Με τις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου στο επίκεντρο, η «Κ» επικοινώνησε με την πρώην υπουργό Εσωτερικών των ΗΠΑ Σάλι Τζούελ (2013-2017). Σε μια συζήτηση που επικεντρώθηκε γύρω από τις πιθανές επιπτώσεις του εκλογικού αποτελέσματος στην περιβαλλοντική πολιτική των ΗΠΑ, η νυν ταμίας του παγκόσμιου συμβουλίου της περιβαλλοντικής μη κερδοσκοπικής οργάνωσης The Nature Conservancy υπογραμμίζει στην «Κ» τους πιθανούς κινδύνους από την εφαρμογή του αντιοικολογικού ρεπουμπλικανικού «Σχεδίου 2025» και την ανάγκη διατήρησης μιας λειτουργικής ομοσπονδιακής κυβέρνησης.
– Οι εκλογές της 5ης Νοεμβρίου έχουν σημαδευτεί από έντονο διχασμό και πολιτική πόλωση. Κατά τη γνώμη σας, τι διακυβεύεται;
– Αυτό που διακυβεύεται είναι μια λειτουργική, προβλέψιμη και σοβαρή ομοσπονδιακή κυβέρνηση στις Ηνωμένες Πολιτείες. Γιατί αυτό είναι σημαντικό; Επειδή απαιτείται ένας αξιόπιστος εταίρος για τις δημοκρατικές χώρες σε όλο τον κόσμο, ακόμη και για τις μη δημοκρατικές χώρες, καθώς και μια λειτουργική ομοσπονδιακή κυβέρνηση που θα υποστηρίζει μια υγιή οικονομία και ένα υγιές περιβάλλον, όχι μόνο για τους ανθρώπους σήμερα, αλλά και μακροπρόθεσμα. Θα έλεγα επίσης ότι αυτό που διακυβεύεται είναι η ικανότητα των εταιρειών και των ερευνητικών ιδρυμάτων που εδρεύουν στις ΗΠΑ να συνεχίσουν να καινοτομούν και να εφαρμόζουν προτάσεις για την ανάπτυξη λύσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας της βιοποικιλότητας. Οπότε, διακυβεύονται πολλά. Αλλά το πιο σημαντικό πράγμα, και αυτό δεν είναι πολιτικό, είναι ότι μέχρι σήμερα είχαμε μια λειτουργική, προβλέψιμη ομοσπονδιακή κυβέρνηση μέσα από δημοκρατικές και ρεπουμπλικανικές διοικήσεις κατά τη διάρκεια αιώνων, και νομίζω ότι αυτό κινδυνεύει αυτή τη στιγμή.
– Το σχέδιο των Ρεπουμπλικανών για το 2025 («Project 2025») προβλέπει, μεταξύ άλλων, ριζικές αλλαγές στην περιβαλλοντική πολιτική της κυβέρνησης, όπως η εγκατάλειψη των στρατηγικών για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Εάν εκλεγεί ο τέως πρόεδρος Τραμπ, ποιοι είναι οι μακροπρόθεσμοι φόβοι σας για το κλίμα;
– Ο μεγαλύτερος φόβος μου, και αυτό διατυπώνεται στο «Σχέδιο 2025», είναι η υπονόμευση της στήριξης στους αφοσιωμένους δημόσιους υπαλλήλους. Το ίδιο ισχύει και με την άγνοια της διοίκησης Τραμπ και των ανθρώπων που βρίσκονται πίσω από αυτό το σχέδιο σχετικά με το πόση αξία λαμβάνουν από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, την οποία δεν αναγνωρίζουν. Ξέρετε, έχω ακούσει από ανθρώπους να λένε: «Λοιπόν, γιατί χρειαζόμαστε την κυβέρνηση να εκτοξεύει αυτούς τους δορυφόρους όταν έχουμε το Google Earth;». Και τους απάντησα: «Από πού νομίζετε ότι προέρχονται τα δεδομένα που χρησιμοποιεί το Google Earth; Προέρχονται από τις ομοσπονδιακές επενδύσεις στον Landsat και τη συνεργασία μας με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος».
Ετσι, νομίζω ότι μια θητεία του Τραμπ που θα επικεντρωθεί στη μείωση του μεγέθους της κυβέρνησης θα μπορούσε να επιφέρει εκτεταμένη καταστροφή, όπως είδαμε να συμβαίνει στην πρώτη του θητεία, και αυτό είναι που με ανησυχεί. Αν συμβεί αυτό, θα έχει οπωσδήποτε τεράστιο αντίκτυπο στην ικανότητά μας να κατανοήσουμε την πολυπλοκότητα του πλανήτη μας γύρω από την κλιματική αλλαγή και το τι πρέπει να γίνει για αυτήν.
Τι διακυβεύεται για την περιβαλλοντική πολιτική των ΗΠΑ από το αποτέλεσμα των επερχόμενων προεδρικών εκλογών.
– Πολλές ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, υποφέρουν από εκτεταμένες πυρκαγιές, ενώ οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ορατές. Ποιες πολιτικές πρέπει να υιοθετήσουν τα κράτη για την πρόληψη και την προστασία του περιβάλλοντος;
– Επιτρέψτε μου να πω ότι η Ελλάδα έχει πληγεί ιδιαίτερα σκληρά και η καρδιά μου συμπάσχει με τον ελληνικό λαό για όσα υπέστη. Πλέον βλέπουμε τις επιπτώσεις πολύ πέρα από την Ε.Ε., με εκτεταμένες ξηρασίες, πυρκαγιές και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας σε όλο τον κόσμο. Γνωρίζουμε το πρόβλημα και αυτό είναι ότι έχουμε εκπέμψει μεγάλες ποσότητες CO2 στην ατμόσφαιρα και συνεχίζουμε να το κάνουμε. Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή χωρίς να μειώσουμε τις ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις του CO2. Και έτσι η πολιτική που πρέπει να υιοθετήσουν τα κράτη για την πρόληψη και την προστασία του περιβάλλοντος είναι πρώτα απ’ όλα η εξάλειψη των επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα που στην πραγματικότητα δίνουν κίνητρο στις επιχειρήσεις να ρυπαίνουν το περιβάλλον. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με το να μη δημιουργούμε ένα άνισο πεδίο ανταγωνισμού που ευνοεί τα ορυκτά καύσιμα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό θα βοηθούσε στη διευκόλυνση άλλων πηγών ενέργειας με τρόπο που δεν θα ήταν σαν μια άμεση επιδότηση για την ηλιακή, την αιολική, την πυρηνική ενέργεια ή τη γεωθερμία.
