Ακόμα πιο δύσκολη αναμένεται να είναι η εύρεση τεχνιτών για την υλοποίηση έργων επισκευών και αναβάθμισης κατοικιών στο άμεσο μέλλον, καθώς τους επόμενους μήνες θα «πέσουν» πάνω από 500 εκατ. ευρώ στην αγορά, με τη μορφή προγραμμάτων επιδότησης τέτοιων εργασιών. Στόχος ασφαλώς είναι να αναβαθμιστεί –κυρίως ενεργειακά– το ιδιαίτερα παλαιό κτιριακό απόθεμα της χώρας. Ωστόσο, στην «εξίσωση» έχει προστεθεί πλέον και ο παράγοντας της επισκευής κατοικιών που έχουν περιέλθει σε αχρησία, λόγω της οικονομικής αδυναμίας των ιδιοκτητών τους να τις φέρουν σε λειτουργική κατάσταση. Στόχος είναι να αυξηθεί η προσφορά κατοικιών, ώστε να «αναχαιτιστεί» το «ράλι» των τιμών ενοικίασης κατοικιών.
Ωστόσο, το σχεδόν ταυτόχρονο λανσάρισμα των προγραμμάτων αλλά και η γενικότερη ζήτηση που υπάρχει στην αγορά έπειτα από χρόνια απραξίας σε ό,τι αφορά τις επισκευές κατοικιών, πρόκειται να αυξήσουν τη δυσκολία εύρεσης συνεργείων, ενώ αυξήσεις αναμένονται στα υλικά, καθώς και στην εργασία. Αντίστοιχα, ακριβώς λόγω της υψηλής ζήτησης, πολλοί τεχνίτες αρνούνται να αναλάβουν «μικροδουλειές», που θα τους αφήσουν χαμηλά έσοδα, προτιμώντας έργα ολικής ή έστω μερικής ανακαίνισης και κόστους αρκετών χιλιάδων ευρώ.
Τα γερασμένα σπίτια μας
Σε πρόσφατη ανάλυσή της, η Protio, ψηφιακή πλατφόρμα αξιοποίησης κατοικιών με έμφαση στα ακίνητα μεγαλύτερης ηλικίας, ανέφερε ότι το 65% των διαμερισμάτων που διατίθενται σήμερα προς ενοικίαση δεν έχουν ανακαινιστεί ποτέ. Υπενθυμίζεται ότι το 89% του συνόλου των ακινήτων της χώρας είναι ηλικίας μεγαλύτερης των 25 ετών, καθώς από το 2000 και μετά έχει κατασκευαστεί μόλις το 11% του συνολικού οικιστικού αποθέματος της χώρας, απόρροια και της οικονομικής κρίσης που μεσολάβησε.
Λόγω της υψηλής ζήτησης, πολλοί τεχνίτες αρνούνται να αναλάβουν «μικροδουλειές», που θα τους αφήσουν χαμηλά έσοδα, προτιμώντας έργα ολικής ή έστω μερικής ανακαίνισης και κόστους αρκετών χιλιάδων ευρώ.
Η έλλειψη επαγγελματιών, η μη τήρηση του αρχικού προϋπολογισμού, οι μεγάλες καθυστερήσεις και το γεγονός ότι πρέπει κανείς να αναζητεί ξεχωριστό επαγγελματία για κάθε επιμέρους επισκευή καθιστούν την ανακαίνιση ενός σπιτιού μια διαδικασία που απαιτεί, εκτός από σημαντικά χρήματα, χρόνο, υπομονή και γνώσεις. Πολύ συχνά, οι ιδιοκτήτες απογοητεύονται και επιλέγουν να μην ασχοληθούν καν με ένα τέτοιο εγχείρημα, ιδίως αν μένουν σε άλλη πόλη ή είναι κάποιας ηλικίας και δεν έχουν τις αντοχές ή την όρεξη να ασχοληθούν. Το αποτέλεσμα είναι να πολλαπλασιάζεται συνεχώς ο αριθμός των κατοικιών που είτε παραμένουν κενές είτε είναι σε τέτοια κατάσταση ώστε σύντομα δεν θα μπορούν να προσελκύσουν ούτε ενοικιαστές, αλλά ούτε και αγοραστές. Σε πρόσφατη ανάλυσή της, η Εθνική Τράπεζα υπολόγισε ότι κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης περίπου 250.000 κατοικίες υποβαθμίστηκαν, λόγω της απουσίας κεφαλαίων για τη συντήρηση και τις επισκευές τους σε τέτοιο βαθμό, ώστε πλέον είναι μη κατοικήσιμες και έχουν εξέλθει από την αγορά.
