Στόχο για υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ το 2025, έναντι 2,4% φέτος, θέτει το προσχέδιο προϋπολογισμού του επόμενου χρόνου. Κι αυτό ενώ προβλέπονται μέτρα ενίσχυσης του εισοδήματος 1,1 δισ. ευρώ, όπως η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1%. Ωστόσο, κίνδυνοι, όπως μια κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή, μπορεί να ανατρέψουν τους στόχους αυτούς. Ηδη, χθες, το πετρέλαιο σκαρφάλωσε στα 80 δολάρια το βαρέλι.
Αυξημένα κατά 2,5 δισ. ευρώ τα φορολογικά έσοδα το 2025
Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Οι αυξήσεις στους συνταξιούχους και η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού αναμένεται να προσθέσουν επιπλέον έσοδα στον προϋπολογισμό το 2025, σε συνδυασμό με τη μεγέθυνση της ελληνικής οικονομίας. Παράλληλα, η ακρίβεια ωθεί σε υψηλότερα επίπεδα τις εισπράξεις τόσο από τον ΦΠΑ όσο και από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, χωρίς ωστόσο να είναι αμελητέες οι εισπράξεις από τον τουρισμό.
Συνολικά τα έσοδα από φόρους εκτιμάται πως θα είναι αυξημένα κατά 2,474 δισ. ευρώ ή 3,7% έναντι του 2024. Συγκεκριμένα, τα έσοδα από τους έμμεσους φόρους θα ανέλθουν στο ποσό των 37,798 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,528 δισ. ευρώ έναντι του 2024. Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος υπολογίζεται να φθάσουν στο ποσό των 24,941 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,065 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 878 εκατ. ευρώ είναι απόρροια της μεγέθυνσης της οικονομίας και της αναμενόμενης αύξησης του κατώτατου μισθού.
Το προσχέδιο του προϋπολογισμού που κατατέθηκε χθες στη Βουλή προβλέπει νέα μόνιμα μέτρα στήριξης ύψους 1,1 δισ. ευρώ για το 2025, ενώ πολλές άλλες παρεμβάσεις χρηματοδοτούνται από πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ).
«Οι νέες δημοσιονομικές παρεμβάσεις, που συμπληρώνονται από σειρά θεσμικών μέτρων, εστιάζουν στη στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος, στην ενίσχυση των επενδύσεων και της καινοτομίας, στην αντιμετώπιση του δημογραφικού και του στεγαστικού ζητήματος, καθώς και στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής», σημειώνεται στο προσχέδιο του προϋπολογισμού.
Συνολικά οι κυριότερες μόνιμες δημοσιονομικές παρεμβάσεις που εφαρμόστηκαν το 2024, καθώς και οι νέες, οι οποίες θα εφαρμοστούν από το 2025, ανέρχονται σε 2,9 δισ. ευρώ και είναι οι ακόλουθες:
• Μείωση από 1.1.2025 κατά μία ποσοστιαία μονάδα των ασφαλιστικών εισφορών. Ειδικότερα, η μείωση αυτή αναλύεται σε μείωση 0,5% στις εισφορές των εργαζομένων και 0,5% στις εργοδοτικές εισφορές κλάδου υγείας, με το ετήσιο καθαρό κόστος για το 2025 να ανέρχεται σε 440 εκατ. ευρώ.
Μειώνονται κατά μία ποσοστιαία μονάδα οι ασφαλιστικές εισφορές.
• Κατάργηση από 1.1.2025 του τέλους επιτηδεύματος στους ελεύθερους επαγγελματίες, σε συνέχεια της μείωσης κατά 50% το 2024, με κόστος 113 εκατ. για το 2024 και 238 εκατ. για το 2025.
• Επέκταση της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο για το 2024 και μονιμοποίησή της από το 2025, με νέο σύστημα το οποίο βασίζεται στην πραγματική κατανάλωση, με κόστος 82 εκατ. για το 2024 και 100 εκατ. για το 2025.
• Αύξηση των συντάξεων με βάση τον ρυθμό μεταβολής του πληθωρισμού και του ΑΕΠ, με κόστος 424 εκατ. για το 2024 και επιπλέον 401 εκατ. για το 2025.