Υπάρχουν ακόμα τα «ομόλογα φύσης», τα οποία συνηθίζαμε να αποκαλούμε «μπλε ομόλογα». Πρόκειται για την ευθυγράμμιση των συμφερόντων της κυβέρνησης με τα συμφέροντα του περιβάλλοντος. Ετσι, παίρνουμε μια χώρα όπως οι Σεϋχέλλες, η Γκαμπόν, η Μογγολία και το Μπελίζ, που έχουν υψηλό δημόσιο χρέος, και συνεργαζόμαστε με διεθνείς αναπτυξιακούς οργανισμούς για να εγγυηθούμε ουσιαστικά το χρέος της χώρας, να μειώσουμε το επιτόκιο με στόχο τη διατήρηση της θάλασσας ή της γης, όπως στην περίπτωση της Μογγολίας, όπου η κυβέρνηση έχει κίνητρο να επενδύσει στη διατήρηση ενός υγιούς οικοσυστήματος. Ετσι, υπάρχουν όλων των ειδών οι μοχλοί στον χώρο των ΜΚΟ, στον χώρο της δημόσιας πολιτικής, με τη δημόσια πίεση και με την πίεση των μετόχων στις δημόσιες εταιρείες. Και νομίζω ότι όλα αυτά τα πράγματα θα είναι σημαντικά για την πραγματική αντιμετώπιση αυτού του πολύ δύσκολου ζητήματος.
– Μπορεί η διεθνής κοινότητα να παρέμβει με πολιτικές ή περιορισμούς στις ρυπογόνες κυβερνήσεις όπως της Κίνας, της Ινδίας και του Πακιστάν;
– Νομίζω ότι έχουν ευθύνη να λογοδοτήσουν όχι μόνο οι κυβερνήσεις, αλλά και ο ανεπτυγμένος κόσμος όπου εδρεύουν οι περισσότερες πολυεθνικές εταιρείες. Ενα παράδειγμα είναι τα πλαστικά. Από πού προέρχονται τα πλαστικά; Πιθανότατα από εταιρείες συσκευασμένων καταναλωτικών αγαθών, πολλές από τις οποίες είναι μεγάλες εθνικές μάρκες (brands). Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις ρύπανσης είναι αυτά τα μικρά φακελάκια που χρησιμοποιούμε και επηρεάζουν το οικοσύστημα. Αλλά αυτό συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι σε αυτές τις χώρες συχνά δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν ένα μπουκάλι σαμπουάν. Πρέπει να πάρουν ένα σακουλάκι σαμπουάν. Ετσι, αυτό διευκολύνεται από τις εταιρείες συσκευασμένων καταναλωτικών αγαθών. Θα έλεγα λοιπόν ότι ναι, πρέπει να συνεργαστούμε με τις κυβερνήσεις ως εταίροι.
– Με τον παγκόσμιο δείκτη θερμοκρασίας να αυξάνεται ετησίως, ποιες είναι οι πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειες για τον πλανήτη και ποια είναι τα άμεσα μέτρα που πρέπει να ληφθούν;
– Οι πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειες είναι σαφείς. Είναι οι σημερινές συνέπειες πολλαπλασιασμένες εκθετικά λόγω της υψηλής συγκέντρωσης άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Επομένως, πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Τα άμεσα μέτρα που πρέπει να ληφθούν είναι, πρώτον, να καταργηθούν οι επιδοτήσεις των ορυκτών καυσίμων, δεύτερον, να εξετάσουμε το ενδεχόμενο να θέσουμε μια τιμή στον άνθρακα που θα βοηθά τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες να κατανοήσουν τον αντίκτυπό τους. Ενα παγκόσμιο πρότυπο για την τιμολόγηση του άνθρακα που θα εφαρμοζόταν σίγουρα θα δημιουργούσε συνεπή κίνητρα. Τώρα, η Ρωσία και το Ιράν είναι μεγάλοι παραγωγοί, αλλά ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο είναι οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή και έχουμε τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου.
Οπότε, η θέσπιση ανώτατου ορίου για τις εκπομπές ορυκτών καυσίμων στη βιομηχανία, η υποχρέωσή τους να πληρώνουν ένα επενδυτικό ταμείο που θα υποστήριζε έργα καθαρής ενέργειας και τη μετατροπή σε ένα καθαρό ενεργειακό μέλλον στην πολιτεία μας είναι σημαντική. Αλλά θα πρόσθετα επίσης ότι πρέπει να συνεχίσουμε να εκπαιδεύουμε το κοινό, ώστε να γίνει εταίρος σε αυτή την προσπάθεια. Και τέλος, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι πολλές από τις ερωτήσεις σας αφορούσαν το τι μπορεί να κάνει η κυβέρνηση, αλλά είναι καθήκον της βιομηχανίας να βρίσκεται στο τραπέζι της συνεργασίας με την κυβέρνηση και για τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του πλανήτη μας.
