Κοτόπουλο αντί για μοσχάρι, βούτυρο αντί για ελαιόλαδο, δραστική μείωση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών και από την άλλη αύξηση της κατανάλωσης φαγητού σε πακέτο ή γρήγορου φαγητού αποτελούν μερικές από τις βασικές αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων καταναλωτών που έχουν συντελεστεί τα τελευταία 15 χρόνια. Αλλαγές, βαθιά επηρεασμένες από τις παγκόσμιες τάσεις στη διατροφή, αλλά ίσως σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από την οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας και την πληθωριστική κρίση των τελευταίων 3 ετών, που οδηγούν μεγάλο μέρος των νοικοκυριών να προτιμούν φθηνότερα και συχνά φτωχά σε διατροφική αξία τρόφιμα.
Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) με αφορμή και την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής που έχει καθιερωθεί να είναι η 16η Οκτωβρίου, η μέση κατά κεφαλήν ετήσια κατανάλωση μοσχαρίσιου κρέατος ήταν το 2023 12,2 κιλά έναντι 18,6 κιλών το 2009, λίγο πριν η Ελλάδα μπει σε καθεστώς μνημονίων. Πρόκειται για μείωση κατά 34%, ενώ μόνο σε σύγκριση με το 2022 η μείωση είναι 5%. Διόλου τυχαία καθώς η τιμή του μοσχαρίσιου κρέατος είναι αυτή την περίοδο κοντά στα 15 ευρώ/κιλό.
Ανάλογη είναι επίσης η μείωση στην κατανάλωση ψαριών, 32% σε σύγκριση με το 2009 και 12% σε σύγκριση με το 2022, με την κατανάλωση να έχει υποχωρήσει στα 8,5 κιλά από 12,5 κιλά 15 χρόνια πριν. Μείωση, επίσης, καταγράφεται στην κατανάλωση αιγοπρόβειου κρέατος, κατά 20% το 2023 σε σύγκριση με το 2009. Από την άλλη, αυξήθηκε σημαντικά η κατανάλωση κοτόπουλου, κατά 22% σε σύγκριση με το 2009, καθώς αποτελεί την πιο οικονομική λύση.
Τα στοιχεία δείχνουν, επίσης, ότι οι καταναλωτές στην Ελλάδα μείωσαν σημαντικά ακόμη και το φρέσκο γάλα με τη μέση ετήσια κατανάλωση να είναι χαμηλότερη κατά 42% το 2023 σε σύγκριση με το 2009, στα 25,1 λίτρα από 43,5 λίτρα το 2009, ενώ μικρότερη κατά 26% είναι και η κατανάλωση τυριών.
Αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, δεδομένου ότι το ελαιόλαδο αποτελεί βασικό συστατικό της διατροφής στην Ελλάδα, είναι ότι έχει μειωθεί κατά 35% η μέση ετήσια κατανάλωση ελαιολάδου τα τελευταία 15 χρόνια, με τη μείωση μόνο το 2023 σε σύγκριση με το 2022 να φτάνει το 7%. Από την άλλη, αν και είναι σε χαμηλά επίπεδα η κατανάλωσή του, κάτω από 1 κιλό σε ετήσια βάση, έχει σχεδόν διπλασιαστεί η κατανάλωση βουτύρου, ζωικής προέλευσης. Αρνητική εξέλιξη αποτελεί επίσης η μείωση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών, κατά 11% και 1% αντιστοίχως.
Από την έρευνα του ΙΕΛΚΑ προκύπτει επίσης σημαντική αύξηση της δαπάνης για την εστίαση και δη για την αγορά φαγητού σε πακέτο. Η μέση ετήσια κατά κεφαλήν δαπάνη για αγορά φαγητού σε πακέτο και για την αγορά φαγητού (από ταχυφαγείο) διαμορφώθηκε σε 151,90 ευρώ το 2023, σχεδόν τριπλάσια σε σύγκριση με το 2009 όταν ήταν 53,48 ευρώ. Η αύξηση είναι σημαντική και σε σύγκριση με το 2022, 39%, καθώς τότε είχε διαμορφωθεί σε 108,89 ευρώ.
