H αυτοκινητοβιομηχανία, ο τομέας που τροφοδοτεί την οικονομική επιτυχία της Γερμανίας εδώ και δεκαετίες, παραπαίει συμβολίζοντας μια γενικότερη εθνική παρακμή, σε μια περίοδο μάλιστα έντονης αναταραχής και ραγδαίας τεχνολογικής αλλαγής. Ο κλάδος αντιπροσωπεύει περίπου 1,8 εκατ. θέσεις εργασίας συνολικά, το 8% της ετήσιας οικονομικής παραγωγής και το 16% των εξαγωγών της Γερμανίας. «Η μεγάλη ανησυχία είναι η Κίνα, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τα αυτοματοποιημένα οχήματα. Σήμα κατατεθέν της χώρας –η Volkswagen ιδίως ήταν πρωτοπόρος–, αλλά τώρα υστερεί στα ηλεκτρικά οχήματα. Εχει απολέσει την τεχνολογική ηγεσία», λέει o Mάρσελ Φράτσερ, πρόεδρος του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών.
Πέρυσι η Κίνα εξήγαγε για πρώτη φορά περισσότερα αυτοκίνητα από τη Γερμανία. Η Γερμανία εξακολουθεί να είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αυτοκινήτων στη Βρετανία, αλλά οι κινεζικές εισαγωγές, όπως τα φθηνά οικολογικά οχήματα της BYD, έχουν δεκαπλασιαστεί μέσα σε δύο χρόνια, ενώ τα Tesla του Ελον Μασκ κυριαρχούν στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Εν τω μεταξύ, οι Γερμανοί κατασκευαστές καταγράφουν επίσης απώλειες στην προσοδοφόρα κινεζική αγορά, που παρείχε σχεδόν το ένα τρίτο των εσόδων τους πέρυσι – γεγονός που έπληξε ιδιαίτερα τις premium μάρκες της VW, όπως η Porsche και η Audi. Το μερίδιο της εταιρείας σ’ αυτή την αγορά μειώθηκε από 19% σε 14% από το 2020, καθώς οι αγοραστές εγκαταλείπουν τα βενζινοκίνητα και πετρελαιοκίνητα οχήματα, ενώ η BMW τον περασμένο μήνα κατηγόρησε τη «συνεχιζόμενη σιωπηλή ζήτηση» στην Κίνα για τη μείωση των προβλέψεων των κερδών της.
Ο Φράτσερ είναι πεπεισμένος ότι οι Γερμανοί κατασκευαστές μπορούν να επανεφεύρουν τον εαυτό τους, όπως έκαναν στο παρελθόν. Αλλοι ειδικοί διαφωνούν. Στο βιβλίο του με τίτλο «Kaput: The End of the German Miracle», ο Βόλφγκανγκ Μινχάου εξετάζει το πώς η Γερμανία από καινοτόμος στην τεχνολογία έγινε ουραγός, λόγω της έλλειψης επενδύσεων και των εσφαλμένων αποφάσεων. Οι Γερμανοί κατασκευαστές αυτοκινήτων, λέει μεταξύ άλλων, θυμίζουν τους κατασκευαστές γραφομηχανών, που εξαφανίστηκαν από την άφιξη των υπολογιστών και των φθηνών εκτυπωτών.
Για να ορθοποδήσει η VW, πρέπει να εξοικονομήσει περίπου 10 δισ. ευρώ τα επόμενα τρία χρόνια, κάτι που θα μπορούσε να σημαίνει απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας και πιθανό κλείσιμο ορισμένων γραμμών συναρμολόγησης στη Γερμανία για πρώτη φορά στην Ιστορία.
Τα δεινά της εταιρείας βέβαια δεν είναι γερμανικό φαινόμενο: ένα στα τρία ευρωπαϊκά εργοστάσια αυτοκινήτων υποχρησιμοποιείται. Η Γερμανία, όμως, μοιάζει για κάποιους με μια αναλογική χώρα σε έναν ψηφιακό κόσμο και σύμφωνα με τους αναλυτές οι πόλεις που παραδοσιακά εξαρτώνται από τους γίγαντες αυτοκινήτων, όπως το Βόλφσμπουργκ της Κάτω Σαξονίας από τη VW, αντιμετωπίζουν δύσκολο μέλλον. Αν δεν αλλάξουν τα πράγματα σύντομα θα γίνει σαν το Ντιτρόιτ, την πρωτεύουσα της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, παραδοσιακή έδρα των λεγόμενων Big Three (General Motors, Chrysler και Ford), που μέσα σε 50 χρόνια έχει χάσει περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού της και έχει καταρρεύσει οικονομικά.
