Σημάδια μιας νέας περιφερειακής ενεργειακής κρίσης εκπέμπουν οι χονδρεμπορικές τιμές ρεύματος στις αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, την ίδια στιγμή που αυξάνονται οι πιέσεις που ασκεί σε όλη την Ευρώπη η άνοδος της τιμής του φυσικού αερίου στον ολλανδικό κόμβο ΤΤF, διαμορφώνοντας ιδιαίτερα ανησυχητικές συνθήκες για το κόστος ρεύματος και φυσικού αερίου νοικοκυριών και επιχειρήσεων τον χειμώνα.
Με τις πρώτες χειμερινές θερμοκρασίες οι τιμές ρεύματος στο γεωγραφικό τόξο από την Ουγγαρία μέχρι και την Ελλάδα εκτοξεύθηκαν πάνω από τα 200 ευρώ/μεγαβατώρα και τις ώρες αιχμής πάνω από τα 500 ευρώ. Αν και οι διαφορές των τιμών σε σχέση με την Κεντρική και τη Δυτική Ευρώπη δεν εμφανίζουν τις τεράστιες αποκλίσεις του καλοκαιριού, είναι εμφανείς και επαναφέρουν στο προσκήνιο ερωτήματα σχετικά με την επάρκεια των διασυνδέσεων και την αποτελεσματική λειτουργία του μοντέλου λειτουργίας της ευρωπαϊκής αγοράς.
Η τιμή της μεγαβατώρας στην αγορά της Ουγγαρίας διαμορφώνεται σήμερα στα 306,33 ευρώ και είναι η υψηλότερη τιμή στην Ευρώπη, όταν στη γειτονική Αυστρία η τιμή είναι στα 160,88 ευρώ και στις αγορές της Δυτικής Ευρώπης οι τιμές κυμαίνονται κάτω από τα 140 ευρώ, με εξαίρεση τη Γερμανία όπου η τιμή της μεγαβατώρας είναι στα 166,12 ευρώ.
Η απότομη άνοδος των τιμών στις αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ξεκίνησε από χθες, με την αγορά της Ελλάδας να καταγράφει άνοδο 56,25% σε σχέση με μία ημέρα πριν (στα 173,78 ευρώ/μεγαβατώρα) και την αγορά της Ουγγαρίας να σημειώνει αύξηση 95,6% (στα 223,98 ευρώ/μεγαβατώρα). Η ανοδική τάση συνεχίστηκε σήμερα, με τις τιμές να εκτοξεύονται στην ελληνική αγορά στα 202,22 ευρώ/μεγαβατώρα και στην Ουγγαρία στα 306,33 ευρώ/μεγαβατώρα. Στα υψηλά των 243,20 ευρώ διαμορφώνεται η τιμή της μεγαβατώρας στην Αλβανία, στα 268,45 ευρώ στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία, στα 169,49 ευρώ στη Ρουμανία και στα 139,59 ευρώ στην Ιταλία, η αγορά της οποίας αποκόπηκε από την ελληνική αφού εξαντλήθηκε η δυναμικότητα της μεταξύ τους υποθαλάσσιας διασύνδεσης.
Από χθες παρατηρήθηκαν αυξημένες εξαγωγές από την Αυστρία προς την Ουγγαρία, όπως και από τη Σλοβακία προς την Ουγγαρία, και μέσω του συστήματος της Ουγγαρίας στη Ρουμανία, η αγορά της οποίας εμφανίζει έλλειμμα, με παράγοντες της αγοράς να συνδέουν αυτή την εξέλιξη με την αύξηση των εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από την Ουκρανία. Ο παράγοντας Ουκρανία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της αγοράς, αναμένεται να επιβαρύνει περαιτέρω το σύστημα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και τις τιμές ρεύματος μέσα στον χειμώνα λόγω των αυξημένων αναγκών για θέρμανση, αφού το ηλεκτρικό σύστημα παραγωγής και διανομής της χώρας έχει πληγεί από τις ρωσικές επιθέσεις. Ο ENTSO-E (Ευρωπαίος διαχειριστής) ανακοίνωσε στα τέλη Οκτωβρίου ότι κατά τη διάρκεια του φετινού χειμώνα οι εξαγωγές της Ευρώπης προς την Ουκρανία θα αυξηθούν από τα 1.700 ΜW στα 2.100 MW.
Πιέσεις στις τιμές αναμένεται να προκαλέσει και η παύση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας.
Δεν είναι όμως οι εξαγωγές προς την Ουκρανία που εξωθούν προς τα πάνω τις τιμές ρεύματος, αλλά ένας συνδυασμός παραγόντων που δεν φαίνεται να εξασθενούν, αλλά αντιθέτως να ενισχύονται καθώς μπαίνουμε σε ένα χειμώνα που με βάση τις μετεωρολογικές προβλέψεις δεν αναμένεται ήπιος, όπως οι δύο προηγούμενοι.
Η άνοδος της ζήτησης για θέρμανση συνέπεσε με μια ανοδική τάση στην τιμή του φυσικού αερίου στον ολλανδικό κόμβο (διαπραγματεύεται πάνω από τα 40 ευρώ/μεγαβατώρα) και με μια μεγάλη πτώση της παραγωγής των ΑΠΕ λόγω καιρικών συνθηκών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο ελληνικό μείγμα ηλεκτροπαραγωγής σήμερα οι ΑΠΕ συμμετέχουν με ποσοστό μόλις 24,2% και το φυσικό αέριο με 52,1%, ενώ συνεισφέρει και ο λιγνίτης με 12,1%.
Η πορεία των τιμών το επόμενο διάστημα θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ένταση του χειμώνα, με την τιμή του φυσικού αερίου να αντιδρά ήδη στην είδηση για το πρώτο κύμα ψύχους στην Ευρώπη σκαρφαλώνοντας χθες στα 44 ευρώ/μεγαβατώρα.
Η άντληση αερίου από τις αποθήκες ξεκίνησε νωρίτερα φέτος από τις δύο προηγούμενες χρονιές, με αποτέλεσμα η στάθμη να πέσει από το 95,3% στο 93,5%.
Πιέσεις στις τιμές φυσικού αερίου αναμένεται να προκαλέσει και η παύση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας από τις αρχές του 2025, καθώς οι ποσότητες που προμηθεύονται σήμερα η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Αυστρία θα πρέπει να υποκατασταθούν από LNG, το οποίο διατίθεται στη spot αγορά, με τις τιμές να διαμορφώνονται στη βάση της προσφοράς και της ζήτησης και τον ανταγωνισμό των φορτίων με την Ασία, παράγοντες που προεξοφλούν άνοδο των τιμών φυσικού αερίου και κατ’ επέκταση και των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.
