Στοχευμένα μέτρα, όπως η χρήση της κάρτας για τη διέλευση στο μετρό, χωρίς την έκδοση εισιτηρίου, προπληρωμένες κάρτες μέσω των οποίων θα καταβάλλονται τα επιδόματα, αλλά και αναβάθμιση της λοταρίας με απευθείας επιστροφή χρημάτων στον λογαριασμό του κατόχου της κάρτας, προτείνει ο Country Manager της Mastercard για Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα, Παναγιώτης Πολύδωρος, για την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της φοροδιαφυγής στη χώρα μας. Στη συνέντευξή του στην «Κ» σημειώνει ότι «η διείσδυση της κάρτας ως ποσοστό της καταναλωτικής δαπάνης έχει φθάσει στο 37% από 7,5% πριν από μερικά χρόνια» και εξηγεί τις πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να αναληφθούν για την ουσιαστικότερη διείσδυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
– Οι ηλεκτρονικές πληρωμές και ειδικότερα η χρήση της κάρτας διευρύνονται συνεχώς. Πού βρισκόμαστε όμως σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες;
Το τοπίο στον χώρο των συναλλαγών στην Ελλάδα έχει αλλάξει δραματικά. Πριν από το 2015 η χρήση κάρτας επικεντρωνόταν κυρίως στις πιστωτικές για αγορές μεγάλης αξίας ή για αγορές με δόσεις. Η διείσδυση των καρτών ως ποσοστό της καταναλωτικής δαπάνης έχει πλέον φθάσει στο 37% από 7,5% πριν από μερικά χρόνια. Αυτό μας φέρνει στη 18η θέση στην Ευρώπη των «27». Παρότι έχουμε συγκλίνει στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, είμαστε λίγο πιο μακριά από τον διάμεσο, δηλαδή τη 13η-14η χώρα.
Αυτό που μας διαφοροποιεί ως χώρα είναι οι συνθήκες οι οποίες έχουν δημιουργηθεί. Διαθέτουμε 770.000 τερματικά για 820.000 εμπόρους και άρα είμαστε με διαφορά σε όλη την Ευρώπη η καλύτερα treminalized χώρα, αλλά πιστεύω ότι το βασικότερο που έχει αλλάξει είναι η κουλτούρα του κόσμου. Δεν θα ήταν υπερβολή να λέγαμε ότι εάν επιχειρούσες να κάνεις μiα ηλεκτρονική πληρωμή σε ένα περίπτερο πριν από κάποια χρόνια, σίγουρα αυτό θα αντιμετωπιζόταν με δυσαρέσκεια. Αυτό έχει αλλάξει και πλέον η μέση συναλλαγή είναι στα 28 ευρώ, παρά τις πληθωριστικές πιέσεις. Η τάση είναι ότι αυτό το νούμερο βαίνει μειούμενο συνεχώς και άρα η χρήση της κάρτας είναι κάτι που βλέπουμε στην καθημερινότητά μας.
– Μήπως αυτό ήταν αποτέλεσμα της πανδημίας; Διατηρείται η δυναμική;
Διαθέτουμε 770.000 τερματικά για 820.000 εμπόρους και άρα είμαστε με διαφορά η καλύτερα treminalized χώρα σε όλη την Ευρώπη.
Η πανδημία αποτέλεσε ορόσημο για το ηλεκτρονικό εμπόριο, γιατί επιτάχυνε τον ψηφιακό μετασχηματισμό, καθώς οι περισσότερες επιχειρήσεις που δεν μπορούσαν να ανοίξουν υποχρεώθηκαν να λειτουργήσουν ψηφιακά και οι πολλές εντάχθηκαν σε marketplaces. Πριν από την πανδημία το ηλεκτρονικό εμπόριο καταλάμβανε περίπου το 20% στο μείγμα των συναλλαγών με κάρτες. Αυτό το νούμερο για κάποιους μήνες ξεπέρασε το 30%, σε ό,τι αφορά τη χρήση κάρτας για την αγορά αγαθών. Διεθνώς υπήρχαν μήνες που αυτό το ποσοστό ξεπέρασε το 50%. Μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων είδαμε μια διόρθωση και τώρα βρισκόμαστε κοντά στο 25%-27%. Το α΄ τρίμηνο του 2023 βλέπουμε ανάπτυξη 17% στην αξία των συναλλαγών και αυτό που μας κάνει να αισιοδοξούμε για τις εξελίξεις είναι ότι έχουμε δώσει τη δυνατότητα να πληρώνεις με κάρτα στους περισσότερους εμπόρους (τερματικά/έμποροι), καθώς και η αλλαγή στην κουλτούρα των καταναλωτών, οι οποίοι κάνουν περισσότερες συναλλαγές μικρής αξίας.
