Το κύρος του προγράμματος αγοράς ομολόγων (ΟΜΤ) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας δεν έχει τρωθεί από την απόφαση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου και δεν υπερβαίνει την εντολή που έχει δοθεί στην κεντρική τράπεζα, δήλωσε χθες το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Μπενουά Κερ. Παράλληλα, ο κ. Κερ χαρακτήρισε «πολύ πιθανή επιλογή» την υιοθέτηση αρνητικών επιτοκίων καταθέσεων για τις τράπεζες που τοποθετούν τα χρήματά τους για ασφάλεια στην ΕΚΤ ως μέτρο για την τόνωση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη.
«Η κατάσταση του ΟΜΤ δεν έχει αλλάξει. Είναι έτοιμο προς χρήση, αν και είναι εξαιρετικά απίθανο ότι θα χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί αυτή τη στιγμή», δήλωσε στο πρακτορείο Reuters το μέλος του εξαμελούς εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ. Το περίφημο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων (ΟΜΤ) ανακοινώθηκε από τον πρόεδρο της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, στο απόγειο της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης, τον Σεπτέμβριο του 2012. Στα τέλη Ιουλίου του ίδιου έτους ο κ. Ντράγκι είχε δηλώσει ότι η ΕΚΤ θα πράξει «ό,τι χρειαστεί» προκειμένου να διαφυλάξει τη σταθερότητα του ευρώ. Αν και μέχρι σήμερα το ΟΜΤ δεν έχει χρησιμοποιηθεί, θεωρείται ευρέως ότι χάρη σε αυτό έχουν υποχωρήσει σημαντικά τα επιτόκια δανεισμού για Ιταλία – Ισπανία αλλά και τις υπόλοιπες χώρες της «περιφέρειας» και έχει εξαφανιστεί ο φόβος περί διάλυσης της Ευρωζώνης.
Η δύναμη του νέου προγράμματος έγκειται στην απειλή της ΕΚΤ ότι, εφόσον χρειαστεί, είναι έτοιμη να παρέμβει στις δευτερογενείς αγορές ομολόγων αγοράζοντας απεριόριστου ύψους κρατικά ομόλογα χωρών της Ευρωζώνης που θα έχουν προηγουμένως αποδεχτεί την εφαρμογή προγράμματος οικονομικής προσαρμογής. Ωστόσο, η απόφαση, την περασμένη Παρασκευή, του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου να απευθύνει προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης σχετικά με το αν η ΕΚΤ με το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων παραβιάζει την εντολή που της έχει δοθεί, πιθανώς και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών-μελών, έχει προκαλέσει σημαντικά ερωτήματα στους επενδυτές.
Οι περισσότεροι πολιτικοί και αξιωματούχοι που πήραν μέρος τις τελευταίες ημέρες σε συνέδριο του Reuters για την Ευρωζώνη συμφωνούν ότι η αποτελεσματικότητα του ΟΜΤ ως αποτρεπτικού όπλου δεν έχει τρωθεί. Ωστόσο, νομικοί και αρκετοί οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι η απόφαση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου έχει πλήξει την αξιοπιστία του προγράμματος και καθιστά εξαιρετικά δύσκολη τη χρήση του από την ΕΚΤ. Προς το παρόν, πάντως, οι αγορές δεν έχουν αντιδράσει νευρικά με το επιτόκιο δανεισμού για δεκαετές ομόλογο της Ιταλίας να διαμορφώνεται χθες στο 3,75% από 3,69% τη Δευτέρα, της Ισπανίας να έχει αυξηθεί στο 3,68% από 3,59% τη Δευτέρα, της Πορτογαλίας να έχει αυξηθεί στο 5,04% από 4,97% τη Δευτέρα και το επιτόκιο του ελληνικού δεκαετούς να έχει μειωθεί από το 7,74% τη Δευτέρα στο 7,50% χθες.
Παρ’ όλο που το ζήτημα του ΟΜΤ θα παραμείνει μετέωρο το επόμενο διάστημα, η ΕΚΤ στρέφει την προσοχή της στον πολύ χαμηλό πληθωρισμό που διαμορφώνεται στην Ευρωζώνη, με αρνητικές συνέπειες για τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους πολλών χωρών. Τον Ιανουάριο ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη διαμορφώθηκε στο 0,7%, πολύ κάτω από τον στόχο του 2% που έχει η ΕΚΤ. «Δεν παρατηρούμε αποπληθωρισμό στην Ευρωζώνη», επέμεινε χθες ο κ. Κερ ακολουθώντας τη γραμμή που έχει χαράξει εξ αρχής ο κ. Ντράγκι. «Βλέπουμε χαμηλό πληθωρισμό και αργή ανάκαμψή του από το τρέχον χαμηλό επίπεδο στο 2%», είπε ο κ. Κερ στο Reuters. Ενα από τα μέτρα που θα μπορούσε να πάρει η κεντρική τράπεζα προκειμένου να ενισχύσει τη ρευστότητα στην Ευρωζώνη και με αυτόν τον τρόπο την ανάκαμψη της οικονομίας και του πληθωρισμού, είναι η υιοθέτηση αρνητικών επιτοκίων για τις τράπεζες. «Το εξετάζουμε πολύ σοβαρά. Αλλά δεν θα πρέπει να περιμένει κανείς σημαντικά αποτελέσματα από αυτό», εκτίμησε το μέλος της ΕΚΤ.
