Δύο μήνες μετά την ιστορική επίσκεψη του Μπαράκ Ομπάμα στην Αβάνα και τις προσδοκίες που ενέπνευσε στον κουβανικό λαό, η κυβέρνηση του Ραούλ Κάστρο νομιμοποιεί τη λειτουργία των ιδιωτικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Κάνει, έτσι, ένα ακόμη βήμα στην προσπάθειά του να ανοίξει την επί δεκαετίες κλειστή και αποκλεισμένη οικονομία του νησιού. Πρόκειται για την επόμενη φάση μιας διαδικασίας αναμόρφωσης της κουβανικής οικονομίας που άρχισε το 2008, όταν ο σημερινός πρόεδρος της Κούβας πήρε τα ηνία της χώρας από τον αδερφό του και εμβληματικό ηγέτη μιας άλλης εποχής, Φιντέλ Κάστρο.
Με την κοινή γνώμη της Κούβας, και προπαντός τη νεολαία της, να προσβλέπει σε έναν πλήρη μετασχηματισμό της οικονομίας, ο Ραούλ Κάστρο προσπαθεί να δώσει ώθηση στην οικονομία του νησιού έπειτα από 55 και πλέον χρόνια από την επιβολή του εναντίον του εμπάργκο από τις ΗΠΑ. Μολονότι προσκρούει στη σθεναρή αντίσταση των σκληροπυρηνικών του κομμουνιστικού κόμματος, ένα από τα σημαντικά βήματα που έκανε ο Ραούλ Κάστρο μετά την αποκατάσταση των σχέσεων με τις ΗΠΑ πριν από περίπου ενάμιση χρόνο, ήταν να ανοίξει την κουβανική οικονομία στους ξένους επενδυτές. Εχει, άλλωστε, ήδη επιτρέψει στους Κουβανούς να απασχολούνται ως ελεύθεροι επαγγελματίες, διατηρώντας εστιατόρια ή κομμωτήρια αλλά και σειρά άλλων δραστηριοτήτων, και έχει επιτύχει έτσι να δώσει ώθηση στην οικονομία.
Συνολικά, από το 2008 έχει αυξηθεί ο αριθμός των επιτρεπόμενων επαγγελματικών δραστηριοτήτων σε πάνω από 200, ενώ έχει καταστεί ευκολότερη η απόκτηση της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος.
Το τελευταίο κύμα μεταρρυθμίσεων, που ανακοινώθηκε χθες ως σχέδιο της κυβέρνησης για την οικονομική ανάπτυξη της Κούβας σε ένα έγγραφο 32 σελίδων, δεν προσδιορίζει ποιο ακριβώς θα είναι το καθεστώς των «ιδιωτικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων», ούτε ποια δικαιώματα θα παραχωρηθούν σε αυτές τις επιχειρήσεις. Παραμένει άγνωστο, για παράδειγμα, αν θα έχουν το δικαίωμα οι ιδιωτικές αυτές επιχειρήσεις να εισάγουν προμήθειες για τη λειτουργία τους ή να εξάγουν τα προϊόντα τους. Πρόκειται για καίρια ζητήματα, καθώς μεταξύ των δυσκολιών που αναφέρουν σε ξένους δημοσιογράφους όσοι Κουβανοί έχουν κάποια επιχείρηση στη χώρα είναι η δυσκολία στην ανεύρεση ορισμένων ειδών αναγκαίων στις εργασίες τους. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του BBC, κουρεία και κομμωτήρια, για παράδειγμα, δυσκολεύονται να βρουν ξυραφάκια και πούδρα που χρειάζονται, ενώ συχνά αναγκάζονται να εξασφαλίσουν από Ευρωπαίους και Αμερικανούς φίλους τις πετσέτες που χρησιμοποιούν.
Σύμφωνα, πάντως, με τις εκτιμήσεις οικονομικών αναλυτών, ένα ποσοστό από 20% έως 30% του εργατικού δυναμικού της Κούβας απασχολείται πλέον στον ιδιωτικό τομέα. Το ποσοστό αυτό σηματοδοτεί όντως έναν μετασχηματισμό της κουβανικής οικονομίας, δεδομένης της υπόσχεσης που έδωσε ο Φιντέλ Κάστρο το 1968 από το Πανεπιστήμιο της Αβάνας ότι θα καταργήσει και θα διώξει κάθε ιδιωτική επιχείρηση. Οι μισθοί στο νησί παραμένουν, πάντως, σε επίπεδα ένδειας, καθώς ο μέσος μισθός δεν υπερβαίνει τα 20 δολάρια τον μήνα. Από τον Δεκέμβριο του 2014, πάντως, οπότε Ουάσιγκτον και Αβάνα προχώρησαν σε κοινή διακήρυξη για τη λήξη του μεταξύ τους Ψυχρού Πολέμου, έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των Αμερικανών τουριστών, με τα εστιατόρια σε ορισμένες περιοχές να αναφέρουν αύξηση της πελατείας τους κατά 50%. Μέσα στους τελευταίους μήνες έχουν διεξαχθεί στην Κούβα διεθνείς εκθέσεις άλλοτε εμπορικών ειδών και άλλοτε κατασκευαστικών, και η συμμετοχή ξένων εταιρειών από την Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική καταδεικνύει το αυξανόμενο ενδιαφέρον του διεθνούς επιχειρηματικού κόσμου για τις προοπτικές που ανοίγονται στην Κούβα.