– Η χρήση της κάρτας προβλήθηκε επίσης ως ένα αποτελεσματικό μέτρο μείωσης της φοροδιαφυγής, αλλά με βάση τις μετρήσεις βρισκόμαστε μακριά από αυτόν τον στόχο.
Είναι αλήθεια ότι η κάρτα υπήρξε ο κοινός παρονομαστής της πολιτικής μεταξύ διαφορετικών κυβερνήσεων και αντιμετωπίστηκε ως μέσο καταπολέμησης της φοροδιαφυγής. Αν δούμε όλες τις χώρες της Ευρώπης, υπάρχει ένας δείκτης που ονομάζεται κενό ΦΠΑ και η Ελλάδα βρίσκεται στην 4η θέση, κοντά στο 20%. Πρακτικά, αν αποτυπωθεί σε ένα γράφημα, όπου στον έναν άξονα είναι το κενό ΦΠΑ και στον άλλο η διείσδυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, διαπιστώνουμε ότι υπάρχει αρνητική συσχέτιση μεταξύ των δύο, δηλαδή όσο αυξάνονται οι ηλεκτρονικές πληρωμές υπάρχει δυνατότητα μείωσης του κενού ΦΠΑ. Αυτό ποσοτικοποιήθηκε το 2019 και από τις επιπλέον συναλλαγές που έγιναν με κάρτα μέσα στο συγκεκριμένο έτος, υπήρξαν περισσότερα από 273 εκατ. ευρώ επιπρόσθετα έσοδα ΦΠΑ, χωρίς σε αυτό να περιλαμβάνονται όλα τα έμμεσα δευτερογενή έσοδα. Αρα, από το 9,7% που ήταν ο ρυθμός αύξησης των εσόδων από τον ΦΠΑ το 2019, το 1,7% ήταν η αύξηση που αποδόθηκε σε υψηλότερες συναλλαγές με κάρτα.
– Πώς μπορεί να επιτευχθεί περαιτέρω η χρήση της κάρτας, ώστε να αντιμετωπισθεί καλύτερα η φοροδιαφυγή;
Υπάρχουν τομείς που μπορούμε να βελτιωθούμε. Κατ’ αρχάς θα πρέπει να υπάρξει αποδοχή καρτών σε όλους τους εμπόρους χωρίς εξαιρέσεις, όπως τα ταξί, που σήμερα δεν είναι υποχρεωτική η αποδοχή τους. Αυτό θα βελτιώσει την εικόνα της χώρας ως τουριστικό προϊόν, γιατί είναι σαφές ότι σε μια χώρα που το ένα τέταρτο του ΑΕΠ της προέρχεται από τον τουρισμό, το προϊόν πλήττεται όταν ο επισκέπτης προσπαθεί να βρει ταξί που να αποδέχεται κάρτα.
Τα παραδοσιακά τερματικά, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται δηλαδή σε ένα σούπερ μάρκετ, δεν είναι το κατάλληλο μέσο για να αποδέχεσαι πληρωμές σε ένα ταξί. Θα πρέπει να υπάρχει κάτι πιο ευέλικτο. Η τάση στην αγορά είναι να υλοποιούμε καινοτομίες, όπως το soft POS, δηλαδή η χρήση του κινητού ως μέσου αποδοχής ηλεκτρονικών συναλλαγών. Επίσης, στο πλαίσιο της βελτίωσης του τουριστικού προϊόντος, υπάρχουν έργα υποδομής, όπως το μετρό της Αθήνας, στο οποίο αντί της χρήσης έγχαρτου εισιτηρίου, το επόμενο βήμα είναι ένα μοντέλο λειτουργίας όπως αυτό του Λονδίνου. Συγκεκριμένα, η πρόταση είναι η χρήση κάρτας ή κινητού τηλεφώνου για την είσοδο και έξοδο στο δίκτυο του μετρό, χωρίς να χρειάζεται το βήμα που αφορά την έκδοση εισιτηρίου. Παράλληλα, μία ακόμη λύση που θα μπορούσε να βοηθήσει προς την περαιτέρω ενίσχυση των συναλλαγών με κάρτα, είναι η μεταφορά των επιδομάτων, όπως τα επιδόματα ΟΠΕΚΑ και ΟΑΕΔ σε προπληρωμένες κάρτες. Αυτή τη στιγμή δίνονται μέσω λογαριασμού, όπου πρακτικά σημαίνει η επιλογή χρήσης τους σε μετρητά. Πιστεύουμε ότι εάν αυτή η βοήθεια πιστωθεί σε μια προπληρωμένη κάρτα, θα έχουμε σημαντική ενίσχυση των ηλεκτρονικών πληρωμών και κατ’ επέκταση τα ποσά αυτά θα δημιουργήσουν πρόσθετα έσοδα για την κυβέρνηση, με αποτέλεσμα την περαιτέρω ενίσχυση της κοινωνικής πολιτικής. Σε ό,τι αφορά τους ελεύθερους επαγγελματίες, τα όποια μέτρα θα πρέπει να είναι στοχευμένα, καθώς θα πρέπει να δοθούν θετικά κίνητρα στους καταναλωτές για συναλλαγές με τους λεγόμενους επαγγελματίες «υψηλού ρίσκου».
