Στο Global FinΤech Fest στη Μουμπάι, το μεγαλύτερο παγκοσμίως συνέδριο χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (FinTech), που φέτος συγκέντρωσε 100.000 συνέδρους, ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, μίλησε για το FinTech θαύμα που πέτυχε με το UPI. Πρόκειται για το Unified Payments Interface, ένα εθνικό σύστημα πληρωμών Α2Α (account-to-account), το οποίο αναπτύχθηκε από τη National Payments Corporation of India (NPCI), την αντίστοιχη εταιρεία της ΔΙΑΣ στην Ινδία.
Στο συνέδριο, στο οποίο βρέθηκα ως ομιλήτρια, ο πρωθυπουργός της Ινδίας ανέλυσε το εντυπωσιακό οικονομικό «θαύμα» της χώρας του που επιτεύχθηκε μέσω του προγράμματος «Jan-Dhan Yojana». Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αναγνωρίζεται διεθνώς ως η μεγαλύτερη πρωτοβουλία χρηματοοικονομικής συμπερίληψης, διότι κατάφερε και μέσω της μαζικής εξάπλωσης των ψηφιακών πληρωμών να προσφέρει τραπεζικές υπηρεσίες σε επιπλέον 530 εκατ. Ινδούς, εκ των οποίων 295 εκατ. είναι γυναίκες.
Βασικό εργαλείο αυτής της στρατηγικής ήταν το UPI, που είναι πλέον το μεγαλύτερο σύστημα άμεσων πληρωμών παγκοσμίως, με 14 δισ. συναλλαγές μόνο τον Ιούλιο του 2024. Στην Ελλάδα, έχουμε το δικό μας IRIS, που διαχειρίστηκε τον ίδιο μήνα 5,3 εκατ., αλλά πέραν των πληθυσμιακών συγκρίσεων και των γεωγραφικών αποστάσεων, το ερώτημα είναι ένα: Eίμαστε έτοιμοι να ακολουθήσουμε παρόμοιο δρόμο.
Η υποστήριξη της ινδικής κυβέρνησης και της κεντρικής τράπεζας στη διάδοση του UPI ήταν καθοριστική. Δημιούργησαν ένα υποστηρικτικό ρυθμιστικό πλαίσιο, ενθαρρύνοντας την ευρεία υιοθέτηση του UPI και μειώνοντας το κόστος συναλλαγών. Την ίδια στιγμή, οργανώθηκαν διαφημιστικές καμπάνιες και προωθητικές δράσεις ώστε να προβληθεί η αξία των ψηφιακών πληρωμών. Το ίδιο περίπου συνέβη με το PIX στη Βραζιλία και το PromptPay στην Ταϊλάνδη, που μαζί με το UPI είναι τα τρία μεγαλύτερα Α2Α συστήματα πληρωμών παγκοσμίως.
Επισκεπτόμενη την αγορά της Μουμπάι, είδα πώς το UPI έχει κυριαρχήσει στην καθημερινότητα: κανένας μικροπωλητής δεν δέχεται πληρωμή χωρίς να έχει ένα αυτοκόλλητο UPI QR στον πάγκο του. Σε καφετέριες και εστιατόρια, οι πελάτες πληρώνουν σκανάροντας το QR στο POS και όχι με μετρητά. Στην Ελλάδα, πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειές μας προς αυτή την κατεύθυνση, για να επιτύχουμε μαζική αποδοχή και να ενσωματώσουμε αυτές τις τεχνολογίες στην καθημερινότητά μας.
Η επιτυχία του UPI στην Ινδία υπογραμμίζει τη σημασία της υποστήριξης από την κυβέρνηση και την κεντρική τράπεζα για την ευρεία υιοθέτηση των ψηφιακών πληρωμών. Στην Ελλάδα, η πρόσφατη νομοθεσία για τη χρήση των άμεσων πληρωμών από τους ελεύθερους επαγγελματίες αποτελεί σημαντικό βήμα και συμπληρώνει αυτό του 2016 για την υποχρεωτικότητα χρήσης POS.
