Δραματική επιδείνωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και των ποσοστών των άνεργων νέων στην Τουρκία καταδεικνύουν τα τελευταία στοιχεία που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα και είναι από τα χειρότερα μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2009. Αντανακλούν τις αρνητικές επιπτώσεις της παρατεταμένης πολιτικής κρίσης στη γειτονική χώρα, αλλά και τις συνέπειες των εκτεταμένων δαπανών που αποφάσισε η κυβέρνηση Ερντογάν για να στηρίξει την παραπαίουσα οικονομία. Εναν μήνα πριν από το δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου, που θα κρίνει το πολιτειακό μέλλον της γείτονος, η στατιστική υπηρεσία δίνει στη δημοσιότητα στοιχεία που φέρουν την ανεργία των νέων να έχει εκτιναχθεί τον Δεκέμβριο στο 24%, όταν την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους δεν υπερέβαινε το 19,2%. Η ανάλυση των επιμέρους στοιχείων για την ανεργία των νέων καταδεικνύει ότι η αύξηση ήταν μεγαλύτερη μεταξύ των φοιτητών και των αποφοίτων πανεπιστημιακών σχολών. Η επιδείνωση είναι, άλλωστε, γενικότερη στην αγορά εργασίας, με τη γενική ανεργία να έχει αυξηθεί στο 12,7% και να καταγράφει τα υψηλότερα επίπεδα από τον Μάρτιο του 2010.
Οπως επισημαίνουν οικονομικοί αναλυτές, η αύξηση της ανεργίας προδίδει πως η οικονομία της Τουρκίας εξακολουθεί να αγωνίζεται για να ανακάμψει από τις παρενέργειες της απόπειρας πραξικοπήματος του περασμένου Ιουλίου. Η αβεβαιότητα που ακολούθησε τους επόμενους μήνες, με τις άμεσες επιπτώσεις στο επενδυτικό κλίμα, στις ροές κεφαλαίων και στο νόμισμα της χώρας, οδήγησε την τουρκική οικονομία σε συρρίκνωση κατά 1,8% το τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους.
Υπό την πίεση της συνεχιζόμενης πτώσης της τουρκικής λίρας, η τουρκική κυβέρνηση ανακοίνωσε τον Νοέμβριο σειρά μέτρων για τη στήριξη της ανάπτυξης και της απασχόλησης, συνοδευόμενα από εκτεταμένες δαπάνες. Ανάμεσά τους, κίνητρα για ανάπτυξη σε κλάδους της βιομηχανίας και των εταιρειών βάσης δεδομένων και ενεργή οικονομική στήριξη σε τομείς όπως οι συμβουλευτικές υπηρεσίες, οι κατασκευαστικές, οι πιστώσεις με κίνητρο τις επενδύσεις αλλά και η μεταφορά μονάδων παραγωγής. Το αποτέλεσμα ήταν θεαματική αύξηση των δημόσιων δαπανών κατά 27% τον Φεβρουάριο, καθώς η κυβέρνηση έθεσε σε εφαρμογή το πρόγραμμα δημόσιων δαπανών στις 24 Ιανουαρίου. Αυτές οδήγησαν τον Φεβρουάριο το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας στα 6,8 δισ. τουρκικές λίρες, ποσό αντίστοιχο του 1,7 δισ. ευρώ, στο μεγαλύτερο δηλαδή έλλειμμα των τελευταίων οκτώ ετών που έχει καταγραφεί στα δημόσια οικονομικά της χώρας για τον μήνα Φεβρουάριο.
Πρόκειται για θεαματική επιδείνωση, δεδομένου ότι την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους η χώρα παρουσίαζε πλεόνασμα 2,4 δισ. τουρκικών λιρών, που αντιστοιχεί σε 60 εκατ. ευρώ. Την ίδια στιγμή, τα φορολογικά έσοδα του ΦΠΑ, που αποτελεί και ένδειξη για την πορεία της κατανάλωσης στη χώρα, μειώθηκαν κατά 3,2%. Παρουσιάζοντας, όμως, τα στοιχεία για το έλλειμμα του προϋπολογισμού, ο υπουργός Οικονομικών Νατσί Ατζμπάλ ανέφερε πως οι δημοσιονομικές εξελίξεις ταιριάζουν με τους στόχους της κυβέρνησης. Παράλληλα εξέφρασε την πρόθεση της κυβέρνησης να συνεχίσει «με δημοσιονομική πολιτική που θα συνάδει με τη φορολογική πολιτική και θα στηρίζει την ανάπτυξη».
Σύμφωνα, πάντως, με τον Οζγκούρ Αλτούτζ, επικεφαλής των οικονομολόγων της BCG Partners, οι αρνητικές δημοσιονομικές εξελίξεις δεν είναι παρά ο αντίκτυπος των μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση για να στηρίξει την οικονομία. Ο ίδιος τόνισε στο Reuters ότι «αναμένεται επιδείνωση της δημοσιονομικής εικόνας της Τουρκίας σε όλη τη διάρκεια του 2017». Σύμφωνα με το τουρκικό υπουργείο Οικονομικών, οι δημόσιες δαπάνες για το σύνολο του τρέχοντος έτους θα αυξηθούν κατά 14% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2016.
Σημειωτέον ότι τον περασμένο μήνα το ΔΝΤ έδωσε στη δημοσιότητα τις προβλέψεις του και τις συστάσεις του για την τουρκική οικονομία – προεξοφλεί ότι στο σύνολο της διετίας 2016-2017 θα αναπτυχθεί με ρυθμούς κατώτερου του μακροπρόθεσμου δυναμικού ανάπτυξής της και δεν θα υπερβεί έναν μέσο όρο της τάξης του 3,5%. Ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s είναι πιο απαισιόδοξος για την οικονομία της Τουρκίας, καθώς εκτιμά πως δεν πρόκειται να σημειώσει ρυθμό ανάπτυξης μεγαλύτερο του 2,7% κατά μέσον όρο την επόμενη τριετία.
