Μοιάζει περισσότερο με την αποκαθήλωση ενός εθνικού συμβόλου παρά με την αναδιάρθρωση μιας βιομηχανίας με επιχειρηματικά και οικονομικά κριτήρια, και οι επιπτώσεις της πιθανόν θα είναι ανάλογες με εκείνες μιας ιστορικής αλλαγής και όχι με τα παρεπόμενα μιας επιχειρηματικής αποτυχίας. Η οριστική και αμετάκλητη απόφαση της δεύτερης βιομηχανίας στον κόσμο, Volkswagen, να προχωρήσει σε οριστικό κλείσιμο «τουλάχιστον τριών» μονάδων της στην ίδια της τη χώρα συνεπάγεται σε πρώτο επίπεδο την απόλυση μερικών ή ίσως και πολλών χιλιάδων από τις 300.000 των υπαλλήλων της εντός Γερμανίας. Και αργότερα πιθανώς πολλών άλλων από τους 650.000 υπαλλήλους που απασχολεί σε όλον τον κόσμο, διότι η Volkswagen, που είναι πάνω απ’ όλα η δεύτερη αυτοκινητοβιομηχανία στον κόσμο μετά την Toyota, έχει στον όμιλό της 10 εμπορικά σήματα μεταξύ των οποίων Porsche, Audi, Bentley και Lamborghini. Συνεπάγεται, ωστόσο, και την παρακμή ολόκληρων βιομηχανικών περιοχών της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας, που επί σχεδόν εννέα δεκαετίες αποτελούν βασίλειό της, με τις οικονομίες τους και τις τοπικές κοινωνίες να εξαρτώνται σχεδόν ολοκληρωτικά από αυτήν. Ολα αυτά κατατείνουν σε ένα ακόμη πλήγμα στη χειμαζόμενη γερμανική οικονομία που ήδη διολισθαίνει σε ύφεση για δεύτερο συναπτό έτος και τα προγνωστικά από διεθνείς οργανισμούς, όπως π.χ. το ΔΝΤ, μιλούν για ένα μέλλον δύσκολο για τη Γερμανία και την οικονομία της σε στασιμότητα στην καλύτερη περίπτωση.
Η εταιρεία έχει θέσει σε εφαρμογή ειδικό πρόγραμμα, με στόχο την εξοικο-νόμηση 10 δισ. ευρώ έως το 2026.
Και όπως συνήθως συμβαίνει όταν γκρεμίζονται σύμβολα, η απόφαση της εμβληματικής γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, πρωτοφανής στα 87 χρόνια ζωής της, σηματοδοτεί ή ίσως απλώς επιβεβαιώνει το τέλος μιας εποχής, το τέλος του μεταπολεμικού οικονομικού θαύματος της Γερμανίας, της βιομηχανικής κυριαρχίας της και της ευμάρειας της μεσαίας τάξης. Οι τελευταίες έρευνες προδίδουν πως στη διάρκεια των θερινών μηνών η βιομηχανική παραγωγή στη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία ήταν σχεδόν 10% κάτω από τα επίπεδα της αντίστοιχης περιόδου του 2023 αλλά και γενικότερα βρίσκεται σε πτωτική πορεία εδώ και έξι χρόνια. Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τον κλάδο των αυτοκινητοβιομηχανιών και γενικότερα των ενεργοβόρων βιομηχανιών της Γερμανίας, είναι γεγονός ότι έχουν χάσει την παραγωγική τους δυνατότητα εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης του 2022 που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ειδικότερα, οι αυτοκινητοβιομηχανίες αντιμετώπισαν και το περιορισμένο ενδιαφέρον για τα ηλεκτροκίνητα οχήματα, καθώς διαψεύσθηκαν προσδοκίες τους για τη στροφή στην ηλεκτροκίνηση και τα στοιχήματά τους σε αυτήν. Η VW θεώρησε ότι το μέλλον της αυτοκινητοβιομηχανίας είναι τα ηλεκτροκίνητα οχήματα και το 2018 μετέτρεψε σημαντική μονάδα της στο Τσβικάου σε μονάδα παραγωγής αποκλειστικά και μόνον ηλεκτροκίνητων οχημάτων. Δεδομένου ότι τα ηλεκτροκίνητα οχήματα χρειάζονται λιγότερα εξαρτήματα και λιγότερους εργαζομένους για την παραγωγή τους, η απόφαση προκάλεσε τότε αναστάτωση στην περιοχή, που είναι κάτι σαν το πλησιέστερο ανάλογο του Ντιτρόιτ στη Γερμανία. Η επιλογή, όμως, δεν υπήρξε επιτυχής για τη Volkswagen. Τόσο στη Γερμανία όσο και στην ευρύτερη Ευρώπη είναι εμφανής η διείσδυση των κινεζικών φθηνών ηλεκτροκίνητων οχημάτων, των μοντέλων της BYD και της SAIC, που με τις χαμηλές τιμές τους προσελκύουν όλο και περισσότερους πελάτες.