Ακριβώς σ’ αυτή τη «δεξαμενή» κατοικιών στοχεύει η «βεντάλια» προγραμμάτων αναβάθμισης κατοικιών που ανακοινώθηκε τις προηγούμενες ημέρες. Το σημαντικότερο πρόγραμμα είναι το «Αναβαθμίζω το Σπίτι μου», τόσο λόγω του ύψους του προϋπολογισμού του, όσο και επειδή δεν έχει κανένα εισοδηματικό κριτήριο. Θα ξεκινήσει να «τρέχει» από τον προσεχή Ιανουάριο, με προϋπολογισμό 400 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών τα 300 εκατ. ευρώ θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης και τα άλλα 100 εκατ. ευρώ από τραπεζικά κεφάλαια, επίσης επιδοτούμενα. Πρόκειται για ένα δάνειο για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και αφορά όλες τις κατοικίες, κύριες ή δευτερεύουσες. Χρηματοδοτούνται η θερμομόνωση, η πράσινη στέγη, η αντικατάσταση κουφωμάτων, ο ηλιακός θερμοσίφωνας, τα συστήματα θέρμανσης-ψύξης, η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών, μικρών ανεμογεννητριών και άλλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως και οι εργασίες. Το μέγιστο ποσό ανά ενδιαφερόμενο θα είναι έως 25.000 ευρώ, δεν θα υπάρχουν ηλικιακά ή εισοδηματικά κριτήρια και η διάρκεια του άτοκου δανείου είναι από 3 έως 7 έτη. Στόχος είναι να επωφεληθούν 20.000 ενδιαφερόμενοι.
Άλλοι 12.500 εκτιμάται ότι θα είναι οι δικαιούχοι του ανανεωμένου προγράμματος «Ανακαινίζω-Νοικιάζω». Πρόκειται για ένα πρόγραμμα ύψους 50 εκατ. ευρώ, που απευθύνεται σε όσους έχουν ένα κενό ακίνητο, επιφάνειας έως 100 τ.μ., και επιθυμούν να το εκμεταλλευτούν, αλλά δεν μπορούν λόγω της ανάγκης εργασιών επισκευής. Το πρόγραμμα «τρέχει» ήδη, αλλά δεν έχει τύχει ιδιαίτερης ανταπόκρισης, με αποτέλεσμα να σχεδιάζεται η βελτίωση των όρων του. Συγκεκριμένα, η επιδότηση που θα δικαιούνται οι ενδιαφερόμενοι θα φτάνει πλέον το 60% (από 40% που ήταν μέχρι σήμερα). Έτσι, αυξάνεται το όριο των δαπανών που μπορούν να κάνουν οι ιδιοκτήτες προκειμένου να πάρουν την επιδότηση και ανεβαίνει στις 13.330 ευρώ από 10.000 ευρώ, με το ποσό της επιδότησης να φτάνει πλέον τις 8.000 ευρώ, από 4.000 ευρώ που ήταν μέχρι πρότινος. Οι προϋποθέσεις ένταξης στο πρόγραμμα είναι το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα να είναι έως 40.000 ευρώ και η ακίνητη περιουσία του ιδιοκτήτη της κενής κατοικίας να είναι έως 300.000 ευρώ. Προϋπόθεση, ασφαλώς, είναι μετά τις εργασίες να συναφθεί μισθωτήριο συμβόλαιο ελάχιστης διάρκειας τριών ετών.
Προς το τέλος του έτους θα «τρέξει» και το «Εξοικονομώ 2024», με προϋπολογισμό 110 εκατ. ευρώ, επίσης χωρίς εισοδηματικά κριτήρια. Ωστόσο, κονδύλι 30 εκατ. ευρώ θα αφορά αποκλειστικά τα νοικοκυριά της Θεσσαλίας που επλήγησαν από τις πλημμύρες και τα σπίτια τους έχουν χαρακτηριστεί κίτρινα. Το ποσοστό επιδότησης θα ανέρχεται στο 50% και ειδικά για τα νοικοκυριά της Θεσσαλίας στο 80%, με μέγιστο προϋπολογισμό 25.000 ευρώ.