• Αναμόρφωση του μισθολογίου στον δημόσιο τομέα από την 1.1.2024, με την οποία αυξήθηκαν οι μισθοί όλων των δημοσίων υπαλλήλων, με ιδιαίτερη έμφαση στους χαμηλόμισθους υπαλλήλους, στους υπαλλήλους με παιδιά καθώς και στους υπαλλήλους που κατέχουν θέσεις ευθύνης. Το συνολικό ετήσιο μεικτό κόστος (συμπεριλαμβανομένων των εργοδοτικών εισφορών) ανέρχεται σε 1.067 εκατ. Επιπλέον, από τον Απρίλιο 2025 θα πραγματοποιηθεί νέα αύξηση στους βασικούς μισθούς όλων των δημοσίων υπαλλήλων, έτσι ώστε ο εισαγωγικός μισθός στο Δημόσιο να μην υπολείπεται του επιπέδου του κατώτατου μισθού του ιδιωτικού τομέα. Το μεικτό κόστος της νέας παρέμβασης για το 2025 εκτιμάται κατ’ αρχάς περίπου σε 143 εκατ. περίπου. Ωστόσο, σημειώνεται ότι το τελικό κόστος εξαρτάται από την τελική αύξηση του κατώτατου μισθού.
• Ενίσχυση του εισοδήματος των γιατρών του ΕΣΥ μέσω της αύξησης της αποζημίωσής τους για εφημερίες κατά 20% από 1.1.2024 με κόστος 45 εκατ., καθώς και μέσω της θέσπισης από τον Σεπτέμβριο 2024 αυξημένου κινήτρου προσέλκυσης και παραμονής σε προβληματικές και άγονες περιοχές, με κόστος 5 εκατ. για το 2024 και 16 εκατ. για το 2025. Επιπλέον, από 1.1.2025 θεσπίζεται η αυτοτελής φορολόγηση της αποζημίωσης των εφημεριών των γιατρών του ΕΣΥ με συντελεστή 22%, με κόστος 40 εκατ.
• Αύξηση από 1.1.2025 της αποζημίωσης για τη νυχτερινή απασχόληση του ένστολου προσωπικού με κόστος 25 εκατ. ευρώ.
Επιπλέον, κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2024 θα δοθούν ενισχύσεις ύψους 243 εκατ. σε 1,9 εκατ. δικαιούχους, στους οποίους περιλαμβάνονται: (α) συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά οι οποίοι θα λάβουν ενίσχυση που κυμαίνεται από 100 έως 200 ευρώ, αναλόγως του ύψους της σύνταξής τους και για συντάξεις έως και 1.600 ευρώ, (β) δικαιούχοι επιδόματος παιδιού ΟΠΕΚΑ, οι οποίοι θα λάβουν μία επιπλέον μηνιαία δόση, (γ) δικαιούχοι επιδόματος ΑμεΑ ΟΠΕΚΑ και αναπηρικών επιδομάτων e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι θα ενισχυθούν με 200 ευρώ, (δ) ανασφάλιστοι υπερήλικες, οι οποίοι θα λάβουν ενίσχυση 200 ευρώ και (ε) δικαιούχοι ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, για τους οποίους προβλέπεται καταβολή προσαυξημένης μηνιαίας δόσης κατά 50%.
Χαμηλώνει ο πήχυς για επενδύσεις και ανάπτυξη
Της Ειρήνης Χρυσολωρά
Προσγείωση των προβλέψεων για ανάπτυξη και επενδύσεις, σε σύγκριση με εκτιμήσεις προ εξαμήνου, περιλαμβάνει το προσχέδιο προϋπολογισμού του 2025, ενώ και το δημόσιο χρέος μειώνεται με βραδύτερο ρυθμό. Παρ’ όλα αυτά οι προβλέψεις του για το πρωτογενές πλεόνασμα είναι πιο αισιόδοξες, καθώς τα φορολογικά έσοδα γεμίζουν τα ταμεία του Δημοσίου.