Εκτός από οτιδήποτε άλλο η Volkswagen, το «αυτοκίνητο του λαού» όπως κυριολεκτικά μεταφράζεται η επωνυμία της, ήταν η βιομηχανία που παρήγαγε πρώτη φθηνά οχήματα ώστε να είναι προσιτά στο μεγαλύτερο μέρος του γερμανικού λαού και να του προσφέρουν καλή ποιότητα ζωής. Η απώλεια ανταγωνιστικότητας, που την οδήγησε στις επώδυνες αποφάσεις, αποτελεί την επιτομή μιας ευρύτερης παθογένειας της Ευρώπης και οι εξελίξεις στη Volkswagen είναι κάτι πολύ περισσότερο από κακός οιωνός για τη Γηραιά Ηπειρο. Η απόφαση ανακοινώθηκε και επισήμως στο προσωπικό της τη Δευτέρα, περίπου ενάμιση μήνα μετά την αρχική προειδοποίηση, και πλέον η VW προσωποποιεί την ευρύτερη κακοδαιμονία των γερμανικών βιομηχανιών, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινητοβιομηχανιών που αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο του βιομηχανικού της κλάδου. Σχολιάζοντας την απόφαση της εταιρείας να κλείσει τρεις γερμανικές μονάδες, ο Τόμας Σέφερ, επικεφαλής της μονάδας που παράγει αποκλειστικά το εμπορικό σήμα VW, τόνισε πως οι γερμανικές βιομηχανίες δεν είναι πλέον ανταγωνιστικές μια και το λειτουργικό κόστος τους είναι 25% με 50% υψηλότερο από το επιδιωκόμενο και ορισμένες μονάδες έχουν διπλάσιο κόστος από εκείνο των ανταγωνιστών τους. Ακόμη και το περασμένο έτος, ο όμιλος αυτοκινητοβιομηχανιών της Volkswagen, που εκτός από τα οχήματα της δικής του επωνυμίας διαθέτει 10 διάσημα εμπορικά σήματα, κατέγραψε κέρδη άνω των 18 δισ. ευρώ και κατέβαλε στους μετόχους του μερίσματα ύψους 4,5 δισ. ευρώ. Η διοίκηση της εταιρείας, πάντως, έθεσε σε εφαρμογή ειδικό πρόγραμμα με στόχο την εξοικονόμηση 10 δισ. ευρώ έως το 2026 και την τόνωση της ανταγωνιστικότητάς της.