Οι fintech έχουν πλέονπαγκόσμια παρουσία
– Ποιος είναι ο ρόλος των fintech εταιρειών στη σύγχρονη τραπεζική;
– Οι fintech διεκδικούν μερίδιο της τραπεζικής πίτας με διάφορους τρόπους και σε παγκόσμια κλίμακα, βλέπουμε πολλές επιτυχημένες προσπάθειες σε όλους τους τομείς. Για παράδειγμα, η Αμερική φιλοξενεί μερικούς από τους πιο σημαντικούς fintech παίκτες στην παγκόσμια αγορά, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο είναι επίσης ένα άλλο κορυφαίο σημείο συγκέντρωσης fintech παικτών που ξεχωρίζουν. Στη Λατινική Αμερική και στην Ασία βλέπουμε μια πληθώρα fintech εταιρειών, όπως και στη Σιγκαπούρη, την Κίνα, την Ινδία, την Αυστραλία και την Ινδονησία. Στην Ευρώπη, οι κανονισμοί για το ανοικτό τραπεζικό σύστημα (open banking) έχουν ακόμη περιθώριο βελτίωσης, για να επιτευχθεί η προσδοκώμενη ανάπτυξη των fintech.
Σίγουρα, οι fintech εταιρείες πέρασαν πέρυσι μια δύσκολη περίοδο σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς ο εκτοξευόμενος πληθωρισμός και η αύξηση των επιτοκίων ώθησαν τους επενδυτές να αποσυρθούν από τον κλάδο. Στην Ελλάδα, έχει ξεκινήσει να αναπτύσσεται ένα ευνοϊκό περιβάλλον, τόσο μέσα από τη δημιουργία accelerators και incubators όσο και μέσω κυβερνητικών πρωτοβουλιών, όπως η δημιουργία του ψηφιακού μητρώου για startups. Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες αυτές, ο αριθμός των νέων fintech παραμένει χαμηλός. Σε ό,τι αφορά τη Mastercard, το StartPath είναι το παγκόσμιο πρόγραμμά μας για νεοφυείς επιχειρήσεις εξάμηνης διάρκειας, που ξεχωρίζει τις καλύτερες επιχειρήσεις και τις βοηθά να επιταχύνουν τον τρόπο που αλλάζουν τον κόσμο.
Οι εταιρείες που συμμετέχουν, έχουν την ευκαιρία να συνδεθούν με συνεργάτες στο παγκόσμιο οικοσύστημα τραπεζών και εμπόρων της Mastercard, καθώς και με τεχνολογία και ψηφιακούς παίκτες, για να προσφέρουν καινοτόμους λύσεις σε ανθρώπους και επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο και να επανεφεύρουν τον τρόπο που ζούμε, εργαζόμαστε και ψωνίζουμε. Σε τοπικό επίπεδο, η Mastercard υποστηρίζει τα βραβεία Elevate, στα οποία συνεισφέρει κάθε χρόνο. Παράλληλα, δημιουργήσαμε την πρωτοβουλία Mastercard Fintech Engage, μέσα από την οποία αναδεικνύονται καινοτόμοι ιδέες στο κομμάτι του χρηματοοικονομικού κλάδου, στηρίζοντας ενεργά το έργο των νέων επιχειρήσεων που ταυτίζονται με το όραμα της εταιρείας, φέρνοντας περισσότερους ανθρώπους στην ψηφιακή οικονομία, μια οικονομία χωρίς αποκλεισμούς.
