Επειτα από σειρά σημαντικών κινήτρων που προσφέρει τα τελευταία χρόνια η Ιταλία στις επιχειρήσεις, για να τις ενθαρρύνει να κάνουν προσλήψεις, η γειτονική χώρα έχει επιτύχει να αυξήσει τις θέσεις εργασίας, αλλά όχι και την ποιότητά τους. Οι νέες θέσεις εργασίας είναι χαμηλής ποιότητας, χαμηλής εξειδίκευσης και χαμηλών αμοιβών, ενώ αφορούν, στη συντριπτική τους πλειονότητα, προσωρινή απασχόληση.
Σύμφωνα με στοιχεία της ιταλικής στατιστικής υπηρεσίας Istat, η απασχόληση στη γειτονική χώρα έφτασε τον Νοέμβριο στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 40 ετών, καθώς οι θέσεις εργασίας είναι πλέον κατά 345.000 περισσότερες σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2016. Ομως, μια πιο προσεκτική ματιά στα στοιχεία προκαλεί απογοήτευση. Από τον Νοέμβριο του 2016 έως τον Νοέμβριο του 2017 προσελήφθησαν σε εταιρείες 497.000 εργαζόμενοι, εκ των οποίων, όμως, οι 450.000 για μικρό χρονικό διάστημα. Σε ό,τι αφορά τις προδιαγραφές αυτών των θέσεων, οι περισσότερες δεν απαιτούσαν καμία εξειδίκευση. Αφορούσαν κυρίως απλούς πωλητές, υπηρεσίες προσωπικής φροντίδας ή απασχόληση στην καθαριότητα.
Oπως σχολιάζει στην ιταλική εφημερίδα Il Sole 24 Ore ο κοινωνιολόγος και εργατολόγος Εμίλιο Ρεϊνιέρι, το γεγονός ότι οι νέες θέσεις εργασίας είναι τόσο χαμηλής ποιότητας ενδέχεται να αποβεί επιζήμιο μακροπρόθεσμα, καθώς «συνεπάγεται χαμηλούς μισθούς και μείωση της παραγωγικότητας».
Κακός οιωνός
Επικαλούμενος στοιχεία του ΟΟΣΑ, ο Ρεϊνιέρι επισημαίνει πως η Ιταλία είναι, μαζί με την Ελλάδα, η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα στην οποία η αύξηση της απασχόλησης έχει περιοριστεί σε τόσο χαμηλής ποιότητας θέσεις και δεν περιλαμβάνει θέσεις στελεχών, ούτε θέσεις που προϋποθέτουν επιστημονική ή τεχνική εξειδίκευση. Oπως τονίζει, στις χώρες του ΟΟΣΑ διαπιστώνεται αύξηση κατά μέσον όρο 7,6% στις θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης, σε αντίθεση με τις θέσεις χαμηλής εξειδίκευσης που εμφανίζουν κατά μέσον όρο αύξηση μόλις 1,93%. Οπως επισημαίνει η ιταλική εφημερίδα, εκτός από τη χαμηλή παραγωγικότητα που συνεπάγεται, η αύξηση των θέσεων ανειδίκευτης εργασίας αποτελεί κακό οιωνό για τους εργαζομένους, που κινδυνεύουν αφενός μεν από την εισβολή της ρομποτικής στην αγορά εργασίας, αλλά ακόμη και από την εύκολη αντικατάστασή τους από φτηνότερα εργατικά χέρια. Τα στοιχεία καταδεικνύουν γενικότερη τάση μείωσης των μόνιμων θέσεων εργασίας.
Ακανθώδες θέμα
Σύμφωνα με στοιχεία του παρατηρητηρίου κοινωνικών προβλημάτων Inps, από το 2015 έως το 2017 οι προσλήψεις με συμβάσεις αορίστου χρόνου στην Ιταλία έχουν μειωθεί από περίπου δύο εκατομμύρια σε λίγο περισσότερο από ένα εκατομμύριο. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα Corriere della Sera, ο Ιταλός υπουργός Οικονομικών Πιερ Κάρλο Παντοάν δήλωσε πως η κυβέρνηση εξετάζει νέα σειρά κινήτρων προς τις επιχειρήσεις. Το ακανθώδες θέμα της προσωρινής απασχόλησης έχει ενταχθεί στην προεκλογική ατζέντα, καθώς η γειτονική χώρα οδεύει προς τις εκλογές του Μαρτίου. Τόσο το κίνημα των 5 Αστέρων όσο και ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι ζητούν μεταρρύθμιση του εργατικού δικαίου.
Επιδότηση εργοδοτικών εισφορών
Η κυβέρνηση Τζεντιλόνι εξετάζει σειρά μέτρων που αναμένεται να υιοθετήσει φέτος για να τονώσει την ιταλική αγορά εργασίας και κυρίως για να ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε προσλήψεις νέων ατόμων.
Μεταξύ άλλων, αναμένεται να προσφέρει σε όποια επιχείρηση προσλάβει νέους κάτω των 35 ετών έκπτωση 3.000 ευρώ ετησίως και για τρία έτη στις εργοδοτικές εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία. Η έκπτωση θα ισχύει ανεξάρτητα αν πρόκειται για σύμβαση αορίστου ή περιορισμένου χρόνου.
Μάλιστα, όταν πρόκειται για πρόσληψη στις υποβαθμισμένες περιοχές του ιταλικού Νότου, που πλήττεται από ύφεση και υψηλή ανεργία επί πολλά χρόνια, η έκπτωση στις εργοδοτικές εισφορές θα είναι 100% για τρία χρόνια για κάθε πρόσληψη νέου κάτω των 35 ετών. Παράλληλα, η κυβέρνηση της γειτονικής χώρας εξετάζει την προοπτική να καλύπτει το 50% του κόστους της επαγγελματικής κατάρτισης όταν μια επιχείρηση προσφέρει τέτοια προγράμματα στο προσωπικό της.
Εκτιμάται, πάντως, ότι θα θέσει το ανώτατο όριο αυτής της παροχής στο ένα εκατ. ευρώ ανά επιχείρηση. Πρόκειται για κίνητρο που αποτελεί εμφανώς επένδυση στο εργατικό δυναμικό, κατά αντιδιαστολή ανάλογων κινήτρων που δόθηκαν στις ιταλικές επιχειρήσεις το περασμένο έτος, αλλά αφορούσαν επενδύσεις για τεχνολογική αναβάθμιση.
Επίσης, στο πλαίσιο ενός προγράμματος επαγγελματικής κατάρτισης που προωθεί η Ρώμη, με τίτλο «Industira 4.0», η κυβέρνηση αναμένεται να καλύψει το 40% του κόστους που θα έχει η κατάρτιση εργαζομένων σε νέες τεχνολογίες σχετικές με την παραγωγή, την επιμελητεία, τη διανομή και την προώθηση στην αγορά. Ανώτατο όριο χρηματοδότησης ανά εταιρεία θα είναι οι 300.000 ευρώ και θα καλύπτει την εκπαίδευση του προσωπικού σε ιντερνετικές τεχνολογίες, στην ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και στη ρομποτική.
