χθες, έπειτα από μια μικρή ανάπαυλα τριών ημερών, με την Ελλάδα να φιγουράρει στη λίστα των χωρών με τις υψηλότερες τιμές παρότι η φθινοπωρινή δροσιά περιόρισε τη χρήση των κλιματιστικών και τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας. Επειτα από ένα άλμα κοντά στο 70% σε σχέση με την τιμή της Κυριακής, η μέση τιμή της μεγαβατώρας διαμορφώθηκε χθες στην ελληνική αγορά στα 124,13 ευρώ, για να φτάσει σήμερα στα 138,19 ευρώ. Η τιμή είναι σήμερα έξι φορές πάνω από την τιμή της μεγαβατώρας στη Γαλλία (21,91 ευρώ), πέντε φορές πάνω από την τιμή της Πορτογαλίας και της Ισπανίας (25,7 ευρώ), 50 ευρώ υψηλότερα από την τιμή της Γερμανίας και σχεδόν 24 ευρώ υψηλότερα από τη διασυνδεδεμένη και παραδοσιακά ακριβότερη αγορά της Ευρώπης, τη γειτονική Ιταλία. Οι περισσότερες αγορές της Κεντρικής Ευρώπης κινούνται γύρω από τα 100 ευρώ/ΜWh ενώ πάνω από την τιμή της Ελλάδας είναι μόνο η αγορά της Αλβανίας (168,65 ευρώ/MWh) και οριακά υψηλότερη της Ιρλανδίας (138,57 ευρώ/MWh).
