Αυξάνεται ο αριθμός των ατομικών επιχειρήσεων, παρά τα «τεκμήρια» και τις υποχρεωτικές e-πληρωμές και τιμολογήσεις. Διαπιστώνονται όμως σημαντικές ανακατατάξεις σε επιμέρους κλάδους με «κλείσιμο» εκατοντάδων μπαρ, χώρων εστίασης αλλά και άλλων τομέων όπου υπάρχουν έντονα σημάδια κορεσμού, με δεκάδες χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις με το ίδιο αντικείμενο ανά την επικράτεια.
Μαζικά ανοίγματα καταγράφονται, από την άλλη, σε τομείς που συνδέονται με το σύγχρονο «ηλεκτρονικό» επιχειρείν: ταχυμεταφορές, συσκευασία, box moving κ.λπ. Το «κοκτέιλ» ριζικών αλλαγών στην αγορά, ειδικά μετά την πανδημία, αρχίζει και αποτυπώνεται έντονα στις στατιστικές των φορολογικών αρχών και αυτό αναμένεται ότι θα συνεχιστεί με εντατικούς ρυθμούς και το επόμενο χρονικό διάστημα.
To τοπίο άσκησης της μικρομεσαίας επαγγελματικής δραστηριότητας άλλαξε και χιλιάδες αυτοαπασχολούμενοι καλούνται ήδη να προσαρμοστούν.
Το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα, η εγκατάσταση των POS παντού και η απευθείας σύνδεση των ταμειακών μηχανών με τις φορολογικές αρχές, στερούν το… ανταγωνιστικό πλεονέκτημα όσων στήριζαν την κερδοφορία τους στην απόκρυψη συναλλαγών και τη μη καταβολή φόρων και ασφαλιστικών εισφορών.
Ατομικές επιχειρήσεις που να εμφανίζουν συνεχώς ζημίες και κατά συνέπεια να μην πληρώνουν καθόλου φόρο δεν μπορούν πλέον να υπάρχουν, λόγω των τεκμηρίων. Επίσης, η χρεωστική δήλωση ΦΠΑ μπαίνει για τα καλά στο… κοστολόγιο χιλιάδων μικρομεσαίων μετά τη διασύνδεση των ταμειακών, την υποχρεωτική χρήση των POS αλλά και τη μαζική στροφή των καταναλωτών προς τις ηλεκτρονικές πληρωμές.
Ατομικές επιχειρήσεις που να εμφανίζουν συνεχώς ζημίες δεν μπορούν πλέον να υπάρχουν εξαιτίας των τεκμηρίων.
Εκτιμάται δε ότι όσο θα περνούν οι μήνες, τόσο μεγαλύτερα θα γίνονται και τα ποσά που θα αποτυπώνονται στις δηλώσεις του ΦΠΑ, καθώς η στροφή προς τις ηλεκτρονικές πληρωμές δεν έχει εξαντλήσει τη δυναμική της.
Το αντίθετο ισχύει, καθώς η επέκταση των POS παντού τώρα αρχίζει να αποδίδει καρπούς, ενώ δυναμικά αυξάνονται και οι πληρωμές μέσω IRIS, για τις οποίες μάλιστα δρομολογείται καθολική υποχρεωτική αποδοχή από την άνοιξη του 2025, αλλά και αύξηση του ποσού από τα 500 ευρώ που ισχύουν σήμερα.
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Με αυτά τα δεδομένα, αξιοσημείωτα είναι τα ακόλουθα ευρήματα από την επεξεργασία των φορολογικών δηλώσεων που υπέβαλαν φέτος οι αυτοαπασχολούμενοι:
1. Στον χώρο της εστίασης δραστηριοποιούνταν το 2022 περίπου 33.275 επαγγελματίες. Εναν χρόνο αργότερα, το 2023, ο αριθμός είχε περιοριστεί σε 31.730. Καταγράφεται δηλαδή μείωση της τάξεως του 4,6% μέσα σε μόλις ένα έτος. Το μέσο και το συνολικό έσοδο στον κλάδο αυξήθηκε κατά 12,3%, παρά τη μείωση του αριθμού των επαγγελματιών: από τα 83.613 ευρώ στα 98.477 ευρώ, με τον συνολικό τζίρο των συγκεκριμένων επιχειρήσεων να ανεβαίνει στα 3,12 δισ. ευρώ από 2,78 δισ.
Πολλές οι ερμηνείες που δίδονται: η μείωση του αριθμού σχετίζεται με τις φορολογικές αλλαγές, με την αύξηση του λειτουργικού κόστους, αλλά και με τον μεγάλο αριθμό των δραστηριοποιούμενων επαγγελματιών, καθώς με 31.730 χώρους εστίασης (σ.σ. χωρίς να συνυπολογίζονται όσες επιχειρήσεις λειτουργούν ως νομικά πρόσωπα) αντιστοιχεί περίπου μια επιχείρηση του χώρου ανά 300 άτομα μόνιμου πληθυσμού, σε μια χώρα βέβαια η οποία υποδέχεται και εξυπηρετεί περισσότερους από 30 εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο.
2. Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στον κλάδο της παροχής ποτών, εκεί που ανήκουν τα μπαρ, οι καφετέριες και τα αναψυκτήρια. Ο αριθμός των επιχειρήσεων σε λειτουργία μειώθηκε αισθητά (από τις 29.775 σε 28.751), αλλά και πάλι μιλάμε για έναν πολύ μεγάλο αριθμό. Ο «φανερός» τζίρος στην εφορία αυξήθηκε από τα 37.777 ευρώ στα 43.524 ευρώ, κάτι που μπορεί να συνδέεται και με τα νέα φορολογικά μέτρα, ενώ ο συνολικός τζίρος ανέβηκε περίπου κατά 11,25%, από τα 1,12 δισ. ευρώ στα 1,25 δισ.
3. Χιλιάδες επαγγελματίες στρέφονται στην κάλυψη των νέων αναγκών που δημιουργούνται στην αγορά. Η άνθηση του ηλεκτρονικού εμπορίου έχει αυξήσει τον αριθμό των επαγγελματιών στον χώρο των «ταχυδρομικών και ταχυμεταφορικών δραστηριοτήτων» κατά 2.987, ενώ περισσότεροι κατά 2.154 είναι οι επαγγελματίες και στον κλάδο της συσκευασίας. Σημαντικά αυξημένος είναι ο αριθμός των επαγγελματιών και στον τομέα του εμπορίου από απόσταση, του λεγόμενου boxmoving.
4. Οι φόβοι ότι το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα θα οδηγήσει σε μαζικά «λουκέτα» ατομικών επιχειρήσεων δεν έχουν επιβεβαιωθεί, τουλάχιστον προς το παρόν. Ο συνολικός αριθμός αυξήθηκε από 853.757 σε 869.542 από τη μια χρονιά στην άλλη.
Αυτό που είναι εντυπωσιακό, είναι ο βαθμός «συγκέντρωσης» σε λίγα επαγγέλματα. Από τις συνολικά 869.542 ατομικές επιχειρήσεις, οι 256.972 –δηλαδή οι 3 στις 10– «συγκεντρώνονται» σε 10 επαγγέλματα. Κατά σειρά:νομικοί, μηχανικοί, επαγγελματίες εστίασης, εκμεταλλευτές ταξί, καφέ και μπαρ, ιατρικά επαγγέλματα, καταλύματα διακοπών, κομμωτήρια, λογιστές και επαγγελματίες στον χώρο της υγείας.