Ερχονται χιλιάδες απολύσεις, φόβοι για παρακμή βιομηχανικών περιοχών
Η απόφαση της VW να κλείσει τρεις μονάδες της εντός Γερμανίας προοιωνίζεται μετωπικές συγκρούσεις με τα εργατικά συνδικάτα και με την πανίσχυρη IG Metall, που έχουν ισχυρότατα ερείσματα στην αυτοκινητοβιομηχανία καθώς οι εκπρόσωποί τους κατέχουν τις μισές από τις θέσεις στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας. Τα συνδικάτα έχουν ήδη χαρακτηρίσει «πολύ πιο σκληρές» από όσο περίμεναν τις δευτερεύουσες αποφάσεις που συνοδεύουν το λουκέτο σε τρεις μονάδες: εκτός από τις θέσεις εργασίας που θα χαθούν και την ανεργία που θα εκτοξευθεί, η εταιρεία έχει αποφασίσει να μειώσει τους μισθούς κατά 10% και να τους «παγώσει» τουλάχιστον για μία διετία. Σήμερα αρχίζει ο δεύτερος γύρος διαπραγμάτευσης με τη διοίκηση της εταιρείας, που σκοπεύει να παρουσιάσει συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς και με ποιο χρονοδιάγραμμα θα μειώσει το προσωπικό της. Εχουν προηγηθεί επαφές στη διάρκεια του τελευταίου ενάμιση μήνα από την πρώτη κρούση της για ενδεχόμενο λουκέτο σε μονάδες εντός Γερμανίας, αλλά τώρα η αντιπαράθεση αναμένεται να κλιμακωθεί. Τα συνδικάτα παίρνουν ήδη θέσεις μάχης και ετοιμάζονται για απεργιακές κινητοποιήσεις που αναμένεται να ξεκινήσουν την 1η Δεκεμβρίου.
Παραμένει προς το παρόν άγνωστο ποιες μονάδες θα κλείσουν, αφού η διοίκηση της εταιρείας διευκρίνισε μόνο ότι θα επιλεγούν ανάμεσα στις 10 μονάδες που προμηθεύουν αποκλειστικά το εμπορικό σήμα VW. Η Ντανιέλα Καβάγιο, επικεφαλής του εργατικού συμβουλίου της VW, έσπευσε να προειδοποιήσει το προσωπικό της αυτοκινητοβιομηχανίας ότι «κανείς δεν είναι ασφαλής στις μονάδες εντός Γερμανίας», καθώς «το σχέδιο της εταιρείας είναι να εγκαινιάσει τη συρρίκνωσή της αρχίζοντας να κλείνει μονάδες και να απολύει από τη χώρα της». Εντείνοντας την πίεση στην κυβέρνηση Σολτς, η Καβάγιο κάλεσε το Βερολίνο να παρουσιάσει ολοκληρωμένο σχέδιο για τη γερμανική βιομηχανία, ώστε να διασφαλίσει ότι «δεν θα πάρει οριστικά την κάτω βόλτα». Και η κυβέρνηση, από την πλευρά της, δηλώνει εν γνώσει των προβλημάτων της VW και διά του εκπροσώπου της τονίζει πως «προτεραιότητα τώρα είναι να διατηρηθούν και να διασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας».
Η αυτοκινητοβιομηχανία ετοιμάζει και μειώσεις μισθών – Σε θέσεις μάχης τα συνδικάτα.
Δεδομένου ότι ζητούμενο για την εταιρεία είναι η μείωση του κόστους, υποψήφιες είναι οι μονάδες με το μεγαλύτερο κόστος, το περισσότερο προσωπικό και τους υψηλότερους μισθούς. Ως εκ τούτου, είναι πιθανή υποψήφια η μονάδα του Βόλφσμπουργκ της Κάτω Σαξονίας, στο οποίο βρίσκονται τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας εδώ και σχεδόν 90 χρόνια, αλλά παράλληλα εκεί έχει την έδρα της και η πλέον πολυπληθής μονάδα της. Πρόκειται για μια πόλη 120.000 κατοίκων, εκ των οποίων τουλάχιστον οι 60.000 εργάζονται για τη μονάδα της Volkswagen και αμείβονται με ωρομίσθιο 62 ευρώ. Αυτό σημαίνει πως έχουν αναπόφευκτα το μεγαλύτερο εργατικό κόστος για τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, χάρη στην οποία ο πληθυσμός του Βόλφσμπουργκ είναι από τους πλουσιότερους στη Γερμανία.