Το προσχέδιο, που κατέθεσαν χθες στη Βουλή ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κωστής Χατζηδάκης και ο υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς, προβλέπει συγκεκριμένα ρυθμό ανάπτυξης 2,2% για φέτος και 2,3% για το 2025. Στο Πρόγραμμα Σταθερότητας που είχε υποβάλει η κυβέρνηση τον Απρίλιο στην Κομισιόν προβλεπόταν ρυθμός 2,5% και 2,6%, αλλά η κυβέρνηση προσαρμόστηκε στις προβλέψεις της Κομισιόν. Κάτι που δείχνει πιο συνεπές τώρα, όχι μόνο λόγω της χαμηλής πτήσης της ευρωπαϊκής οικονομίας (0,8% και 1,4%, αντίστοιχα η εαρινή πρόβλεψη της Κομισιόν για την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη), αλλά και λόγω της αναζωπύρωσης της κρίσης στη Μέση Ανατολή. Ηδη η τιμή του πετρελαίου χθες έφτασε τα 80 δολάρια το βαρέλι, από τα 73 δολάρια μια βδομάδα πριν, αγγίζοντας ακριβώς την τιμή με βάση την οποία έχει συνταχθεί ο προϋπολογισμός. Αν τα πράγματα επιδεινωθούν το επόμενο διάστημα, ίσως χρειαστεί να ξαναγίνουν κάποιοι υπολογισμοί ενόψει του σχεδίου προϋπολογισμού τον Νοέμβριο.
Το ΑΕΠ σε απόλυτα μεγέθη θα αυξηθεί κατά 10 δισ. ευρώ, από 231,9 δισ. σε 242,3 δισ.
Οι επενδύσεις προβλέπεται να αυξηθούν κατά 6,7% φέτος και 8,4% το 2025, έναντι προηγούμενης πρόβλεψης για 9,1% και 14,4% αντιστοίχως. Η ανεργία προβλέπεται να μειωθεί στο 10,3% φέτος και στο 9,7% το 2025.
Ο πληθωρισμός προβλέπεται στο 2,7% φέτος και στο 2,1% τον επόμενο χρόνο, λίγο πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, όπου προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 2,5% και 2,1% αντιστοίχως. Και οι αμοιβές ανά εργαζόμενο, όπως αναφέρει η ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών, επικαλούμενη προβλέψεις της Κομισιόν, θα αυξηθούν 4,3% – σημαντικά υψηλότερα του πληθωρισμού.
Οι αμοιβές ανά εργαζόμενο εκτιμάται ότι θα αυξηθούν 4,3%, σημαντικά υψηλότερα του πληθωρισμού.
Ο προϋπολογισμός, ωστόσο, συνεχίζει την πορεία των δημοσιονομικών υπεραποδόσεων των προηγούμενων χρόνων:
• Το πρωτογενές αποτέλεσμα θα είναι φέτος πλεόνασμα 2,4% του ΑΕΠ και το 2025 θα αυξηθεί στο 2,5%, έναντι πρόβλεψης 2,1% του Προγράμματος Σταθερότητας και για τις δύο χρονιές.
• Το ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης θα έχει έλλειμμα 1% του ΑΕΠ το 2024 και 0,6% του ΑΕΠ το 2025, έναντι προηγούμενης πρόβλεψης για 1,2% και 0,9%.
• Οι καθαρές πρωτογενείς δαπάνες, κριτήριο του νέου Συμφώνου Σταθερότητας, που εφαρμόζεται το 2025 για πρώτη χρονιά, θα αυξηθούν κατά 3,6%, κάτω από τον στόχο για 3,7%.
• Το δημόσιο χρέος προβλέπεται να μειωθεί στο 153,7% του ΑΕΠ φέτος και να υποχωρήσει περαιτέρω στο 149,1% το 2025, έναντι 152,7% και 146,3% αντιστοίχως που προέβλεπε το Πρόγραμμα Σταθερότητας. Σε απόλυτο μέγεθος, ωστόσο, εκτιμάται ότι θα ανακοπεί η καθοδική πορεία του 2023-2024 και θα αυξηθεί από 356,5 δισ. ευρώ σε 361,4 δισ. ευρώ το 2025.
«Ο προϋπολογισμός του 2025 καλείται να συγκεράσει τον στόχο της δημοσιονομικής σταθερότητας με την ανάγκη για αύξηση του διαθεσίμου εισοδήματος των πολιτών», σχολίασε ο κ. Χατζηδάκης. «Στόχος είναι η διασφάλιση της ισχυρής ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, η περαιτέρω αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας και η ευημερία των πολιτών».
