Νέες σιδηροδρομικές –και θαλάσσιες– συνδέσεις με τις γειτονικές χώρες επιχειρεί να εγκαινιάσει η Κίνα σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τον ρόλο της ως εμπορικός κόμβος της Ασίας. Εάν τελεσφορήσουν τα σχέδια, το Πεκίνο θα σφυρηλατήσει στενότερους δεσμούς με σημαντικές οικονομίες της Ασίας, της Μέσης Ανατολής, ακόμη και την Αρκτική, επεκτείνοντας την πρωτοβουλία «Μία ζώνη ένας δρόμος», που υιοθέτησε από το 2013 δημιουργώντας ένα ευρύ δίκτυο φιλικών χωρών και οργανισμών σε όλο τον κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, η Κίνα συμφώνησε να κατασκευάσει μια σιδηροδρομική γραμμή που θα διασχίζει ολόκληρη την Κεντρική Ασία, ανακοίνωσε ότι θα βοηθήσει το Βιετνάμ να σχεδιάσει τρεις σιδηροδρομικές γραμμές που οδηγούν στα σύνορα των δύο χωρών, ενώ παράλληλα επιχειρεί να πείσει Ρωσία και Βόρεια Κορέα να την αφήσουν να ανοίξει εκ νέου ένα λιμάνι κλειστό εδώ και καιρό στη Θάλασσα της Ιαπωνίας.
Το πιο δύσκολο έργο έγκειται στην προσπάθεια εξασφάλισης πρόσβασης στη Θάλασσα της Ιαπωνίας και στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Κάθε ένα από τα εγχειρήματα, ωστόσο, αντιμετωπίζει εμπόδια. Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ θα πρέπει να συνεργαστεί με όμορες χώρες που είναι πολιτικά ασταθείς, όπως το Κιργιστάν, ή διεθνώς απομονωμένες, όπως η Βόρεια Κορέα. Επιπλέον, «γείτονες» που ήταν ανέκαθεν επιφυλακτικοί απέναντι στην Κίνα, όπως το Βιετνάμ, θα πρέπει να καθησυχαστούν. Μια σιδηροδρομική γραμμή που δημιουργήθηκε με τη βοήθεια της Κίνας στο Λάος, λόγου χάρη, εγκωμιάστηκε επειδή έφερε εισροή κινεζικών επενδύσεων και τουρισμό, επικρίθηκε όμως παράλληλα επειδή ενίσχυσε την κινεζική κυριαρχία.
Κομβικό ρόλο στις κινήσεις της Κίνας διαδραματίζει η γεωπολιτική της σχέση με τη Ρωσία, ιδίως μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022. Καθώς οι δεσμοί των δύο χωρών ενισχύθηκαν έκτοτε, η Μόσχα παρέχει μεγαλύτερη διπλωματική υποστήριξη στα κινεζικά έργα, ιδίως στα σύνορα της Ρωσίας με τη Βόρεια Κορέα. Την ίδια στιγμή ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει προκαλέσει σοβαρή έλλειψη εργατικού δυναμικού στη Ρωσία, προσελκύοντας εργάτες από την Κεντρική Ασία. Το Κιργιστάν, ειδικότερα, έχει πλέον λίγους ειδικευμένους εργάτες για να κατασκευάσει τη σιδηροδρομική γραμμή που θέλει να χτίσει η Κίνα στα βουνά της προς το Αφγανιστάν και το Ιράν. Ο τερματικός σταθμός της σχεδιαζόμενης γραμμής, η Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν, είναι ο κόμβος ενός σιδηροδρομικού δικτύου της σοβιετικής εποχής που διασχίζει την Κεντρική Ασία και μεταξύ άλλων θα έδινε στην Κίνα ευκολότερη πρόσβαση στο Αφγανιστάν και στα αποθέματα χαλκού και σιδηρομεταλλεύματός του. Θα βοηθούσε επίσης την Κίνα να διοχετεύσει αυτοκίνητα και άλλα προϊόντα στο Ιράν σιδηροδρομικώς, με αντάλλαγμα το πολύτιμο πετρέλαιο. Η Κίνα, σημειωτέον, αγοράζει τώρα σταθερά το 90% ή περισσότερο των εξαγωγών πετρελαίου του Ιράν κάθε μήνα, την ώρα που τα περισσότερα έθνη αρνούνται να αγοράσουν πετρέλαιο από το Ιράν, λόγω των διεθνών κυρώσεων για το πυρηνικό του πρόγραμμα, με αποτέλεσμα να πωλείται με σημαντική έκπτωση σε σχέση με τις παγκόσμιες τιμές. Χιλιάδες μίλια μακριά από την προγραμματισμένη σιδηροδρομική γραμμή στο Κιργιστάν, τρεις ακόμη γραμμές σχεδιάζονται από τα νοτιοανατολικά σύνορα της Κίνας προς τα βάθη του Βιετνάμ, όπου δεκάδες εταιρείες έχουν μεταφέρει την τελική συναρμολόγηση πολλών προϊόντων –από ηλιακά πάνελ συλλεκτών μέχρι smartphones– για να παρακάμψουν τα εμπορικά εμπόδια που έχουν θέσει στην Κίνα οι ΗΠΑ και άλλες χώρες.
Το πιο δύσκολο έργο για την Κίνα, τέλος, το οποίο έχει ωστόσο δυνητικά μεγάλη απόδοση, έγκειται στην προσπάθεια εξασφάλισης πρόσβασης στη Θάλασσα της Ιαπωνίας και στον Ειρηνικό Ωκεανό μέσω του ποταμού Τουμέν. Για το Πεκίνο η οδός αυτή θα διευκόλυνε το εμπόριο προς τη Ρωσία, τη βόρεια Ιαπωνία και τη βορειοανατολική ακτή της κορεατικής χερσονήσου, ενώ θα δημιουργούσε νέες ακτοπλοϊκές λωρίδες προς την Ευρώπη, καθώς η κλιματική αλλαγή συρρικνώνει τον πάγο της Αρκτικής. Με τη Ρωσία να εκφράζει ανανεωμένο ενδιαφέρον για το έργο τους τελευταίους μήνες, το μεγάλο ερώτημα πλέον είναι η στάση της Βόρειας Κορέας. «Ακόμη κι αν η Κίνα και η Ρωσία καταλήξουν σε συμφωνία, θα πρέπει να πείσουν τη Βόρεια Κορέα», λέει ο Χου Τσιου Πινγκ, ειδικός για τη Β. Κορέα στο Τμήμα Διεθνών Σχέσεων της Ανατολικής Ασίας στη Μαλαισία.
