Την πρόοδο της Ελλάδας στον παγκόσμιο δείκτη καινοτομίας ανακόπτουν διαχρονικά προβλήματα με τα οποία έρχεται αντιμέτωπη η χώρα μας, όπως η απουσία ενός σταθερού ρυθμιστικού πλαισίου καθώς και η ελλιπής διασύνδεση των πανεπιστημίων με τη βιομηχανία σε επίπεδο έρευνας και ανάπτυξης. Ενώ η Ελλάδα έχει ταλέντο και αποφοίτους που είναι περιζήτητοι στην εγχώρια και παγκόσμια αγορά εργασίας, διαχρονικές αδυναμίες κρατάνε τη χώρα πίσω σε επίπεδο καινοτομίας, τη στιγμή που άλλες οικονομίες έχουν πατήσει το γκάζι και σημειώνουν σημαντικά άλματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Σύμφωνα με τον δείκτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας WIPO, που μετράει τις επιδόσεις των χωρών παγκοσμίως σε επίπεδο καινοτομίας (Global Innovation Index 2024) μέσα από 80 δείκτες, η Ελλάδα κατατάχθηκε 45η μεταξύ 133 χωρών το 2024 και 28η μεταξύ 39 οικονομιών της Ευρώπης (ανάμεσα σε αυτές είναι η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Αλβανία, η Λευκορωσία, το Μαυροβούνιο κ.λπ.). Την 44η θέση καταλαμβάνει το Βιετνάμ, ενώ μετά την Ελλάδα ακολουθεί η Σλοβακία (46η). Ωστόσο η Ελλάδα μετράει απώλειες. Πέρυσι η χώρα μας κατατάχθηκε πιο ψηλά στη λίστα και συγκεκριμένα στην 42η θέση, κάτι που ενδεχομένως καταδεικνύει πως –σε σύγκριση με άλλες οικονομίες– η πρόοδος σε θέματα καινοτομίας πραγματοποιείται με βραδύτερο ρυθμό.
Μεγάλο ατού της Ελλάδας, όπως αναφέρει και η σχετική έκθεση του WIPO, είναι το ταλέντο (29η θέση), ενώ αρκετά καλές είναι οι επιδόσεις της στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στον αριθμό όσων αποφοιτούν από σχολές επιστήμης και τεχνολογίας (33η). Πρόκειται για έναν από τους πιο περιζήτητους κλάδους παγκοσμίως με την πλειονότητα των επιχειρήσεων να σημειώνει ελλείψεις σε θέσεις τέτοιας εξειδίκευσης. Σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί και στις δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης ως προς το ποσοστό του ΑΕΠ (26η), εάν και ακόμη αξιολογούνται χαμηλά οι αντίστοιχες δαπάνες για την εκπαίδευση ως ποσοστό του ΑΕΠ (68η). Αρκετά καλές είναι οι επιδόσεις της σε ό,τι αφορά την παραγωγή γνώσης και τεχνολογίας (επιστημονικές δημοσιεύσεις, κατοχύρωση πατέντας), δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με την «παραγωγή υψηλής τεχνολογίας», με αποτέλεσμα να καταλαμβάνει την 72η θέση.
Μία από τις σημαντικότερες αδυναμίες της Ελλάδας είναι η απουσία ενός σταθερού θεσμικού και ρυθμιστικού περιβάλλοντος (57η), αδυναμία που γίνεται ακόμη πιο αισθητή στον κλάδο των επιχειρήσεων (65η). Πίσω μένει η χώρα μας και όσον αφορά την εκπαίδευση που παρέχουν οι επιχειρήσεις στους εργαζομένους (91η), ενώ κενά διαπιστώνονται ακόμη και στη διασύνδεση των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας σε επίπεδο έρευνας και ανάπτυξης (106η). Τέλος, εάν και έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια ένα ολοένα και αναπτυσσόμενο οικοσύστημα εγχώριων επενδυτικών fund που χορηγούν κεφάλαια σε νεοφυείς επιχειρήσεις, η Ελλάδα –σε σύγκριση με άλλες οικονομίες– παραμένει πίσω και στο κομμάτι των επενδύσεων (70ή). Σύμφωνα με την έρευνα του WIPO, στις κορυφαίες θέσεις της παγκόσμιας κατάταξης βρίσκονται η Ελβετία, η Σουηδία, οι ΗΠΑ, η Σιγκαπούρη, το Ηνωμένο Βασίλειο κ.ά., ενώ στις τελευταίες κατατάσσονται η Ανγκόλα και η Νιγηρία.
