• Σε συναλλαγές που καταρτίζονται ή διενεργούνται από την 1η Δεκεμβρίου 2024 επιβάλλεται το ψηφιακό τέλος συναλλαγής σε αντικατάσταση των τελών χαρτοσήμου. Το ψηφιακό τέλος συναλλαγής αντικαθιστά το τέλος χαρτοσήμου και επιβάλλεται και σε ανανεώσεις αρχικών συμβάσεων που έχουν συναφθεί πριν από την έναρξη ισχύος, εφόσον πρόκειται για αύξηση της αρχικής χρηματικής παροχής. Το ψηφιακό τέλος επιβάλλεται ανεξάρτητα από τον τόπο κατάρτισης της συναλλαγής, εφόσον ένας από τους συμβαλλόμενους έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα και δεν συντρέχει λόγος απαλλαγής. Για παράδειγμα, δάνεια που είχαν απαλλαγεί από το τέλος χαρτοσήμου λόγω κατάρτισης και εκτέλεσης στο εξωτερικό, βάσει της αρχής της χωρικότητας, μπορεί πλέον να υπόκεινται σε ψηφιακό τέλος. Ρητά αναφέρεται ότι επιβάλλεται σε συμβάσεις που συνάπτονται στην αλλοδαπή μετά τη δημοσίευση του νόμου (16.9.2024), αντιστοιχούν σε συμβάσεις ή συναλλαγές που προβλέπονται στον νόμο και εκτελούνται υλικά μετά την έναρξη ισχύος (1.12.2024). Οι τόκοι απαλλάσσονται, ενώ προβλέπεται ανώτατο όριο 150.000 ευρώ, που μπορεί να καταβληθεί σαν φόρος ανά δανειακή σύμβαση.
• Κυρώθηκε η σύμβαση αποφυγής διπλής φορολόγησης με την Ιαπωνία, που είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Μεταξύ άλλων καθορίζει την έννοια της μόνιμης εγκατάστασης, η οποία κατά κύριο λόγο ευθυγραμμίζεται με τον ορισμό που προβλέπει και ο ελληνικός κώδικας φορολογίας εισοδήματος αναφορικά με τον σταθερό τόπο επιχειρηματικής δραστηριότητας και τον εξαρτημένο αντιπρόσωπο. Επιπλέον, προβλέπεται ότι ο γενικός συντελεστής παρακράτησης για τα μερίσματα μπορεί να μειωθεί στο 5% εάν ο δικαιούχος είναι εταιρεία που κατέχει τουλάχιστον το 10% του δικαιώματος ψήφου της εταιρείας που καταβάλλει τα μερίσματα. Σε κάθε περίπτωση θα εφαρμοστεί ο συντελεστής 5% που προβλέπει στα μερίσματα η ελληνική νομοθεσία, χωρίς άλλες προϋποθέσεις. Οσον αφορά τους τόκους, ο συντελεστής παρακράτησης ορίζεται στο 10%, με δυνατότητα απαλλαγής ή μείωσης σε ειδικές περιπτώσεις. Τέλος, η παρακράτηση φόρου για τα δικαιώματα ορίζεται στο 5% για πληρωμές που αφορούν πνευματική ιδιοκτησία και δικαιώματα χρήσης και πληροφορίες τεχνολογίας. Σημαντικό είναι ότι υπάρχει ειδική πρόβλεψη για τα κέρδη από την εκμετάλλευση πλοίων (ν. 5137/2024).
• Η ζημία από τη διάθεση δικαιώματος προαίρεσης απόκτησης μετοχών (stock options) στο προσωπικό θυγατρικής εταιρείας δεν αναγνωρίστηκε προς έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα της μητρικής εταιρείας. Με πρόσφατη απόφαση της Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών επί προσφυγής, με την οποία η προσφεύγουσα εταιρεία επικαλούμενη την υφιστάμενη νομοθεσία και νομολογία, η οποία ορίζει πως η ζημία από τη χορήγηση stock options σε θυγατρική εμπίπτει στον γενικό κανόνα περί των εκπιπτόμενων επιχειρηματικών δαπανών, αιτήθηκε να εκπέσει η σχετική δαπάνη από τη φορολογητέα ύλη της εταιρείας. Η ΔΕΔ, αντίθετα, έκρινε πως η εν λόγω δαπάνη προς τη θυγατρική εταιρεία της προσφεύγουσας δεν αναγνωρίζεται προς έκπτωση επί τη βάσει ειδικότερης διάταξης, η οποία εξαιρεί από την έκπτωση όσες επιχειρηματικές δαπάνες συνδέονται με θυγατρική που μπορεί να κάνει απαλλασσόμενη διανομή κερδών. Σκοπός της εξαίρεσης είναι η αποφυγή έκπτωσης δαπανών που σχετίζονται με μερίσματα που λαμβάνει η μητρική εταιρεία από θυγατρικές αφορολόγητα. Επισημαίνεται ότι πρόσφατα εκδόθηκε από το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών αντίθετη απόφαση (ΔΕφΑΘ 1401/2023), με βάση την οποία οι σχετικές δαπάνες εκπίπτουν φορολογικά από τα ακαθάριστα έσοδα της μητρικής εταιρείας, καθώς είναι προς όφελος της επιχείρησης και δεν αποτελούν δαπάνη σχετιζόμενη με τη συμμετοχή στη θυγατρική, καθώς δεν συνδέονται άμεσα με αυτή.
• Δεν επιβάλλεται ΦΠΑ στους τόκους υπερημερίας και δεν προστίθενται στον παρονομαστή του κλάσματος prorata για τον υπολογισμό του εκπιπτόμενου ΦΠΑ. Σε απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίθηκε ότι οι τόκοι υπερημερίας δεν περιλαμβάνονται στη βάση επιβολής του ΦΠΑ. Συγκεκριμένα, οι τόκοι αυτοί δεν θεωρούνται αντιπαροχή για τις υπηρεσίες ή τα αγαθά που παρέχονται, αλλά αποζημίωση για την καθυστέρηση της πληρωμής τους. Επομένως, δεν πρέπει να προστεθούν στον παρονομαστή του κλάσματος που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του εκπιπτόμενου ΦΠΑ (prorata). Η υπόθεση αφορούσε μια εταιρεία που είχε δηλώσει πιστωτικό υπόλοιπο ΦΠΑ, αλλά η φορολογική αρχή περιόρισε αυτό το ποσό, προσθέτοντας τα έσοδα από τόκους υπερημερίας στον υπολογισμό του ποσοστού prorata (ΣτΕ 926/2024).
πηγή: Grant Thornton
