Ακολουθώντας τις γενικότερες επιταγές των καιρών για δημοσιονομική πειθαρχία, χωρίς, όμως, τις παλαιότερες συνταγές άτεγκτης λιτότητας, ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες στρέφονται στους επιχειρηματικούς ομίλους για να κλείσουν τις τρύπες στον προϋπολογισμό τους. Πλην της Βρετανίας και η Γαλλία και η Ιταλία θέλουν να επιβάλουν περισσότερους φόρους στα κέρδη των εταιρειών τους, ώστε να θέσουν υπό έλεγχο τα διογκωμένα δημοσιονομικά ελλείμματα και να διασφαλίσουν την αξιοπιστία τους ως προς τους επενδυτές ομολόγων. Συν τοις άλλοις, και το Παρίσι και η Ρώμη μιλούν για εθνική προσπάθεια, στην οποία όλοι αναλόγως των δυνάμεών τους θα πρέπει να συνεισφέρουν, όπως αναφέρουν το Bloomberg και οι Financial Times. Σε όλη την Ευρώπη, άλλωστε, απαιτούνται επιπλέον χρήματα για να καλυφθεί η τρύπα την οποία έχουν ανοίξει οι τελευταίες αλληλοδιάδοχες κρίσεις από τις δαπάνες για τα προγράμματα στήριξης λόγω πανδημίας μέχρι την αρωγή των νοικοκυριών για να αντεπεξέλθουν στην εκτίναξη του πληθωρισμού και τη συνεπακόλουθη αύξηση της ενέργειας, καθώς και τη χρηματοδότηση της αντίστασης της Ουκρανίας στη ρωσική εισβολή. Τα μέτρα, τα οποία κατευθύνονται στις εταιρείες με υψηλή ρευστότητα και στους εύπορους πολίτες, βοηθούν τις κυβερνήσεις να αποφύγουν τη λιτότητα της κλίμακας, που παρατηρήθηκε στην κρίση χρέους της Ευρωζώνης. Εντούτοις, όπως επισημαίνει το Bloomberg, οι εξειδικευμένες αυξήσεις φόρων μπορεί να αποδειχθούν βραχυπρόθεσμη λύση για μια περιοχή που χρειάζεται ριζική αναμόρφωση. Συν τοις άλλοις, θα επικρατήσει αβεβαιότητα, παράγοντας αρνητικός για τις επιχειρήσεις, σχετικά με το πόσο καιρό θα παραμείνουν σε ισχύ τέτοιες πολιτικές και πόσο θα κοστίζουν από τον ένα χρόνο στον άλλο.
Η δημοσιονομική κατάσταση της Γαλλίας βρίσκεται εντόνως στο προσκήνιο, διότι το επασφάλιστρο που καταβάλλει για να δανειστεί σε σύγκριση με ορισμένους από τους ομοτίμους της προσεγγίζει τα επίπεδα της κρίσης δημοσίου χρέους. Η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να παραδεχθεί ότι απαιτούνται δύο χρόνια ακόμη ούτως ώστε το έλλειμμά της να επανέλθει εντός των ορίων της Ε.Ε., εξ ου και στα μέσα της εβδομάδας ο Εμανουέλ Μακρόν έκανε μία στροφή στη μακροχρόνια πολιτική του υπέρ των εταιρειών, εγκρίνοντας προσωρινό φόρο επί των μεγάλων επιχειρήσεων. Την Πέμπτη, όπως αναφέρει το Ρόιτερς, ο Iταλός υπουργός Οικονομίας, Τζιανκάρλο Τζορτζέτι, στο ίδιος μήκος κύματος ανακοίνωσε, χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες, την εφάπαξ επιβάρυνση μεγάλων ομίλων της χώρας και έδωσε ως παράδειγμα τις δραστηριότητες αμυντικού εξοπλισμού. «Οι προσωρινές αυξήσεις φόρων προσφέρουν μια χειροπιαστή άμεση τόνωση στα δημόσια οικονομικά, αλλά δεν διαρκούν, επομένως αυτού του είδους τα μέτρα δεν βελτιώνουν τη δημοσιονομική βιωσιμότητα», σχολίασε ο Τζέιμι Ρας, προϊστάμενος οικονομολόγος της Bloomberg Economics. «Στην πραγματικότητα, δημιουργώντας αβεβαιότητα σχετικά με τη σταθερότητα του φορολογικού συστήματος, μειώνει εκάστοτε κυβέρνηση τα κίνητρα για επενδύσεις και ως εκ τούτου έχει μακροπρόθεσμο οικονομικό και δημοσιονομικό κόστος».
