Το 2016, ο -τότε- υπουργός Οικονομικών του Κουβέιτ, Ανάς Αλ Σαλέχ, προειδοποιούσε ότι ήρθε η ώρα για περικοπές και ότι η χώρα πρέπει να ετοιμαστεί για τη μετα-πετρέλαιο εποχή. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η προφητική δήλωση του Αλ Σαλέχ επανέρχεται στο προσκήνιο, καθώς ένα από τα πλουσιότερα κράτη του πλανήτη ξεμένει σταδιακά από ρευστό.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα της αραβικής χώρας, όπως αναφέρει το πρακτορείο Bloomberg, είναι η βυθιζόμενη τιμή του πετρελαίου, το οποίο μέχρι και πριν από λίγα χρόνια αποτελούσε πηγή πλούτου και… πετρελαιο-δολαρίων. Ωστόσο, η κατάσταση πλέον έχει αλλάξει δραματικά. Οι διεθνείς τιμές έχουν καταρρεύσει, η ζήτηση βαίνει μειούμενη, ενώ η πανδημία του κορωνοϊού αποτέλεσε την ταφόπλακα του ενεργειακού κλάδου.
Τον προηγούμενο μήνα, ο νυν υπουργός Οικονομικών του Κουβέιτ, Μπαράκ Αλ Σετάν, εξέπεμψε «sos», διαμηνύοντας ότι τα δημόσια ταμεία θα έχουν επαρκή χρήματα για να πληρωθούν οι μισθοί έως και τον Οκτώβριο του 2020.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 90% του εισοδήματος της χώρας προέρχεται από τον ορυκτό και ενεργειακό κλάδο, ενώ το 80% του συνολικού εργατικού δυναμικού απασχολείται στον δημόσιο τομέα και σε κρατικές εταιρείες. Έτσι, μοιραία, οι μισθοί και τα επιδόματα απαρτίζουν σχεδόν το 75% των κρατικών δαπανών.
Από το 2014 ο «κατήφορος»
Έως και το 2014 -έτος ρεκόρ της εγχώριας πετρελαϊκής παραγωγής- όλα κυλούσαν ομαλά. Όμως, πλέον η κατάσταση έχει αλλάξει άρδην, με την αραβική χώρα να καταγράφει τον έβδομο συνεχόμενο ελλειμματικό προϋπολογισμό.
Η κατακόρυφη πτώση της τιμής του πετρελαίου έχει πληγώσει ανεπανόρθωτα την εθνική οικονομία, ενώ η αυξημένη προσφορά, σε συνδυασμό με την μειωμένη ζήτηση, αφήνουν ελάχιστα περιθώρια αισιοδοξίας.
Την ίδια ώρα, στη διεθνή αγορά ενέργειας διαμορφώνονται νέες ισορροπίες, οι οποίες κλίνουν προς την προώθηση φιλικότερων προς το περιβάλλον μορφών ενέργειας, όπως οι «πράσινες» και οι ανανεώσιμες.
Αδυναμία μετασχηματισμού
Αρκετές χώρες του Κόλπου, οι οποίες έχουν έρθει σε παρόμοια κατάσταση, έχουν ήδη λάβει μέτρα, επιχειρώντας να μετασχηματίσουν την εθνική τους οικονομία και να απαγκιστρωθούν από τον «μαύρο χρυσό».
Ωστόσο, στο Κουβέιτ η κατάσταση είναι αρκετά περίπλοκη. Το εκλεγμένο Κοινοβούλιο βρίσκεται σε ευθεία αντιπαράθεση με την κυβέρνηση, ο επικεφαλής της οποίας έχει διοριστεί από τον εμίρη της χώρας.
Το βουλευτικό σώμα, για παράδειγμα, έχει απορρίψει τα σχέδια αναδιάρθρωσης των δημόσιων οικονομικών, ενώ έχει μπλοκάρει τις προτάσεις για εκδόσεις ομολόγων, σε μία προσπάθεια ενίσχυσης της ρευστότητας.
Ως αποτέλεσμα, η κυβέρνηση έχει εξαντλήσει μεγάλο μέρος των δημοσιονομικών αποθεμάτων, γεγονός το οποίο καθιστά έωλη την εκτέλεση του προϋπολογισμού και τη χρηματοδότηση του ελλείμματος, ύψους 46 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η λύση του προβλήματος (;)
Για πολλούς, η λύση στο διογκούμενο πρόβλημα του Κουβέιτ βρίσκεται στο «Touching the Future Generations», ένα δημόσιο ταμείο με κονδύλια ύψους 55 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Το συγκεκριμένο fund δημιουργήθηκε, τα προηγούμενα χρόνια, με στόχο τη διασφάλιση της κοινωνικής ευημερίας στη μετα-πετρέλαιο εποχή, όταν εξαντληθούν οι ενεργειακοί πόροι της χώρας.
Αρκετοί πολίτες θεωρούν ότι έχει έρθει η ώρα το συγκεκριμένο ταμείο να τεθεί σε άμεση χρήση. Όμως, υπάρχει και η αντίθεση άποψη, η οποία θεωρεί ότι η χρήση του «Touching the Future Generations» δεν θα πρέπει να θεωρείται θέσφατο, καθώς δίχως μετασχηματισμό της οικονομίας και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, τα χρήματα θα έχουν εξαντληθεί σε 15 – 20 χρόνια.