Το IRIS, όπως και το UPI, ξεκίνησε την πορεία του το 2016. Αρχικά, προσφερόταν με διαφορετικά ονόματα στις εφαρμογές mobile banking των τραπεζών, κάτι που περιόριζε σημαντικά τη δυναμική του. Αναλαμβάνοντας τη διοικητική ευθύνη της εταιρείας τον Ιανουάριο του 2021, σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε σε συνεργασία με τις τράπεζες μια ξεκάθαρη στρατηγική ανάδειξης των προϊόντων IRIS, με κοινό όνομα, εκσυγχρονίζοντας τεχνικά χαρακτηριστικά, βελτιώνοντας αισθητά την εμπειρία χρήσης και εμπλουτίζοντας τις διαθέσιμες λειτουργικότητες ώστε να απευθύνεται σε ένα ευρύτερο κοινό.
Σήμερα, το IRIS περιλαμβάνει τρία προϊόντα: IRIS Person to Person (P2P), Person to Business (P2B) και Commerce. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, σημειώνουν κάθε χρόνο τριψήφια ποσοστά ανάπτυξης. Το IRIS P2P, από 700.000 χρήστες και 4 συνεργαζόμενες τράπεζες το 2020, αριθμεί σήμερα 3,1 εκατ. χρήστες και προσφέρεται από 12 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Δεδομένου ότι οι ενεργοί χρήστες εφαρμογών mobile banking στην Ελλάδα είναι 6,2 εκατ., υπάρχει περιθώριο διπλασιασμού των χρηστών του. Το IRIS P2B από 50.000 χρήστες/ελεύθερους επαγγελματίες το 2020 αριθμεί 550.000 σήμερα, ενώ το IRIS Commerce από 100 ηλεκτρονικά καταστήματα το 2020, εξυπηρετεί πλέον 6.200, συμπεριλαμβανομένης της ΑΑΔΕ.
Το 2020, οι συναλλαγές IRIS αντιστοιχούσαν στο 0,5% των συναλλαγών που διαχειριζόταν η ΔΙΑΣ. Σήμερα, αυτό το ποσοστό έχει εκτιναχθεί στο 11,6%, παράλληλα με μια αύξηση 54% στον συνολικό όγκο των συναλλαγών της εταιρείας. Υπάρχει περιθώριο βέβαια για περαιτέρω ανάπτυξη, ιδίως με τον νέο Ευρωπαϊκό Κανονισμό που αφορά τις άμεσες πληρωμές, και θα τεθεί σε πλήρη ισχύ το 2025.
Η δυναμική του IRIS είναι πολλά υποσχόμενη. Η συνεργασία με τις τράπεζες και τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα θα φέρει θετικά αποτελέσματα και αναμένουμε να δούμε μια πλήρη αποδοχή των άμεσων πληρωμών μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Με τη συνεχιζόμενη υποστήριξη της κυβέρνησης, της κεντρικής τράπεζας και των τραπεζών, μπορούμε να επιτύχουμε ακόμα περισσότερα. Το παράδειγμα της Ινδίας μας δείχνει τον δρόμο.
Στο τέλος του ταξιδιού μου, έλαβα από τον ομόλογό μου ως δώρο ένα μικρό άγαλμα του θεού Ganesha, γνωστού στην ινδουιστική θρησκεία ως «εκείνος που αφαιρεί τα εμπόδια». Κοιτάζοντάς το πάνω στο γραφείο μου, εύχομαι η ενέργειά του να φέρει καλή τύχη στο IRIS και στις προσπάθειές μας να επιταχύνουμε την πλήρη ενσωμάτωση της Ελλάδας στο μέλλον των ψηφιακών πληρωμών, προς όφελος της ελληνικής οικονομίας, των επιχειρήσεων και των πολιτών. Λένε πως ακόμη και το πιο μακρινό ταξίδι ξεκινάει με το πρώτο βήμα. Το δικό μας ταξίδι για την περαιτέρω ενσωμάτωση των ψηφιακών πληρωμών στην Ελλάδα είναι πλέον στα χέρια μας.
*Η κ. Σταυρούλα Καμπουρίδου είναι διευθύνουσα σύμβουλος, ΔΙΑΣ Α.Ε.