Ο Μισέλ Μπαρνιέ δήλωσε ότι τα μέτρα της εφάπαξ φορολογίας θα αφορούν περί τις 300 ισχυρές εταιρείες της Γαλλίας.
Η γαλλική κυβέρνηση σχεδιάζει για το 2025 περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων στα περίπου 60 δισ. ευρώ, ώστε το δημοσιονομικό έλλειμμά της να φθάσει στο 5% του ΑΕΠ από περίπου 6,1% φέτος. Δεν αναμένεται να αγγίξει το όριο του 3% της Ε.Ε. πριν από το 2029, ενώ θα υπάρξουν και έσοδα κατά τι λιγότερα των 20 δισ. ευρώ από προσωρινές αυξήσεις φόρων σε πλούσιους ιδιώτες και μεγάλες εταιρείες, καθώς και από αυξημένη πράσινη φορολογία. Οπως δήλωσε ο πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ, τα μέτρα της εφάπαξ φορολογίας θα αφορούν περί τις 300 ισχυρές επιχειρήσεις της Γαλλίας. Λόγω της μειοψηφικής κυβέρνησής του ενδέχεται να χρησιμοποιήσει συνταγματικά εργαλεία για να παρακάμψει την ψηφοφορία επί του νομοσχεδίου, κίνηση που αυξάνει τις πιθανότητες για προτάσεις μομφής. Οι αγορές δεν χαρίζονται στη Γαλλία, εν μέρει επειδή η κυβέρνηση δεν διαθέτει πλειοψηφία στο κοινοβούλιο για να εγκρίνει τον προϋπολογισμό. Οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων της βρίσκονται περίπου 80 μονάδες βάσης πάνω από τις αντίστοιχες των γερμανικών, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα η διαφορά υπερέβη και αυτήν της Ισπανίας, με την πιο χαμηλή πιστοληπτική ικανότητα.
Από πλευράς Ιταλίας, και πάλι ίσως τα παρόμοια σχέδιά της δύσκολα θα εφαρμοστούν. Πέρυσι, οι προτάσεις για πρόσθετο φόρο στους χρηματοπιστωτικούς ομίλους συνάντησαν σφοδρή αντίσταση, διότι προκάλεσαν μαζικές ρευστοποιήσεις σε μετοχές. Ο υπουργός Οικονομικών Τζιανκάρλο Τζορτζέτι υποσχέθηκε ότι δεν θα επαναληφθεί το ίδιο λάθος στην εφάπαξ φορολόγηση μεγάλων ομίλων, που εισέπραξαν γενναιόδωρα κέρδη. Θα μπορούσε επίσης να υπάρξει αντίθεση από το φίλα προς τις επιχειρήσεις προκείμενο κόμμα Φόρτσα Ιτάλια, μέλος της κυβέρνησης συνασπισμού της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι. Μέχρι στιγμής, οι επενδυτές έχουν αποδειχθεί πολύ πιο αισιόδοξοι για την Ιταλία. Ο συνολικός προϋπολογισμός της χώρας αναμένεται να περιλαμβάνει μέτρα 25 δισ. ευρώ, εστιασμένα κυρίως σε μείωση φόρου εισοδήματος και κοινωνικών εισφορών, αλλά εξετάζεται και η κατάργηση της απαλλαγής στον ειδικό φόρο κατανάλωσης ντίζελ, ενώ η συνολική φορολόγηση καυσίμων παραμένει αμετάβλητη. Τέλος, αν και παραδοσιακά μετά την Ελλάδα η Ιταλία είχε το επαχθέστερο δημόσιο χρέος, σήμερα οι αγορές έχουν κατευνασθεί από την προσέγγιση Μελόνι. Παρά ταύτα, η Γαλλία και η Ιταλία είναι μεταξύ των χωρών που υπάγονται σε διαδικασίες επί παραβάσει της Ε.Ε. για υπερβολικά ελλείμματα. Η Ιταλία, τέλος, στοχεύει να μειώσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα κάτω από το 3% το 2026, από το αναμενόμενο 3,8% φέτος.
