Μια καθοριστική μεταφορά κεφαλαίων από τον Βορρά στον Νότο της Ευρωζώνης αποφάσισε η ΕΚΤ σε μια προσπάθεια να αποτρέψει νέα εκτόξευση του κόστους δανεισμού της ευρωπαϊκής περιφέρειας και να απομακρύνει τον κίνδυνο νέας κρίσης χρέους των ευάλωτων οικονομιών της περιφέρειας. Σύμφωνα με αποκλειστικό ρεπορτάζ του Reuters, την εγκαινιάζει από σήμερα καθώς εφεξής θα αγοράζει ομόλογα Ελλάδας, Ιταλίας, Ισπανίας και Πορτογαλίας χρησιμοποιώντας μέρος των κερδών που θα αποφέρουν με τη λήξη τους τα ομόλογα Γερμανίας, Γαλλίας και Ολλανδίας. Στόχος της είναι να προχωρήσει στο σχέδιό της για σταδιακές αυξήσεις των επιτοκίων χωρίς να αντιμετωπίσει τον κατακερματισμό της Ευρωζώνης ανάμεσα σε χώρες με χαμηλό και σε χώρες με υψηλό κόστος δανεισμού, και όσους κινδύνους απορρέουν από κάτι τέτοιο. Για τον ίδιο λόγο θα παρουσιάσει νέο πρόσθετο μηχανισμό τον επόμενο μήνα, όπως ανακοίνωσε προσφάτως, όταν πήραν και πάλι την ανιούσα οι αποδόσεις των ομολόγων του ιταλικού δημοσίου.
Οπως προέκυψε από συζητήσεις με δεκάδες ανθρώπους στο ετήσιο συνέδριο της τράπεζας στη Σίντρα, η ΕΚΤ έχει χωρίσει τις 19 χώρες-μέλη της Ευρωζώνης σε τρεις ομάδες, τις χώρες-δωρητές, τις ωφελούμενες χώρες που θα λαμβάνουν και τις ουδέτερες, με κριτήριο την κλίμακα και την ταχύτητα με την οποία αυξήθηκαν οι αποδόσεις των ομολόγων τους και τα spreads τους τις τελευταίες εβδομάδες. Σκοπεύει, έτσι, να διοχετεύσει στις ωφελούμενες χώρες μέρος των κερδών από όσα ομόλογα των χωρών-δωρητών ωριμάζουν και έχουν εκδοθεί στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος κατά της πανδημίας. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως οι «ουδέτερες» χώρες θα έχουν έναν ρυθμιστικό ρόλο. Οι ομαδοποιήσεις αυτές των χωρών-μελών θα αναθεωρούνται κάθε μήνα. Αντανακλούν, πάντως, τη διχοτόμηση της Ευρωζώνης σε χώρες του πυρήνα και σε χώρες της περιφέρειας, που έγινε για πρώτη φορά αισθητή στη διάρκεια της κρίσης χρέους του ευρώ πριν από μία δεκαετία. Οι ωφελούμενες χώρες που θα στηρίζονται καθώς η τράπεζα θα αγοράζει τα ομόλογά τους είναι όσες αντιμετωπίζονται από τους επενδυτές ως οι πλέον επισφαλείς εξαιτίας των υψηλών επιπέδων του χρέους τους ή των ιδιαίτερα ισχνών ρυθμών ανάπτυξής τους, όπως είναι βέβαια η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Σημειωτέον, πάντως, πως η τράπεζα είχε αρχικά συμπεριλάβει περισσότερες χώρες σε αυτή την ομάδα, αλλά τις περιόρισε έπειτα από διαπραγμάτευση το Δ.Σ. της. Σε ό,τι αφορά την ομάδα των χωρών-δωρητών περιλαμβάνει όχι μόνο τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ολλανδία, αλλά γενικότερα τις χώρες του ευρωπαϊκού πυρήνα με τις ισχυρές οικονομίες και το χρέος με υψηλή βαθμολογία πιστοληπτικής αξιολόγησης.
Οπως επισημαίνει το Reuters, τα κέρδη από τα ομόλογα που λήγουν Ιούλιο και Αύγουστο θα είναι σημαντικά, αλλά η ΕΚΤ γνωρίζει ότι δεν επαρκούν αυτές οι επανεπενδύσεις για να επαναφέρει την ηρεμία στις αγορές ομολόγων.
Το πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων με χρήματα από τη ρευστοποίηση αυτών που λήγουν ξεκινάει από σήμερα, 1η Ιουλίου.
Προς το παρόν και ως πρώτο βήμα για να αποτρέψει νέα αναταραχή στις αγορές χρέους και νέα εκτόξευση του κόστους δανεισμού της περιφέρειας, σκοπεύει να κινηθεί με μεγάλη ευελιξία σε ό,τι αφορά τις επανεπενδύσεις των ομολόγων που λήγουν από το έκτακτο πρόγραμμα κατά της πανδημίας ύψους 1,7 τρισ. ευρώ. Σύμφωνα με πηγές με γνώση των σχετικών συνομιλιών, που όμως προτίμησαν την ανωνυμία, καθώς δεν υπάρχουν ανακοινώσιμες αποφάσεις, δεν πρόκειται να θέσει αυστηρά όρια στις αγορές χρέους.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν, πάντως, ότι θα υπάρχουν κανόνες στις επανεπενδύσεις και η τράπεζα θα αγοράζει ομόλογα των ευάλωτων χωρών του ευρωπαϊκού Νότου μόνον όταν θα έχουν ωριμάσει οι σχετικοί τίτλοι και θα έχουν απελευθερωθεί τα κεφάλαια. Στις σχετικές ανακοινώσεις προέβη η Κριστίν Λαγκάρντ από το βήμα της ετήσιας συνόδου στη Σίντρα, τονίζοντας ότι «τα κέρδη από τα ομόλογα που λήγουν θα επενδύονται στις αγορές ομολόγων του ευρωσυστήματος όπου απειλείται η εύρυθμη λειτουργία τους». Η ίδια προσέθεσε ότι η τράπεζα αποφάσισε «να επιδείξει αυτή την ευελιξία όταν θα επανεπενδύει τα κέρδη από το χαρτοφυλάκιο του έκτακτου προγράμματος αρχίζοντας από την 1η Ιουλίου».
Υπενθυμίζεται πως η κ. Λαγκάρντ συγκάλεσε έκτακτη συνάντηση του Δ.Σ. της τράπεζας τον Ιούνιο όταν οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων του ιταλικού δημοσίου έκαναν άλμα και υπερέβησαν το 4%. Οι αξιωματούχοι της τράπεζας δεσμεύθηκαν, άλλωστε, να επισπεύσουν τις απαιτούμενες προετοιμασίες για να παρουσιάσουν το νέο εργαλείο που θα αποτρέψει ενδεχόμενη κρίση στις αγορές ομολόγων. Οι σχετικές προτάσεις αναμένεται να παρουσιαστούν στη συνεδρίαση της τράπεζας στις 20 και 21 Ιουλίου, οπότε και αναμένεται να προχωρήσει η ΕΚΤ στην πρώτη αύξηση επιτοκίων από το 2011.
Πηγή: Reuters, Bloomberg
