Αυξημένες είναι οι πιθανότητες το 2024 να αναδειχθεί σε έτος-ρεκόρ όσον αφορά τις ιδρύσεις νέων ατομικών επιχειρήσεων καθώς παρά τον θόρυβο για την εφαρμογή του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος, η συγκεκριμένη μορφή δραστηριοποίησης φαίνεται ότι παραμένει η πλέον συμφέρουσα εξασφαλίζοντας λιγότερους φόρους αλλά και ασφαλιστικές εισφορές.
Ο ελεύθερος επαγγελματίας, ο αυτοαπασχολούμενος και ο διαχειριστής ατομικής επιχείρησης, μπορεί να κλήθηκε φέτος να πληρώσει περισσότερο φόρο λόγω του νέου συστήματος φορολόγησης, όμως, παραμένει σε πλεονεκτική θέση ειδικά αν συγκριθεί με τον μισθωτό.
Πρώτον, διότι μπορεί να περιορίσει τη φορολογική επιβάρυνση εμφανίζοντας επαγγελματικές δαπάνες. Δεύτερον, διότι έχει δικαίωμα να επιλέγει το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών που θα καταβάλλει κάθε μήνα στον e-ΕΦΚΑ διατηρώντας ταυτόχρονα και το προνόμιο της αλλαγής της απόφασης άπαξ ετησίως.
Και τρίτον, διότι από εδώ και στο εξής, γλιτώνει και από τον… βραχνά του τέλους επιτηδεύματος καθώς από το νέο έτος, και το συγκεκριμένο μνημονιακό μέτρο καταργείται, τουλάχιστον για τους περισσότερους.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, μόνο στο α΄ εξάμηνο του 2024 καταγράφηκαν 45.445 νέες ιδρύσεις ατομικών επιχειρήσεων (σ.σ. είναι η μορφή άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας που εμπίπτει στο σύστημα του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος). Μέσα στο α΄ εξάμηνο, ήταν ευρέως γνωστή η εφαρμογή του νέου καθεστώτος φορολόγησης. Συγκριτικά με το α΄ εξάμηνο του 2023 όμως (σ.σ. στο α΄ εξάμηνο ήταν άγνωστη έννοια για τους επαγγελματίες τα τεκμήρια) καταγράφηκε αύξηση 10,44% καθώς στο διάστημα Ιανουαρίου – Ιουνίου 2023 είχαν συσταθεί 41.149 ατομικές επιχειρήσεις. Αν μάλιστα γίνει η αντίστοιχη σύγκριση και με το α΄ εξάμηνο του 2022, το ποσοστό αύξησης ανεβαίνει στο 29,92%.
Από το σύνολο των 45.445 νέων ιδρύσεων, περίπου 11.199 αφορούν νέους αγρότες. Καταγράφονται όμως και 4.578 εμπορικές επιχειρήσεις, ενώ 6.852 είναι οι νέοι επαγγελματίες με επιστημονική ή και τεχνική ιδιότητα. Πάνω από 2.500 είναι οι ενάρξεις και στον ιατρικό χώρο.
Υπάρχουν λόγοι για τους οποίους οι ατομικές επιχειρήσεις εξακολουθούν να αποτελούν τον δημοφιλέστερο τρόπο επαγγελματικής δραστηριοποίησης.
Εξασφαλίζει λιγότερους φόρους αλλά και ασφαλιστικές εισφορές στους ελεύθερους επαγγελματίες σε σχέση με τους μισθωτούς.
1. Ενας βασικός λόγος είναι ότι για τα πρώτα χρόνια επαγγελματικής δραστηριότητας (σ.σ. πολλοί από αυτούς που προχωρούν στη σύσταση ατομικής επιχείρησης μπαίνουν για πρώτη φορά στον επαγγελματικό στίβο) δεν υπάρχει εφαρμογή του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι ο επαγγελματίας έχει κάλλιστα τη δυνατότητα ακόμη και να εμφανίσει ζημίες ή πολύ χαμηλά κέρδη.
2. Η επιλογή ασφαλιστικής εισφοράς συνιστά ακόμη ένα προνόμιο για τους αυτοαπασχολούμενους. Ναι μεν κάθε χρόνο τα κλιμάκια των ασφαλιστικών εισφορών ανεβαίνουν με βάση τον ρυθμό του πληθωρισμού, από την άλλη όμως ο επαγγελματίας μπορεί να καταταχθεί στη χαμηλότερη ασφαλιστική κατηγορία πληρώνοντας λιγότερα από 250 ευρώ τον μήνα (με ανάλογη επίπτωση βέβαια στο ύψος της σύνταξης που θα προκύψει μόλις εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις). Για τον μισθωτό, ακόμη και γι’ αυτόν που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό, αναλογούν περισσότερες ασφαλιστικές εισφορές παρά τις συνεχείς μειώσεις των τελευταίων ετών.
3. Βασικότατο πλεονέκτημα για τον επαγγελματία και τον αυτοαπασχολούμενο είναι η αναγνώριση επαγγελματικών δαπανών. Μόνο η χρήση του οχήματος ως επαγγελματικού ισοδυναμεί με όφελος εκατοντάδων ή και χιλιάδων ευρώ ετησίως, ένα προνόμιο το οποίο ο μισθωτός δεν το έχει. Ουσιαστικά, το μόνο δικαίωμα που απώλεσε ο αυτοαπασχολούμενος μετά την ενεργοποίηση του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος είναι το προνόμιό του να εμφανίζει ζημίες, αλλά ακόμη και αυτό χάνεται μετά τη συμπλήρωση τριών ετών δραστηριοποίησης.
4. Το «μπλοκάκι» ή η ατομική επιχείρηση συνιστά ευνοϊκή λύση (και λόγω των πλεονεκτημάτων που προαναφέρθηκαν) για όποιον αναζητεί δεύτερη πηγή εισοδήματος. Εκεί, δεν εφαρμόζεται το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα καθώς καλύπτεται από το εισόδημα της 1ης πηγής (μισθός ή σύνταξη). Ετσι, η αυτοαπασχόληση έχει εξελιχθεί σε μια πολύ ευνοϊκή λύση και για τους συνταξιούχους που δηλώνουν ότι συνεχίζουν να εργάζονται καθώς πλέον δεν υπάρχει ο βραχνάς της περικοπής της σύνταξης.
Κατά την επιβολή του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος, υπήρχε η εκτίμηση ότι πολλοί θα αποφασίσουν να στραφούν στη σύσταση προσωπικής εταιρείας (π.χ. ομόρρυθμη ή ετερρόρυθμη εταιρεία) ακριβώς για να απαλλαγούν από το νέο φορολογικό σύστημα.
Δύο λόγοι φαίνεται να είναι οι κυριότεροι για τους οποίους δεν φαίνεται να γίνεται κάτι μαζικό.
Ο πρώτος λόγος είναι ότι η ομόρρυθμη εταιρεία φορολογείται με 22% από το πρώτο ευρώ. Αρα, για να συμφέρει συγκριτικά με την ατομική, θα πρέπει τα ετήσια κέρδη να είναι μεγαλύτερα των 35-40.000 ευρώ. Πολύ λίγοι επαγγελματίες κινούνται σε αυτά τα επίπεδα.
Δεύτερον, ο νόμος για το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα έχει δικλίδες ασφαλείας. Αν υποκρύπτεται δόλος κατά την εφαρμογή, τότε η εφορία έχει το δικαίωμα να εφαρμόσει ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα και στην προσωπική εταιρεία.