Οπως ανέφερε προ ημερών σχετικό ρεπορτάζ της Deutsche Welle, ένα μέσο εισόδημα στην πόλη ανέρχεται σε 5.238 ευρώ τον μήνα και ο πληθυσμός της έρχεται δεύτερος σε ευημερία μετά τον πληθυσμό του Ινγκολστατ, όπου βρίσκεται η μονάδα της Audi.Με λίγα λόγια, το Βόλφσμπουργκ υπάρχει και ζει επειδή υπάρχει η μονάδα της Volkswagen και το ερώτημα των κατοίκων της είναι πώς θα επιβιώσει χωρίς αυτήν. Ηδη τον τελευταίο καιρό η πόλη παρουσιάζει σημάδια παρακμής και εγκατάλειψης ενόψει της προοπτικής να μείνει χωρίς τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία.
Ανησυχία για το μέλλον της αυτοκινητοβιομηχανίας στην Ε.Ε.
Μια δυσοίωνη εκτίμηση συνόδευσε χθες την είδηση πως η Volkswagen θα κλείσει τρεις μονάδες της στη Γερμανία και αφορά τις θέσεις εργασίας που θα χαθούν στον κλάδο στο εγγύς μέλλον. Σύμφωνα με την ένωση αυτοκινητοβιομηχανιών VDA, η ευρύτερη αναδιάρθρωση της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας θα οδηγήσει στην απώλεια 186.000 θέσεων εργασίας έως το 2035, αλλά το ένα τέταρτο από τις απολύσεις έχει ήδη γίνει.
Οπως αναφέρει σε άλλη μελέτη του το Ινστιτούτο Ερευνών Prognos, οι 46.000 θέσεις εργασίας που χάθηκαν από τον κλάδο της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας το διάστημα 2019-2023 σχετίζονταν κυρίως με τη μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση. Η υπόθεση της Volkswagen έχει εντείνει την ανησυχία που επικρατεί στην Ευρώπη σχετικά με το μέλλον όχι απλώς της γερμανικής αλλά και γενικότερα της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας. Και ο λόγος είναι, βέβαια, η επιθετική διείσδυση της Κίνας και των φθηνών ηλεκτροκίνητων οχημάτων της σε όλες τις δυτικές αγορές, σε Ε.Ε., ΗΠΑ και Καναδά.
Η επιθετική διείσδυση της Κίνας στην ηλεκτροκίνηση και οι επιπτώσεις των δασμών.
Ετσι, Ε.Ε., ΗΠΑ και Καναδάς έχουν ήδη ανακοινώσει τα σχέδιά τους για την επιβολή δασμών στα κινεζικά ηλεκτροκίνητα οχήματα, με στόχο τη μείωση των εισαγωγών τους στις αγορές τους. Την ίδια στιγμή, όμως, ορισμένες ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες προειδοποιούν πως το μέτρο θα γίνει μπούμερανγκ και θα πλήξει τον κλάδο επισπεύδοντας τη διακοπή λειτουργίας περισσότερων μονάδων σε χώρες όπως η Γερμανία. Ανάμεσά τους ο Κάρλος Ταβάρες, επικεφαλής του ομίλου Stellantis, που έχει στον όμιλό του τα εμπορικά σήματα των Citroen, Fiat, Vauxhall και Jeep, και ο οποίος τόνισε προ ημερών ότι οι δασμοί της Ε.Ε. στα κινεζικά οχήματα θα υπονομεύσουν περαιτέρω την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Οπως εξήγησε, στην προσπάθειά τους να παρακάμψουν τους δασμούς, πολλές κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η BYD επισπεύδουν τα σχέδιά τους για ανέγερση μονάδων τους εντός Ευρώπης. Ο ίδιος προέβλεψε μάλιστα ότι οι κινεζικές εταιρείες δεν θα επιλέξουν για τις ευρωπαϊκές μονάδες τους χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία ή η Ιταλία, που έχουν παλιές δικές τους αυτοκινητοβιομηχανίες, αλλά θα στραφούν σε φθηνές χώρες όπως αυτές της ανατολικής Ευρώπης.
Το έμμεσο αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας, ωστόσο, θα είναι να «ενταθεί η ανάγκη να κλείσουν άλλες μονάδες παραγωγής» σε άλλες χώρες της Ευρώπης και η συνέπεια θα είναι να ακυρωθεί αυτός καθαυτόν ο σκοπός των προστατευτικών δασμών που πρόκειται να τεθούν σε ισχύ τον Νοέμβριο.
