Η τελευταία ενότητα, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Reimagine Tourism in Greece» της Καθημερινής, επικεντρώθηκε στο χωροταξικό ρυθμιστικό πλαίσιο για τον τουρισμό, στη διάρκεια συζήτησης που συντόνισε η δημοσιογράφος της εφημερίδας, Νεκταρία Σταμούλη. Η κ. Σταμούλη επισήμανε ότι το νέο χωροταξικό πλαίσιο για τον τουρισμό που τέθηκε σε διαβούλευση έδειχνε να δυσαρεστεί και τον ξενοδοχειακό κλάδο και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, ενώ αναμένεται και το νομοσχέδιο για την εκτός σχεδίου δόμηση. Διερωτήθηκε γιατί υπάρχει αυτή η καθυστέρηση και αν εξηγείται από την κυβερνητική απροθυμία ή τροφοδοτείται από τις δράσεις της τοπικής κοινωνίας.
Ο πρώην πρωθυπουργός, Παναγιώτης Πικραμμένος, επισήμανε ότι το χωροταξικό πλαίσιο του τουρισμού αποσύρθηκε επειδή προκάλεσε αντιδράσεις ως μη επαρκώς προετοιμασμένο, ενώ δυσαρέστησε πολύ κόσμο, μεταξύ των οποίων και τους αρμόδιους φορείς. «Εκανε πολύ καλά η κυβέρνηση που το απέσυρε για να το επεξεργαστεί από την αρχή», είπε. Το πλαίσιο αυτό θα θέσει τις προϋποθέσεις για μια καλή ανάπτυξη του τουρισμού. Ανέφερε επίσης ότι, κατά τον ίδιο, δεν είναι ζήτημα κανόνων. «Οι κανόνες υπάρχουν γιατί μας τους έχει επιβάλει και η Ευρωπαϊκή Ενωση. Τα χωροταξικά αυτά σχέδια δεν μπήκαν ποτέ σε εφαρμογή για πολιτικούς λόγους. Και όταν μπήκαν τελικά σε εφαρμογή, δεν είχαν καμία σχέση με την υφιστάμενη πραγματικότητα και αυτά που λένε οι Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου. Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορούν να εφαρμοστούν αυτά που λένε οι νόμοι».
Ο Δημήτρης Αθανασούλης, διευθυντής στις Εφορείες Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και Δωδεκανήσου, προσπάθησε να δώσει και μια ιστορική διάσταση στο πολυεπίπεδο φαινόμενο του τουρισμού. «Μην ξεχνάμε πως ο τουρισμός έχει συμβάλει στη δημογραφική ανάπτυξη των νησιών». Είναι ένα εργαλείο που λειτουργεί υπέρ της κινητικότητας των ανθρώπων, που καταρρίπτει προκαταλήψεις και δημιουργεί νέους διαύλους, που έχει δηλαδή πολύτιμες επιπτώσεις όχι μόνο σε έναν τομέα αλλά σε πάρα πολλούς. «Εχουμε να κάνουμε με μια τάση που δεν ξέρουμε πώς θα εξελιχθεί. Η αντιμετώπιση των χωροταξικών ζητημάτων που ανακύπτουν –και άρα η διαβεβαίωση του πρωθυπουργού ότι στα νησιά θα υπάρχει μέριμνα για την προστασία του τοπίου– είναι μια πολύ ενθαρρυντική δήλωση». Σε ό,τι αφορά τον ρόλο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, επισήμανε ότι αυτός στηρίζεται σε ένα πλαίσιο το οποίο στερεί μεν από τον ιδιώτη δικαιώματα ιδιοκτησιακά και δυνατότητες επιχειρείν, αυτό όμως προέρχεται από το θεσμικό πλαίσιο που έχει θεσπίσει η πολιτεία. «Τι πουλάμε σήμερα; Αυτό το οποίο διέσωσε η Αρχαιολογική Υπηρεσία», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο δήμαρχος Θήρας, Νίκος Ζώρζος, τόνισε ότι η χωροταξία είναι η λυδία λίθος για την ορθολογική ανάπτυξη κάθε περιοχής. Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή στις χωροταξικές παρεμβάσεις στη Σαντορίνη, τόνισε τις σημαντικές αποφάσεις για την περιοχή της Καλντέρας, καθώς και εκείνες που αφορούν τα τοπικά αγροτικά προϊόντα, με τη μη δυνατότητα αλλαγής χρήσης στις εκτάσεις των καλλιεργειών. «Παρά την πολύ μεγάλη αυτή προσπάθεια, σήμερα έχουμε μεγάλη χωρική αταξία», είπε, αναφέροντας ως κύριες αιτίες τη γενικότητα του πλαισίου και την έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών. Το χωροταξικό πλαίσιο που ήρθε για τον τουρισμό δεν ικανοποίησε ούτε τη μία πλευρά ούτε την άλλη. Ούτε εκείνους που θέλουν μια πιο έντονη επιχειρηματικότητα ούτε εκείνους που θέλουν, ως προϋπόθεση της βιώσιμης ανάπτυξης, να μην καταστρέφεται το τοπίο. «Καλώς αποσύρεται για να αλλάξει. Είναι όμως απαραίτητο να υπάρξει καθώς, ως υπερκείμενο νομοσχέδιο, θα πρέπει γρήγορα να επανέλθει».
Τέλος, ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος, τόνισε ότι, στα θέματα της χωροταξίας, αυτό που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας είναι ότι «σηκώθηκε το χαλί και βγήκε στην επιφάνεια όλη η αμηχανία δεκαετιών». «Ηταν ένα τανγκό μεταξύ της πολιτικής και του λαού. Το χόρεψαν μαζί, το ευχαριστήθηκαν, αλλά το χαλί σηκώθηκε. Μετά το Σύνταγμα του ’75, τότε που πίστεψαν όλοι την περιγραφόμενη σε αυτό υποχρέωση για τη χωροταξία, το επόμενο check point ήταν το 1999. Από τότε είμαστε στο σήμερα. Τι έγινε με το Χωροταξικό του Τουρισμού; Θα μιλήσω για την περιοχή που εκπροσωπώ. Στον δημόσιο διάλογο συζητάμε μόνο για το χωροταξικό του Νοτίου Αιγαίου. Από τα χίλια άρθρα που είναι γραμμένα το 95% είναι για μια περιοχή και το 5% για όλες τις υπόλοιπες. Πιστεύετε ότι η υπόλοιπη Ελλάδα πάει καλά σε αυτά τα θέματα;», διερωτήθηκε. Οσο για το Χωροταξικό του Τουρισμού, επισήμανε ότι περιείχε κανονιστικές διατάξεις, αντί για κατευθύνσεις, κάτι που δεν επιτρέπεται, και χαρακτηριζόταν από μια οριζόντια αντίληψη για όλη την Ελλάδα. «Εμείς ως Νότιο Αιγαίο θέλουμε την αντιμετώπιση που επιστημονικά πρέπει να έχουμε και μόνο αυτό το κριτήριο».
Ο κ. Χατζημάρκος επισήμανε πάντως ότι, για πρώτη φορά, υπάρχει μια κυβέρνηση που δείχνει να λειτουργεί σαν να έχει άγνοια πολιτικού κινδύνου. «Και είμαστε όλοι από πάνω της πάρα πολύ αυστηροί γιατί αργεί. Υπάρχει όμως μια κυβέρνηση που για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες επιχειρεί να βάλει τάξη σε κάτι που έχει τρομακτικό πολιτικό κόστος. Το κάνει με έναν τρόπο εξαιρετικά αποφασιστικό, καθώς τρέχουν όλα τα ειδικά και τοπικά πολεοδομικά σχέδια σε όλη την Ελλάδα. Εμείς θα υποστηρίξουμε αυτό τον αγώνα με όλες μας τις δυνάμεις και, όπου διαφωνούμε, θα το καταθέτουμε στο πλαίσιο της διαβούλευσης».
